Prowadzenie działalności gospodarczej a praca dla byłego pracodawcy. Jak to zrobić?

Rośnie popularność umów B2B, które zastępują zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę. W wielu przypadkach jest to korzystna forma współpracy. Dla pracodawcy to szansa na ograniczenie kosztów związanych zatrudnieniem. Dla osoby zatrudnionej oznacza to wyższe zarobki. Praca dla byłego pracodawcy ma jednak ograniczenia, o których musi pamiętać przedsiębiorca podpisujący umowę B2B.

Praca na rzecz byłego pracodawcy a forma opodatkowania

Przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, od 2022 roku może wybrać jedną z trzech form opodatkowania. Może korzystać ze skali podatkowej, podatku liniowego i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Skalą podatkową jest objęty każdy podatnik osiągający przychody w Polsce. Podatek liniowy i ryczałt są dostępne tylko dla przedsiębiorców i są traktowane, jako formy „preferencyjne”. Okazuje się jednak, że nie dla wszystkich.

Zgodnie z przepisami z podatku liniowego i ryczałtu nie może skorzystać przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą na rzecz swojego byłego lub obecnego pracodawcy, u którego był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę (nie dotyczy to natomiast umów zlecenie i umów o dzieło). Mowa tutaj tylko o sytuacji, w której zakres wykonywanej pracy na etacie był tożsamy z pracą w ramach umowy B2B. W takim przypadku przedsiębiorcy pozostaje tylko jedno rozwiązanie – opodatkowanie według skali podatkowej.  

Zmiana formy opodatkowania na liniówkę lub ryczałt

Czy przedsiębiorca, który rozwiązał umowę o pracę, a w jej miejsce świadczy pracę dla byłego pracodawcy w ramach własnej działalności, może wybrać inną formę opodatkowania iż skala?

Tak, jednak musi pamiętać o obowiązujących go ograniczeniach:

• przy zmianie na podatek liniowy – formę opodatkowania może wybrać od roku następującego po roku podatkowym, w którym rozwiązano umowę o pracę. Czyli nie skorzysta z niej w roku w którym był zatrudniony na umowę o pracę;
• przy zmianie na ryczałt – formę opodatkowania może wybrać dopiero po okresie dwóch lat od rozwiązania umowy o pracę. Czyli z tej formy opodatkowania nie można wybrać w roku w którym był zatrudniony na umowę o pracę i kolejnym roku prowadzenia działalności. 

Zasady te zilustruje przykład. Przedsiębiorca, w 2022 r. zakończył umowę o pracę, jednocześnie rozpoczął działalność gospodarczą. Usługi świadczy na rzecz tego pracodawcy tożsame ze świadczonymi na etacie. W 2022 roku musi być opodatkowany na zasadach ogólnych. Natomiast w 2023 może już przejść na liniówkę. Z kolei z ryczałtu może skorzystać dopiero od 2024 roku. 

Składki ZUS dla przedsiębiorcy wykonującego pracę dla byłego pracodawcy

W odniesieniu do składek ZUS osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności może skorzystać z ulgi na start oraz preferencyjnych składek ZUS.

Jednak podobnie jak w przypadku formy opodatkowania te rozwiązania nie dotyczą przedsiębiorcy, który w ramach działalności będzie świadczył pracę dla obecnego lub poprzedniego pracodawcy. Znowu mowa tutaj o czynnościach wykonywanych w ramach umowy o pracę, które wchodzą w zakres czynności świadczonych w ramach działalności gospodarczej (nie dotyczy to umów zlecenie i umów o dzieło). 

Warto zwrócić uwagę jednak na dwie kwestie.

1. Z ulgi na start nie możemy skorzystać, jeśli zatrudnienie miało miejsce w okresie 2 lat przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.
2. Na moment rozpoczęcia działalności przedsiębiorca nie może skorzystać z opłacania preferencyjnych składek ZUS. Jednak jeśli w trakcie prowadzenia działalności dojdzie do zerwania umowy z poprzednim pracodawcą, to przedsiębiorca może ponownie otrzymać prawo do opłacania składek od niższej podstawy przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności. 

Działanie tych zasad pokaże przykład. Przedsiębiorca rozpoczął działalność 1 kwietnia 2022 roku i w tym okresie świadczy pracę dla byłego pracodawcy. Powoduje to, że nie może skorzystać z ulgi na strat i od pierwszego dnia podlega pod pełne składki ZUS. Jednak  31 sierpnia rozwiązał umowę B2B z byłym pracodawcą i dzięki temu od 1 września 2022 roku do 31 marca 2025 roku będzie mógł skorzystać z preferencyjnych składek ZUS.

Praca dla byłego pracodawcy i Mały ZUS Plus

Należy pamiętać, że po pierwszym roku prowadzenia działalności przedsiębiorca ma szansę na skorzystanie z kolejnego rodzaju preferencji w składkach społecznych, czyli tzw. Mały ZUS Plus. Przedsiębiorca może wówczas opłacać składki społeczne od indywidualnej podstawy, o ile jego przychód w poprzednim roku nie przekroczył 120 tys. zł.

Jednak podobnie jak w pozostałych przypadkach z tej formy nie może skorzystać przedsiębiorca, który świadczy usługi dla swojego poprzedniego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. 

Praca dla byłego pracodawcy. O czym warto pamiętać? 

Przed podpisaniem umowy B2B z poprzednim pracodawcą konieczne jest wykonanie szczegółowej analizy, czy rezygnacja z etatu jest opłacalna. Należy wziąć pod uwagę, że w takim przypadku obligatoryjnie musimy skorzystać opodatkowania według skali podatkowej i pełnego ZUSu.

Aby sprawdzić opłacalność takiej zmiany, warto skorzystać z bezpłatnego kalkulatora inFakt, który przedstawi informację o wysokości prognozowanych zobowiązań podatkowych. Warto również w razie wątpliwości skontaktować się bezpośrednio z doradcą podatkowym.