Formy opodatkowania działalności – Szkolenie z księgowości (odc. 8) [wideo]

Jakie mogą być formy opodatkowania działalności gospodarczej? Jakie są wykluczenia? Jakie są konsekwencje wyboru danej formy opodatkowania?


Witam Państwa bardzo serdecznie, nazywam się Aneta Socha i jestem w inFakt specjalistą ds. kadr i płac. Podczas dzisiejszego spotkania chciałabym omówić temat form opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej.
Dzisiejsze spotkanie podzieliłam na takie małe bloki tematyczne i postaram się omówić Państwu opcje podatnika, czyli rozwiązania, jakie mogą być zastosowane, formy opodatkowania, możliwe do wybrania przez podatnika w momencie, kiedy zakłada działalność gospodarczą.
Kolejny temat to będzie zmiana formy opodatkowania. Należy mieć na względzie, że raz wybrana, na samym początku, forma opodatkowania, nie musi obowiązywać przez cały okres prowadzenia działalności gospodarczej. Powiem państwu, kiedy i w jaki sposób dokonać takiej zmiany.
Kolejny temat to będą stawki. Tutaj, przy jednoosobowej działalności gospodarczej, mamy, co do zasady, do wyboru 4 formy opodatkowania. Każda z tych form cechuje się specyficznymi regulacjami. Zostały też określone przez ustawodawcę rożne stawki w odniesieniu do tych form opodatkowania.
Kolejny temat to wykluczenia – jest tylko jedna forma dostępna dla wszystkich podatników, natomiast przy pozostałych mamy szereg wykluczeń.
I na koniec postaram się przybliżyć Państwu pokrótce ulgi i odliczenia tak, aby mieli Państwo świadomość tego, jaka forma dla danego podatnika będzie najlepszym rozwiązaniem Co też zasugerować, podpowiedzieć podatnikowi, który zastanawia się nad założeniem działalności gospodarczej lub też nad zmianą formy opodatkowania.

Opcje podatnika

Dobrze, przejdźmy zatem do pierwszego naszego podtematu. Pierwszy podtemat to są opcje podatnika. W momencie, jeżeli nasz podatnik, przyszły przedsiębiorca, zdecyduje się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, wypełnia wniosek CEIDG-1. W tym wniosku musi zaznaczyć jedną z czterech form opodatkowania – są to: zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa.
Każda z tych form ma swoje specjalne uregulowania. Jeżeli chodzi o podatnika, rozpoczynającego działalność gospodarczą, przy pierwszych trzech, czyli: zasady ogólne, podatek liniowy i ryczałt ewidencjonowany, wystarczy tylko zaznaczenie odpowiedniej opcji na wniosku CEIDG-1. Jeżeli podatnik będzie chciał rozliczać się według karty podatkowej, czyli czwartej opcji, to do wniosku CEIDG-1 musi dołączyć PIT-16. I o tym należy pamiętać, to należy mieć na uwadze.
Wspomniałam państwu, że mamy cztery formy opodatkowania i każda z nich, w każdej z nich, można powiedzieć, podatek jest liczony w inny sposób.

Stawki podatku

I teraz przejdę do drugiego, do trzeciego, w sumie, zagadnienia, czyli do stawek.
Jeżeli chodzi o stawki przy zasadach ogólnych – tutaj mamy dwie stawki opodatkowania. Do kwoty 85.528 zł dochodu mamy podatek wyliczany według stawki 18%, powyżej tej kwoty mamy stawkę 32%. To jest istotne, tutaj mamy te progi. Często podatnicy czy też księgowi zastanawiają się nad kwestią, czy bierze się pod uwagę przychód czy tez dochód. Warte podkreślenie jest, że ta kwota 85.528 zł to jest kwota dochodu i do tej kwoty obliczany jest podatek według stawki 18%, natomiast, tak jak Państwu przed chwileczką wspomniałam, powyżej tej kwoty mamy już znacznie wyższą stawkę i jest to stawka 32%.
Wspomniałam Państwu na samym początku, że jest jedna forma opodatkowania, która jest dostępna dla wszystkich podatników, dla wszystkich osób, które decydują się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Ta formą opodatkowania są właśnie zasady ogólne. Przy pozostałych trzech formach, czyli podatku liniowym, ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych i przy karcie podatkowej mamy szereg wykluczeń.
Przechodzimy teraz do kolejnej formy opodatkowania, czyli do podatku liniowego. Tutaj nie mamy żadnych progów, mamy jedną stawkę podatku, która wynosi 19%.
Kolejna forma to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. I tutaj ustawodawca zróżnicował stawki, jeżeli chodzi o wyliczenie tego podatku. Zróżnicował je w zależności od tego, jakie usługi są przez podatnika świadczone. Przy ryczałcie może być opłacany podatek w wysokości: 20%, 17%, 8,5%, 3% lub 2%. Co ważne – przy ryczałcie dla celów wyliczenia podatku nie uwzględniamy kosztów, które podatnik ponosi. Czyli te stawki ryczałtu mają znaczeni i są kluczowe, jeżeli chodzi o przychód podatnika. Podatek jest wyliczany od przychodu a nie od dochodu podatnika. I tutaj przypomnę tylko, że dochód to jest przychód pomniejszony o koszty.
Przechodzimy do ostatniej formy opodatkowania – karty podatkowej. Tutaj ustawodawca nie określił stawek i jest to, można powiedzieć, zupełnie inna forma opodatkowania działalności gospodarczej. Tutaj, jeżeli chodzi o kartę podatkową, to jest to najprostsza forma opodatkowania – nie wpłacamy zaliczek na podatek dochodowy, nie składamy deklaracji czy też zeznań rocznych. Natomiast, jeżeli chodzi o wyliczenie tego podatku, który musi być przez podatnika płacony, odbywa się to na zasadzie takiej, że podatnik składa odpowiedni wniosek. Podatek wyliczany jest przez naczelnika urzędu skarbowego. I tutaj należy pamiętać, że brane są pod uwagę różne czynniki.
Pierwsza, najważniejsza kwestia, jeżeli chodzi o wyliczenie podatku opłacanego na karcie podatkowej, to brany jest pod uwagę rodzaj prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Kolejne kryterium, które ma tutaj znaczenie, to miejscowość, w której prowadzona jest działalność gospodarcza a także to, czy dana osoba, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, zatrudnia pracowników.  Więc tutaj te kwestie należy mieć na uwadze, o tym należy pamiętać, jeżeli chodzi o wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej.
Wspomniałam o wyborze, wyborze, którego dokonuje przedsiębiorca w momencie zakładania działalności gospodarczej. Natomiast, oczywiście, jest możliwość zmiany wybranej na samym początku formy opodatkowania działalności gospodarczej. Zmiana jest możliwa raz w roku do 20-go stycznia. Aby dokonać takiej zmiany podatnik musi zawiadomić o zamiarze zmiany naczelnika urzędu skarbowego.
Jeżeli chodzi o zawiadomienie, może być ono złożone w formie pisemnej, można też dokonać aktualizacji wniosku CEIDG-1 i w tym wniosku zaznaczyć odpowiednie informacje.
Drodzy Państwo, ustawodawca właśnie określił, że w taki sposób można dokonać zmiany, czyli może być to w formie pisemnej jakiegoś wniosku przedsiębiorcy, może być to też zrobione w formie aktualizacji wniosku CEIDG-1. Ja, osobiście, spotkałam się też z takimi sytuacjami, że, niestety, z CEIDG-1 nie były te informacje przekazywane do urzędów skarbowych. Więc myślę, że bezpiecznym dla podatnika jest złożenie zarówno aktualizacji CEIDG-1 jak i krótkiego wniosku, krótkiego pisma do naczelnika urzędu skarbowego, żeby mieć pewność, że ta forma, wybrana przez podatnika na kolejny rok podatkowy, na pewno zostanie dokonana, że naczelnik urzędu skarbowego będzie miał te informacje i tutaj nie będzie żadnych, można powiedzieć, nieścisłości.
Tutaj trzy pierwsze tematy, czyli opcja podatnika, zmiana formy opodatkowania i stawki, pokrótce Państwu przybliżyłam, przejdziemy zatem do kolejnego tematu, a mianowicie – do wykluczeń.

Wykluczenia

Mamy cztery formy opodatkowania: zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa. Przy zasadach ogólnych, tak jak już wcześniej wspomniałam, to rozwiązanie jest dostępne dla wszystkich podatników, tutaj nie mamy żadnych wykluczeń.
Natomiast jeżeli chodzi o podatek liniowy, to jest jedno wykluczenie, o którym często też księgowi nie pamiętają. A mianowicie wygląda to tak, że, jeżeli mamy do czynienia z osobą, która zastanawia się nad założeniem działalności gospodarczej, powiedzmy, o profilu informatycznym; jeżeli dana osoba będzie w ramach działalności gospodarczej wykonywała te same usługi, czyli usługi informatyczne, które wcześniej wykonywała w ramach umowy o pracę na rzecz byłego już pracodawcy lub obecnego, to wówczas nie może skorzystać z tej formy opodatkowania. Czyli taki jeszcze dokładniejszy przykład Państwu podam: mamy teraz tok 2018; przychodzi do nas jakaś osoba, która zastanawia się nad założeniem działalności gospodarczej. Zastanawia się nad takim rozwiązaniem – obecnie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wykonuje jakieś czynności konkretne – przykładowo jest informatykiem – stwierdza, że chce zmienić formę współpracy z dana firmą X i zastanawia się nad przejściem na działalność gospodarczą. Jeżeli nasz przyszły przedsiębiorca wykonywałby te same usługi w ramach działalności gospodarczej, czyli usługi informatyczne na rzecz byłego pracodawcy czyli na rzecz firmy X, to w danym roku 2018 nie mógłby wybrać rozliczenia według podatku liniowego. Więc tutaj o tym należy pamiętać, to jest takie jedno jedyne wykluczenie, które zostało określone przez ustawodawcę w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tutaj jeszcze chciałabym Państwu zwrócić uwagę, że dwie pierwsze formy opodatkowania, o których mówię, czyli zasady ogólne i podatek liniowy – wszelkie uregulowania, jeżeli chodzi o te formy opodatkowania, zostały określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast, jeżeli chodzi o dwie kolejne, czyli ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową – te dwie formy zostały przez ustawodawcę określone w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Więc o tych kwestiach dwóch warto pamiętać, bo tutaj w razie jakichkolwiek wątpliwości, możemy się spokojnie odnosić do tych przepisów, tutaj w większości przypadków znajdziemy odpowiedzi na nasze pytania czy też wątpliwości.
Wracając teraz do wykluczeń, zajmijmy się teraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Jeżeli chodzi o wykluczenia przy tej formie opodatkowania, to tutaj należy się odnieść do załącznika nr 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych. Tutaj, Drodzy Państwo, jest do szeroki katalog, jeżeli chodzi o te wykluczenia. Ja tylko kilka takich usług, które zostały przez ustawodawcę wykluczone, chciałabym Państwu przybliżyć. Natomiast najważniejszą kwestią jest to, że te informacje dokładnie możemy sprawdzić w załączniku nr 2 do wspomnianej przeze mnie wcześniej ustawy.
Tutaj, jeżeli chodzi o wykluczenia z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to ta forma opodatkowania nie może być stosowana przez podatników, którzy będą świadczyli usługi związane, na przykład, z leśnictwem, dotyczące wyłącznie doradztwa w zakresie zarządzania lasem, nie będzie taka forma opodatkowania możliwa do rozliczania dla osób, które robią jakieś roboty ogólnobudowlane, drogi kołowe, szynowe, dla przedsiębiorców, którzy zajmują się rurociągami przesyłowymi i, na przykład, sieciami rozdzielczymi, także dla podmiotów, które będą tutaj świadczyły pozostałe usługi z zakresu inżynierii wodnej. Z takiego rozwiązania, czyli z opodatkowania w sposób zryczałtowany nie mogą korzystać też osoby, które świadczą usługi licencyjne, związane z nabywaniem praw do książek, broszur, ulotek i map, także agencje informacyjne, podmioty, które świadczą usługi finansowe i ubezpieczeniowe a także podmioty, które dokonują na własny rachunek kupna i sprzedaży nieruchomości.
Więc tutaj, tak, jak Państwu wspomniałam, przybliżyłam Państwu tylko kilka podmiotów, kilka rodzajów działalności gospodarczej, które z tego rozwiązania korzystać nie mogą. Więc tutaj taj wygląda kwestia tych wykluczeń. O tych kwestiach jak najbardziej należy pamiętać. I tutaj w zależności od tego, jaki rodzaj działalności będzie świadczony, możemy wybrać dla podatnika, możemy określić najlepsze rozwiązanie.
Tutaj jeszcze raz podkreślę, że raz wybrana na początku forma opodatkowania nie musi obowiązywać przez cały czas prowadzenia działalności, możemy dokonać zmiany do 20-go stycznia każdego roku.

Ulgi i odliczenia

Drodzy Państwo, przy każdej z form opodatkowania też myślę, istotne są ulgi i odliczenia, tutaj mamy taki szereg ulg i odliczeń, które pokrótce chciałabym Państwu przybliżyć. Myślę, że jest to też istotne w kontekście wyboru odpowiedniej formy opodatkowania z działalności gospodarczej.
Więc pierwsza forma opodatkowania, o której Państwu wspominam, to zasady ogólne. Tutaj myślę, że jest wiele korzyści, z rozliczania na takich zasadach. Pierwsza korzyść – podatnik, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, ma możliwość rozliczenia się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Takie rozwiązania mogą pozwolić na korzyści w postaci zwrotu podatku. Ponadto osoba, która prowadzi działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych od dochodu może odliczać składki społeczne – tutaj bierzemy pod uwagę składki zapłacone przez danego przedsiębiorcę.
Co więcej – jeżeli chodzi o ulgi, to tutaj mam na myśli ulgi, z których podatnik może skorzystać w rozliczeniu rocznym. Natomiast składki społeczne odliczamy na bieżąco, składkę zdrowotną opłacamy w wysokości 9% podstawy wymiaru, natomiast odliczamy na bieżąco od podatku w wysokości 7,75 % podstawy wymiaru.
Jeżeli chodzi o kolejne ulgi, które chciałabym Państwu przedstawić, to tutaj ściśle są one związane ze składanymi przez podatników zeznaniami rocznymi.
Podatnik, który rozlicza się na zasadach ogólnych, w zeznaniu rocznym może uwzględnić ,na przykład: stratę z lat ubiegłych, i tutaj strata musi być wygenerowana w ramach tego źródła, czyli może rozliczyć w ramach działalności gospodarczej stratę wygenerowaną w poprzednich latach z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Ponadto jest możliwe rozliczenie wszelkiego rodzaju darowizn, na przykład na organizacje pożytku publicznego, na cele krwiodawstwa, na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz kościoła.
Kolejną taką ulgą, która jest możliwa do rozliczenia przy zasadach ogólnych, to są wydatki na cele rehabilitacyjne, wydatki, na przykład, na internet, na IKZE, także ulga, z której podatnicy często korzystają, czyli ulga na dzieci, ulga mieszkaniowa. Pojawiła się też niedawno ulga na działalność badawczo-rozwojową, więc w przypadku szeregu działalności gospodarczych rozliczenie takiej ulgi jest jak najbardziej możliwe.
Zasady ogólne, ta podstawowa forma opodatkowania – tutaj mamy najwięcej ulg i, można powiedzieć, odliczeń.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, to tutaj też, na bieżąco wyliczając zaliczki na podatek dochodowy, możemy uwzględniać składki ZUS. Składki społeczne są odliczane od przychodu, natomiast składka zdrowotna już od wyliczonego podatku. I tak samo jak przy zasadach ogólnych, obowiązuje reguła, że opłacamy składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru, natomiast odliczamy od podatku 7,75% podstawy wymiaru.
Jeżeli chodzi o ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, to tutaj jest też możliwość rozliczenia szeregu darowizn, na przykład na rzecz organizacji pożytku publicznego, na cele kultu religijnego, na cele krwiodawstwa.
Jeżeli chodzi o inne ulgi, to, oczywiście, podatnik ma możliwość rozliczenia ulgi na przykład na internet, ulgi z tytułu IKZE, czy też ulgi abolicyjnej.
Więc tutaj przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych też mamy szereg ulg i odliczeń, też warto się nad tym zastanowić, wybierając odpowiednią formę opodatkowania działalności gospodarczej.
Tutaj jeszcze chciałabym Państwu kilka słów powiedzieć w temacie ulg i odliczeń przy działalności gospodarczej opodatkowanej w sposób liniowy. Taki przedsiębiorca na bieżąco też rozlicza składki ZUS, czyli składki społeczne odliczamy od dochodów, składkę zdrowotną od podatku. Ponadto, taki przedsiębiorca, składający PIT-36L, może skorzystać z ulgi na IKZE. Może rozliczyć także stratę z lat ubiegłych lub też jakieś ulgi z tytułu działalności badawczo-rozwojowej.
Tutaj, jak widzą Państwo, przedstawiłam pokrótce ulgi i odliczenia właściwe dla poszczególnych form opodatkowania. Są one urozmaicone, można powiedzieć, i przypisane dla danej formy opodatkowania.
Łatwo zauważyć, że,na przykład, przy podatku liniowym, przy opodatkowaniu działalności według podatku liniowego tych ulg jest znacznie mniej niż, na przykład, przy zasadach ogólnych. Więc tutaj myślę, ze każdy przedsiębiorca, każda osoba, której sytuację analizujemy, powinna nam takie informacja=e jak najdokładniejsze przedstawić, żebyśmy my mogli, jako księgowi, dokonać odpowiedniego wybory czy też zasugerować odpowiednie rozwiązanie lub, jeżeli przedsiębiorca zastanawia się nad tym samodzielnie, to warto, żeby też miał taką świadomość.
Tutaj omawiałam Państwu ulgi i odliczenia przy trzech formach opodatkowania: zasady ogólne, podatek liniowy i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Przy karcie podatkowej mamy ustalony już podatek, który jest płacony do urzędu skarbowego w odpowiedniej wysokości. Osoba, która decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej i opodatkowanie jej na karcie podatkowej, nie korzysta z ulg i odliczeń, jedyną możliwością, jeżeli chodzi o jakiekolwiek jej rozliczenie jest złożenie PIT-16A przez taki podmiot z tym, że w tym PIT możemy uwzględnić wyłącznie składki ZUS.
Takie są tutaj różnice, jeżeli chodzi o te kwestie. Myślę, że… Mam nadzieję, że przybliżyłam Państwu ten temat w miarę przystępnie. Za dzisiejsze spotkanie serdecznie Państwu dziękuję i zapraszam na kolejne odcinki.
Dodatkowe materiały znajdują się tutaj.