Spis z natury – kogo obowiązuje i kiedy się go przeprowadza?

Właściciele firm zobowiązani są do przeprowadzania (co najmniej) raz do roku remanentu. Spis z natury nie powinien opierać się wyłącznie na danych z programów magazynowych, ale odzwierciedlać faktyczne stany posiadania. Należy przeliczyć towar i sprawdzić, w jakim jest stanie.

Co to jest remanent i którzy przedsiębiorcy muszą wykonywać? Jak zrobić to prawidłowo? Co z półproduktami, które częściowo są zużyte, jak je wycenić? Sprawdźmy.

Zleć księgowość swojej firmy

Przetestuj za darmo aplikację inFakt.

Hasło musi zawierać:
  • 8 znaków lub więcej
  • Małe i wielkie litery
  • Przynajmniej jedną cyfrę
Dla bezpieczeństwa stwórz mocne hasło, którego nie używasz na innych stronach.

Co to jest spis z natury?

Remanent (zwany też spisem z natury albo inwentaryzacją) to czynność polegająca na określeniu faktycznych stanów posiadanych towarów rzeczowych w firmie. Obowiązek przeprowadzania remanentu uregulowany jest w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Spis z natury należy wykazać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów według poszczególnych rodzajów jego składników albo w jednej pozycji (sumie) pod warunkiem, że na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników.

Kto musi przeprowadzać spis z natury?

Do przeprowadzania remanentu zobowiązani są przedsiębiorcy prowadzący KPiR i opodatkowani na zasadach:

  • ogólnych,
  • podatku liniowego.

A co z ryczałtem? Obowiązek wykonywania spisu dla firm na ryczałcie wygasł wraz z końcem roku 2018. Od tego czasu jest tylko jedna sytuacja, w której koniecznie musimy przeprowadzić remanent przy tego typu opodatkowaniu. Sytuacją tą jest likwidacja firmy.

Kiedy należy sporządzić spis z natury?

Co do zasady remanent sporządza się:

  • w dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej,
  • w ostatnim dniu roku podatkowego,
  • 1 stycznia,
  • w przypadku zmiany wspólników albo zmiany proporcji udziału wspólników,
  • przy likwidacji działalności.

W sytuacji, kiedy rok podatkowy jest tożsamy z kalendarzowym (a tak jest w zdecydowanej większości przypadków), przedsiębiorca nie musi przeprowadzać spisu 1 stycznia. Może przepisać remanent, który wyszedł 31 stycznia (tj. z dnia poprzedniego).

Co z wynikiem zerowym?

Spis z natury należy wykonać, nawet jeżeli jego wynik będzie zerowy. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Zerowy spis z natury – jak go sporządzić i ująć w KPiR?

Pobierz gotowy wzór zerowego spisu z natury, klikając w poniższy link:

O obowiązku przygotowania spisu z natury należy pamiętać także na dzień rozpoczęcia działalności. Zdarza się, że przedsiębiorcy w tym dniu nie mają jeszcze żadnych materiałów i towarów, ale zgodnie z przepisami, remanent początkowy muszą przeprowadzić.

Co obejmuje spis z natury?

W remanencie wpisuje się informacje o:

  • towarach handlowych i materiałach (surowcach) podstawowych i pomocniczych,
  • półwyrobach,
  • produkcji w toku,
  • wyrobach gotowych,
  • brakach i odpadach.

W spisie z natury na koniec roku nie należy ujmować środków trwałych (np. komputerów, samochodów) ani wyposażenia. Tego typu rzeczy spisuje się tylko podczas remanentu z racji likwidacji firmy.

Remanent należy przeprowadzić starannie, gdyż jego wynik będzie wpływał na ustalenie dochodu rocznego.

Pobierz gotowy wzór spisu z natury, klikając w poniższy link:

Co jeszcze powinien zawierać remanent:

  1. Imię i nazwisko właściciela i nazwę firmy.
  2. Datę sporządzenia remanentu.
  3. Numer kolejny pozycji arkusza.
  4. Szczegółowe określenie towaru:
    • jednostkę miary,
    • ilość stwierdzoną w czasie spisu,
    • cenę za jednostkę miary,
    • wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę.
  5. Łączną wartość spisu z natury.
  6. Klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”
  7. Podpisy osób, które sporządzały spis i właściciela firmy.

Jak dokonać wyceny towarów?

Przedsiębiorca musi dokonać wyceny remanentu najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia jego zakończenia .

  1. Towary i materiały należy wyceniać zgodnie z ceną zakupu (po rabatach, upustach – jeśli takie były) lub według cen rynkowych, jeżeli są niższe w dniu wykonani spisu. Cena zakupu to nie cena brutto, lecz pomniejszona o VAT.
  2. W sytuacji, kiedy towar uszkodził się/wyszedł z mody i jego aktualna cena jest niższa od ceny zakupu, to obok wyceny należy wpisać faktyczną cenę zakupu.
  3. Odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
  4. Spis wyrobów gotowych własnej produkcji wycenia się według kosztu wytworzenia.

Problemem dla niektórych przedsiębiorców może być wycena materiałów częściowo zużytych. Np. właścicielka salonu kosmetycznego może mieć zużyte częściowo opakowania różnego rodzaju masek, kremów itd. Ciężko oszacować ich zużycie, więc i wycena byłaby mocno przybliżona.

Jako że powyższa sytuacja w niektórych branżach jest codziennością, to podobny przypadek trafił w końcu do interpretacji organów skarbowych. Zgodnie z odpowiedzią Dyrektora Izby skarbowej w Bydgoszczy z dnia 26.10.2012 r., sygn. ITPB1/415-870/HD – takie materiały należy wyceniać, tak jak gdyby były pełne. Bez względu na to, ile faktycznie materiału pozostało.

Podatek a spis z natury

Jak przeczytamy w § 26 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenie KPiR, wartość spisu z natury pomniejsza się o kwotę, o którą podatnik zmniejszył koszty uzyskania przychodu albo powiększył przychód. Takie działanie stosuje się, jeżeli przedsiębiorca do kosztów uzyskania przychodów zaliczył wydatki na towary, które teraz ujmuje w remanencie.

Z podatkowego punktu widzenia, warto się starać, żeby wynik remanentu na koniec roku był jak najniższy, ponieważ duża wartość spisu z natury podwyższa dochód. A podatek płacimy przecież od dochodu. Dlatego wyprzedaże na koniec roku to nie tylko chwyt marketingowy, ale i sprytne zagranie finansowe.

Dlaczego remanent jest tak ważny?

W ramach spisu z natury uwzględniamy stan faktyczny posiadanych dóbr i korygujemy informacje zawarte w prowadzonej księgowości. Jest to z zasady niezwykle istotne działanie, które prowadzi do wykrycia potencjalnych nieprawidłowości w działaniu przedsiębiorstwa. 

Spis z natury umożliwia wykrycie:

  • błędów związanych ze sprzedażą bądź nabyciem towarów;
  • braków w towarach;
  • nadużyć, jakich mogli się dopuścić pracownicy;
  • produktów, które już nie nadają się do spożycia – Jeśli np. zajmujemy się obrotem żywności;
  • spadku bądź wzrostu wartości produktów, co jest związane z reakcją na popyt i podaż na rynku.

Co więcej, właśnie dzięki remanentowi możliwe jest lepsze, bardziej rzetelne obliczenie dochodu z działalności. Pozwala to również na wyliczenie podatku PIT, jaki musimy zapłacić.

Zleć księgowość swojej firmy

Przetestuj za darmo aplikację inFakt.

Hasło musi zawierać:
  • 8 znaków lub więcej
  • Małe i wielkie litery
  • Przynajmniej jedną cyfrę
Dla bezpieczeństwa stwórz mocne hasło, którego nie używasz na innych stronach.

Specjalista ds. podatków zajmujący się tematyką podatku VAT oraz CIT (PIT). Obecnie wspiera księgowych i przedsiębiorców na szkoleniach oraz w publikowanych artykułach na blogach inFakt. Interesuje się kryptowalutami, transakcjami zagranicznymi oraz ewidencją zdarzeń gospodarczy w księgach handlowych.

Fakturowanie i księgowość w Twoim telefonie!

Wystawiaj faktury oraz prowadź księgowość prost z telefonu! Księgowość firmy jeszcze nigdy nie była tak prosta! Dowiedz się więcej

Pobierz z App StoreinFakt - fakturowanie i księgowość na iPhone

"Program zajmuje się w prosty i przyjazny sposób tą szarą i nudną stroną prowadzenia firmy"

Logo MyApple
Pobierz z Google playNowa aplikacja do fakturowania na Androida

"Aplikacja mobilna to naturalne uzupełnienie możliwości, które daje Program do Fakturowania inFakt"