Faktura, jak można się domyślać, to dokument, który opisuje stan faktyczny. Słowo pochodzi od łacińskiego factura, co oznaczało robienie czegoś – produkcję. To nie jest odległe od obecnego znaczenia tego wyrażenia w Polsce, czyli dokumentu, w którym zapisane są dane transakcji i jej uczestników. Jest to dokument na tyle ważny, że w prawie istnieją ścisłe regulacje dotyczące sposobów jego wystawiania. Popularna ustawa o VAT nakłada przymus wystawiania faktur dokumentujących operacje gospodarcze, a prawidłowe metody ich sporządzanie regulują rozporządzenia Ministra Finansów.
Spis treści
FAKTURA VAT
Faktura VAT to najbardziej popularna faktura w obrocie gospodarczym. Nie wchodząc w szczegóły, wymienię, że taka faktura ma zawierać dane uczestników transakcji, szczegóły dotyczące towarów lub usług wchodzących w zakres transakcji, cenę, stawkę i kwotę podatku. Wystawiana jest jedynie przez podmioty, które zarejestrowały się w urzędzie skarbowym jako płatnicy VAT.
W przeciwieństwie do uprzednio wspomnianej faktury vatowskiej, faktura proforma, nie jest dokumentem akceptowanym przez księgowość, ani opisywanym w aktach prawnych. To jakby dokument przedstawiający w formie pisemnej obietnicę wykonania jakiejś usługi czy dostawy towarów. Zwykle taki dokument wygląda tak samo jak faktura VAT po to, aby klient mógł przeczytać, kto jest dostawcą, ile kosztuje towar i jaki obowiązuje podatek.
Różnica polega na tym, że zamiast słów „Faktura VAT” i odpowiedniego numeru, mamy w nagłówku zwrot „Faktura Proforma”. Sens wystawiania takiej faktury praktycznie polega na tym, że po jej otrzymaniu, klient wpłaca nam należność i dostaje fakturę oryginalną. Zapobiega to niepotrzebnym korektom czy anulacjom wystawionych już faktur VAT, zwłaszcza w biznesie, gdzie mamy do czynienie z wieloma nowymi, nieznanymi nam klientami.
FAKTURA ELEKTRONICZNA
Ten dokument to stosunkowo niedawny wynalazek, spowodowany rozwojem wymiany towarowej na odległość. Kiedyś zwyczajowo biznesmeni lub ich przedstawiciele spotykali się ze sobą przy okazji realizacji swoich transakcji. Jeszcze kilka lat temu obowiązywał przepis, że na oryginale lub kopii faktury musiał widnieć podpis stron biorących udział w danym zdarzeniu gospodarczym.
Dziś biznes jest szybszy, często odbywa się za pomocą kurierów, więc żądanie podpisów rodziłoby niepotrzebne problemy i stratę czasu. Dlatego też dziesięć lat temu wprowadzono tzw. podpis elektroniczny, czyli wygenerowane prze odpowiednie urządzenie dane, jednoznacznie identyfikujące daną osobę lub firmę. Jednak jego używanie jest coraz mniej popularne, zwłaszcza, że obecnie e-fakturę, bez żadnego podpisu, można wysłać mailem, a nasz klient zwyczajnie wydrukuje ją u siebie. Do jej wystawienia potrzebna jest wcześniejsza zgoda naszego kontrahenta. Jeżeli odmówi jej przyjęcia, fakturę wysyłamy normalnie pocztą. Podsumowując – faktura elektroniczna (e-faktura) to zwykła faktura (wystawiona komputerowo lub zeskanowana), przesłana mailem czy w inny sposób przez internet.
FAKTURA VAT RR
To nieczęsto spotykany dokument, ale ciekawy z jednego powodu. W przeciwieństwie do innych faktur wystawią ją nie sprzedający a kupujący. Mamy z nią do czynienia, gdy nabywamy towar od tzw. rolnika ryczałtowego, czyli osoby sprzedającej własne płody rolne lub świadczącego usługi rolnicze, a zwolnionego z podatku. Jeśli jesteśmy płatnikiem VAT, to jako kupujący wystawiamy fakturę rolnikowi, który dopisuje na niej swoje oświadczenie, że jest rolnikiem ryczałtowym. Pod względem wymaganych danych dokument ten podobny jest do zwykłej faktury VAT.
FAKTURA VAT MARŻA
Dotyczy ona usług, w których podstawą opodatkowania nie jest, jak to bywa najczęściej obrót, ale marża. Stosowana jest w turystyce, handlu antykami, komisach samochodowych. Szczegółowy spis podatników uprawnionych do wystawiania tego typu dokumentu znajduje się w ustawie o VAT. Faktura VAT marża jest prostsza od zwykłej i można porównać ją do rachunków wystawianych przez firmy nie będące płatnikami podatku od towarów i usług.
FAKTURA VAT-MP
Tego rodzaju faktura używana jest przez tzw. małych podatników, czyli takich, którzy przy stosunkowo niewielkich obrotach, rozliczają się z fiskusem w uproszczonej formie metodą kasową. Dokument ten możemy otrzymać od maklerów, zarządców funduszy powierniczych, agentów, itp. Otrzymując taką fakturę musimy pamiętać, że obowiązują nas inne wymogi dotyczące odliczania VAT na dany okres.
FAKTURY WEWNĘTRZNE
Jak sama nazwa wskazuje, tego rodzaju faktury nie wychodzą poza firmę. Służą jedynie celom księgowym i stosuje się je we wskazanych ustawami przypadkach. Stosowane są np. gdy importujemy usługi. W takim imporcie dostajemy fakturę bez naliczonego VAT, a jesteśmy zobowiązani wykazać VAT w deklaracji dla urzędu skarbowego. Wystawiamy wtedy fakturę wewnętrzną na taką samą sumę z uwzględnieniem podatku, dzięki czemu podatek jednocześnie naliczamy i odliczamy, wychodząc na zero.
FAKTURA VAT ZALICZKOWA
Dokumentuje otrzymanie części płatności od kontrahenta. Wystawia się ją podobnie jak fakturę VAT. Należy tu wspomnieć, że powoduje ona powstanie obowiązku podatkowego.
FAKTURA KORYGUJĄCA
Wystawiana jest w przypadku pomyłki na fakturze VAT.