Księgowość spółki komandytowo-akcyjnej: Kompendium, koszty, obsługa księgowa, rozliczenia, obowiązki

Maciej Sztykiel

Założenie spółki komandytowo-akcyjnej, to dobre rozwiązanie dla tych, którzy chcą – przy możliwie jak największym ograniczeniu formalności i kosztów – prowadzić prężnie rozwijającą się firmę. Aby biznes funkcjonował prawidłowo, uwagę należy poświęcić kwestiom rozliczeń. Jak prowadzić księgowość w spółce komandytowo-akcyjnej? Z naszym kompendium nie umknie Ci żaden istotny szczegół.

Czym jest spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.)?

Spółka komandytowo-akcyjna (w skrócie S.K.A.) to spółka osobowa prawa handlowego. Łączy w sobie cechy spółki komandytowej i akcyjnej. Jej funkcjonowanie reguluje Kodeks Spółek Handlowych. Nie ma ona osobowości prawnej, ale posiada zdolność prawną (jest tzw. ułomną osobą prawną), co powoduje, że może samodzielnie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.

Minimalny kapitał zakładowy w spółce komandytowo-akcyjnej to 50 000 zł.

Do założenia S.K.A. wymagane jest podpisanie statutu przez założycieli, a następnie sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego (zawierającą m.in. wcześniej wspomniany statut). Na koniec dokonujesz rejestracji podmiotu w KRS.

Kim są wspólnicy w spółce komandytowo-akcyjnej?

W spółce komandytowo-akcyjnej występują dwa rodzaje wspólników:

  • komplementariusze – ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki
  • akcjonariusze – mający charakter inwestorów, nie odpowiadają za zobowiązania spółki

Zarówno komplementariuszem, jak i akcjonariuszem może zostać: 

  • osoba fizyczna
  • osoba prawna 
  • ułomna osoba prawna

Oznacza to, że wspólnikiem S.K.A. nigdy nie może być spółka cywilna.

Do założenia spółki komandytowo-akcyjnej niezbędny jest co najmniej jeden komplementariusz i co najmniej jeden akcjonariusz. Wspólników jest więc zawsze minimum dwóch.

Jakie są obowiązki księgowe spółki komandytowo-akcyjnej?

Prowadząc spółkę komandytowo-akcyjną, bez względu na osiągane w biznesie przychody, musisz prowadzić pełną księgowość, co wiąże się m.in. z obowiązkiem uzupełniania dokumentacji księgowej w postaci ksiąg rachunkowych czy sporządzania rocznych sprawozdań finansowych.

Czy spółka komandytowo-akcyjna musi prowadzić pełną księgowość?

Tak, zgodnie z polskimi przepisami, w S.K.A. nie ma możliwości prowadzenia księgowości uproszczonej

Zatem decydując się na założenie spółki komandytowo-akcyjnej musisz wziąć pod uwagę, że zawsze będziesz prowadzić księgowość pełną. Wiążą się z tym określone obowiązki i wyższe koszty administracyjne. Przeanalizuj ten aspekt szczególnie w momencie zakładania spółki o tym charakterze.

Co obejmuje prowadzenie pełnych ksiąg rachunkowych w S.K.A.?

Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów i sald.

Jakie są elementy pełnej księgowości w spółce komandytowo-akcyjnej?

Prowadzenie pełnej księgowości w spółce komandytowo akcyjnej wiąże się z 3 obowiązkami:

  1. Regularnym uzupełnianiem ksiąg rachunkowych
  2. Przygotowywaniem sprawozdań finansowych
  3. Badaniem ksiąg i sprawozdania przez biegłego rewidenta – jeżeli taki obowiązek nakłada na Ciebie ustawa albo decydujesz się na to z własnej woli

Z jakich rejestrów składają się księgi rachunkowe spółek komandytowo-akcyjnych?

Księgi rachunkowe składają się 5 elementów:

  • Dziennika
  • Księgi głównej
  • Ksiąg pomocniczych
  • Zestawień obrotów i sald kont księgi głównej
  • Wykazu składników aktywów i pasywów

Księgi rachunkowe prowadzisz osobno dla każdego kolejnego roku obrotowego. Na ogół rok obrotowy spółek pokrywa się z kalendarzowym – wówczas rok obrotowy kończy się 31 grudnia. Takie rozwiązanie jest dużym ułatwieniem, bo pozwala Ci na szybsze wyliczenie wymaganych prawem terminów.

Czym jest dziennik w księgowości S.K.A.?

Dziennik to pierwszy dział ksiąg rachunkowych. Zawierasz w nim chronologicznie wszystkie zdarzenia gospodarcze, które wystąpiły w określonym czasie (okresie sprawozdawczym). Zapisy w dzienniku stanowią jedynie ogólny zarys tych zdarzeń, szczegółowe ich objaśnienie zawierasz dopiero w czwartym elemencie ksiąg – zestawieniu obrotów i sald.

Co to jest księga główna i księgi pomocnicze?

Księga główna służy do gromadzenia wszystkich zdarzeń gospodarczych widocznych na kontach spółki. Zapisów tych dokonujesz w kolejności chronologicznej.

Jakie dane zawiera konto spółki? Z reguły obejmuje ono bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych itd. Widoczne są na nim wszystkie operacje finansowe dokonane w firmie w danym czasie.

Księgi pomocnicze to podzbiory kont księgi głównej. Są one uzupełnieniem informacji zawartych w księdze głównej i pozwalają na „odkodowanie” zgromadzonych w niej danych.

Jakie znaczenie mają zestawienia obrotów i sald oraz wykaz aktywów i pasywów?

Kolejny element ksiąg rachunkowych o bardzo istotnym charakterze to zestawienia obrotów i sald. Jak sama nazwa wskazuje, w tym dziale zawierane są informacje o obrotach i saldach przedsiębiorstwa. Obroty to wszystko co wpływa do firmy, pomniejszone o podatek VAT. Saldo to różnica między wpływami a obciążeniami w spółce. 

W tym dziale ksiąg rachunkowych zapisuje się więc: saldo początkowe, obroty oraz saldo końcowe – dla analizowanego przedziału czasowego. Takie dane pozwalają określić jakie przepływy pieniężne występują w spółce oraz czy spółka po badanym okresie jest na plusie czy minusie.

Wykaz aktywów i pasywów – nazywany również inwentarzem – jest dokumentem, który musisz sporządzić w pierwszym roku obrotowym działalności S.K.A. Zawiera on wszystkie składniki majątku spółki (np. nieruchomości, pojazdy, maszyny, kapitał zakładowy, kredyty oraz pożyczki). W kolejnych latach funkcję inwentarza przejmuje już zestawienie obrotów i sald.

Zamów rozmowę z księgowym

Hasło musi zawierać:
  • 8 znaków lub więcej
  • Małe i wielkie litery
  • Przynajmniej jedną cyfrę
Dla bezpieczeństwa stwórz mocne hasło, którego nie używasz na innych stronach.

Jakie regulacje prawne dotyczą księgowości S.K.A.?

To, że spółce komandytowo-akcyjnej zawsze prowadzisz pełną księgowość niesie za sobą 3 dodatkowe obowiązki. 

  1. Sprawozdanie finansowe – W S.K.A. sporządzasz, podpisujesz i składasz sprawozdania finansowe. Dokonujesz tego na podstawie danych z ksiąg rachunkowych. UWAGA! Na każdą z powyższych czynności są wyznaczone terminy, którym nie można uchybić
  2. Dobranie wspólników do czynności – Określone czynności w spółce (np. sporządzenie sprawozdania finansowego, podpisanie tego sprawozdania) należą do kompetencji konkretnych wspólników, dlatego wcześniej zapoznaj się z regulacjami prawnymi w tym zakresie, by nie popełnić błędu
  3. Badanie przez biegłego rewidenta – W określonych wypadkach przewidzianych prawem musisz zatrudnić biegłego rewidenta do weryfikacji ksiąg rachunkowych i sprawozdania

Sprawozdanie finansowe w spółce komandytowo-akcyjnej. Kto je sporządza, a kto podpisuje? Jakie są ważne terminy?

Sprawozdanie finansowe w S.K.A. sporządzasz corocznie w oparciu o dane z dnia kończącego rok obrotowy. Jeżeli rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym – będzie to 31 grudnia.

Od tego momentu wspólnicy mają 3 miesiące (do 31 marca) na sporządzenie sprawozdania finansowego. Odpowiedzialni są za to komplementariusze prowadzący sprawy spółki.

W kolejnym etapie – w ciągu 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego (do 30 czerwca) walne zgromadzenie wspólników (czyli wszyscy wspólnicy) zatwierdza dokument.

Następnie, w ciągu 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania, składasz je do KRS. Obecnie możesz tego dokonać online. Jeżeli zatem sprawozdanie zatwierdzono 30 czerwca – masz na to czas do 15 lipca.

Obowiązkowe badanie przez biegłego rewidenta w spółce komandytowo-akcyjnej

Niekiedy Twoim obowiązkiem jest zatrudnienie biegłego rewidenta do weryfikacji ksiąg rachunkowych oraz sprawozdania finansowego S.K.A.

Dzieje się tak, jeżeli spółka spełnia 2 z 3 poniższych warunków:

  • średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób
  • suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 Euro
  • przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 Euro

Badanie przez biegłego rewidenta pozwala na ujawnienie nieprawidłowości w dokumentacji księgowej i daje szerszą informację o realnej sytuacji finansowej firmy. Zwróć uwagę, że przy badaniu rewident musi zachować obiektywizm, a cały proces objęty jest tajemnicą.

Kto może prowadzić księgowość w spółce komandytowo-akcyjnej?

Nie ma obowiązku, by księgowość w S.K.A. zlecać zewnętrznemu podmiotowi, wspólnicy mogą prowadzić ją sami. Jednak z racji, że spółka tego typu zawsze prowadzi pełną księgowość wymagającą doświadczenia i wiedzy z zakresu rachunkowości, to na ogół powierza się tę czynność biuru rachunkowemu.

Ile kosztuje księgowość spółki komandytowo-akcyjnej?

Jeżeli powierzasz prowadzenie pełnej księgowości S.K.A. biuru rachunkowemu, ceny takiej usługi zaczynają się od kilkuset złotych.

Na ostateczną cenę księgowości wpływają np.:

  • Ilość wspólników w firmie
  • Ilość dokumentów do przeprocesowania miesięcznie przez księgowego
  • Wysokość obrotów w spółce
  • To, czy zatrudniasz pracowników

a także wiele innych czynników.

Jeżeli księgowość w spółce podlega badaniu przez biegłego rewidenta – do kosztów standardowej księgowości musisz doliczyć także wynagrodzenie biegłego rewidenta.

Jakie obowiązki podatkowe spoczywają na spółkach komandytowo-akcyjnych?

Spółki komandytowo-akcyjne objęte są tzw. podwójnym opodatkowaniem. Oznacza to, że płacą:

  • CIT – podatek od dochodów całej spółki – w wysokości 19% lub stawkę obniżoną wynoszącą 9%
  • PIT lub CIT – podatek od dochodów wspólników – w wysokości 19% od wypłaconej dywidendy (czyli wypłaty dla wspólnika – tym wspólnikiem może być zarówno komplementariusz, jak i akcjonariusz)
box-icon

Warto wiedzieć

Jeżeli wspólnik-akcjonariusz jest osobą prawną, to po odprowadzeniu podatku CIT od całego dochodu spółki, wspólnik ten może podlegać zwolnieniu z podatku od swojej dywidendy, jeżeli posiada 10% akcji S.K.A. i spełnia pozostałe warunki przewidziane ustawą o CIT.

Spółka komandytowo-akcyjna może odprowadzać też inne podatki np. PIT od zatrudnionych w niej pracowników, VAT – jeżeli jest czynnym podatnikiem VAT.

Podsumowanie

Spółka komandytowo-akcyjna to doskonałe rozwiązanie dla tych, którzy chcą połączyć w ramach jednego podmiotu inwestorów oraz wykonawców. Ci pierwsi naturalnie staną jest akcjonariuszami, drudzy – komplementariuszami.

Niezależnie od swojej roli w firmie, wszyscy wspólnicy powinni dbać o księgowość, szczególnie że na S.K.A. ciąży obowiązek prowadzenia tzw. pełnej księgowości  Regularne uzupełnianie ksiąg rachunkowych, składanie sprawozdań finansowych na czas to podstawa dobrze funkcjonującego biznesu.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania o księgowość spółki komandytowo-akcyjnej

Myślisz o założeniu spółki komandytowo-akcyjnej? Tu znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczącego tego modelu biznesowego.

Czy spółka komandytowo-akcyjna podlega badaniu?

Księgowość spółki komandytowo-akcyjnej podlega badaniu przez biegłego rewidenta, tylko jeżeli spółka spełni minimum 2 z 3 poniższych warunków:

  • średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób
  • suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 Euro
  • przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 Euro

Jaka księgowość w spółce komandytowo-akcyjnej?

Spółki komandytowo-akcyjne zawsze prowadzą pełną księgowość, czyli księgi rachunkowe. Od tej zasady nie ma wyjątków.

Czy spółka komandytowo-akcyjna ma obowiązek sporządzenia sprawozdania z działalności?

Tak, z uwagi na to, że spółka komandytowo-akcyjna prowadzi pełną księgowość, to musi corocznie sporządzać sprawozdanie finansowe.


Maciej Sztykiel
Redaktor naczelny inFakt Blog. Były dziennikarz ekonomiczny RMF FM oraz Radia ZET. W inFakcie odpowiadam za tłumaczenie języka podatkowego na ludzki, krótkodystansową komunikację i długofalowy PR oraz kreatywny marketing. Po pracy jestem żeglarzem, marzycielem i psiarzem.