Uruchomienie własnej firmy wiąże się z wyborem formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Jest to bardzo ważne, ponieważ poszczególne formy prawne niosą za sobą różne konsekwencje – podatkowe, proceduralne, związane z odpowiedzialnością majątkową właściciela firmy.
Obok jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG), mamy kilka rodzajów spółek, w których formie można prowadzić działalność. Aby świadomie podjąć decyzję, jakiego rodzaju działalność zarejestrować, warto przeczytać o procedurach założenia, kwestiach podatkowych i odpowiedzialności majątkowej.
Załóż spółkę z inFaktem
Jakie mamy rodzaje spółek w Polsce?
W polskim systemie prawnym podział spółek determinowany jest różnymi aktami prawnymi, które normują zasady funkcjonowania spółki. Tym samym, Kodeks spółek handlowych reguluje ustrój spółek handlowych, do których zaliczane są:
spółki kapitałowe:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółka akcyjna,
spółki osobowe:
- spółka partnerska,
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- spółka komandytowo-akcyjna.
Jakie są najpopularniejsze rodzaje spółek w Polsce
Jak wynika z danych GUS – w Polsce co miesiąc zostaje zarejestrowanych około 1000 nowych przedsiębiorstw. Zdecydowanie przodują w nich JDG, a na drugim miejscu plasują się spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dlatego poniżej prześwietlimy te dwie formy działalności gospodarczej.
Procedura założenia firmy w zależności od rodzaju – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością a jednoosobowe działalności gospodarcze
Założenie JDG jest szybkie, nieskomplikowane i bezpłatne. Wystarczy złożyć wniosek do CEIDG (osoby posiadające Profil zaufany lub podpis kwalifikowany mogą to zrobić przez Internet), który jest również wnioskiem o nadanie numeru REGON, zgłoszeniem do US i ZUS (KRUS).
Do wniosku rejestracyjnego działalności można dołączyć dokumenty zgłoszeniowe do ubezpieczenia w ZUS. Jeżeli się tego nie dokona od razu – przedsiębiorca ma 7 dni od założenia firmy na wizytę w ZUS-ie i dopełnienie formalności.
Niektórzy przyszli przedsiębiorcy błędnie zakładają, że skoro forma działalności gospodarczej nazywa się „jednoosobowa” to oznacza, że w firmie może pracować wyłącznie jej właściciel. Otóż nie jest tak – właściciel JDG może zatrudniać pracowników – zarówno w oparciu o umowę o pracę, jak i umowę zlecenie i dzieło.
Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w sposób tradycyjny, w praktyce może trwać około miesiąc i wymaga posiadania gotówki na kapitał zakładowy spółki i koszty około-rejestracyjne. Kapitał zakładowy to, niezależnie od rodzaju spółki, suma wkładu wszystkich wspólników. Założenie spółki z o.o. krok po kroku:
- Sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego.
- Złożenie wniosku o wpis do KRS oraz uzyskanie wpisu do KRS (jednocześnie spółce zostaną nadane numery NIP i REGON).
- Wniesienie wkładu (minimum 5000 zł) na pokrycie kapitału zakładowego.
- Złożenie deklaracji NIP-8.
Rozliczenia z ZUS-em i podatkowe w sp. z o.o. a JDG
Zarówno właściciel JDG, jak i wspólnik spółki z o.o. (a dokładniej – rodzaj spółki nie jest istotny, obowiązek podatkowy dotyczy każdego) zobowiązani są do opłacania składek ZUS i rozliczania podatkowo z US.Po pół roku przedsiębiorcę przez 24 miesiące obowiązuje mały ZUS tj. preferencyjne stawki na ubezpieczenia. Po tym okresie właściciel firmy zobowiązany jest do płacenia pełnego ZUS-u. Ponadto należy pamiętać o zobowiązaniach podatkowych:
W przypadku JDG, jeżeli jest to pierwsza działalność jej właściciela (lub minęło 5 lat od zamknięcia poprzedniej) można skorzystać z tzw. ulgi na start, a później z małego ZUS-u. Co to oznacza dla przedsiębiorcy? Ulga na start to możliwość niepłacenia, przez pierwszych 6 miesięcy działania firmy, składek na ubezpieczenia społeczne. Ulga dotyczy wyłącznie ubezpieczeń społecznych i nie obejmuje obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Po pół roku przedsiębiorcę przez 24 miesiące obowiązuje mały ZUS tj. preferencyjne stawki na ubezpieczenia. Po tym okresie właściciel firmy zobowiązany jest do płacenia pełnego ZUS-u. Ponadto należy pamiętać o zobowiązaniach podatkowych:
- wpłata zaliczki na podatek dochodowy do 20 dnia miesiąca po miesiącu/kwartale, którego zaliczka dotyczy,
- do 25 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym (miesięcznym albo kwartalnym) należy zapłacić podatek VAT (o ile przedsiębiorca zadeklarował się jako VAT-owiec),
- do 30 kwietnia jest czas na złożenie rocznego zeznania podatkowego za rok ubiegły (nie dotyczy to JDG rozliczanych się w formie ryczałtu lub karty podatkowej).
W spółkach z o.o. kwestia ubezpieczenia ma się inaczej niż w JDG. Wspólnicy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, chyba że są wspólnikami w jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (szerzej o kwestii składek ZUS w sp. z o.o. można poczytać lub posłuchać tutaj).
W kwestii podatkowej ważne jest, aby wiedzieć, że dochód spółki z o.o. podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych – CIT. Stawka tego podatku to 19% lub preferencyjna 9%. Kto może skorzystać z ulgi? O tym przeczytasz tutaj.
Spółka z o.o. jest także płatnikiem VAT – podatek należy płacić do 25 dnia miesiąca, następującego po okresie rozliczeniowym. Żeby pieniądze spółki trafiły do kieszeni wspólników, muszą oni wypłacić dywidendę. Od dywidend pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania (art. 30a ust. 1 pkt 4 i ust. 6 ustawy o PIT).
Odpowiedzialność majątkowa
W zależności od rodzaju spółki, jak i w JDG prawo reguluje odpowiedzialność majątkową przedsiębiorcy.
W JDG właściciel firmy odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Nie da się wydzielić z majątku przedsiębiorcy tylko fragmentu, który ma odpowiadać za ryzyko gospodarcze. Wierzyciele firmy mogą żądać egzekucji nie tylko z nieruchomości i ruchomości nabytych na poczet działalności (np. lokal, samochód do celów służbowych), ale i z prywatnego majątku, niepozostającego w związku z prowadzoną działalnością (np. mieszkanie, prywatne sprzęty elektroniczne itd.).
W przypadku tego rodzaju spółki jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, „ograniczona odpowiedzialność” dotyczy wspólników spółki, a sama spółka odpowiada całym majątkiem za swoje zobowiązania. W przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, to członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (Kodeks spółek handlowych art. 299. § 1).
Jednak nie w każdej sytuacji można pociągnąć członków zarządu do odpowiedzialności. Jak wynika z Kodeksu spółek handlowych (art. 299. § 2) członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe,
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy,
- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Załóż spółkę z inFaktem