Matryca stawek VAT. Jak dobrać odpowiednią stawkę VAT?

Prawidłowe opłacanie podatków w Polsce nie jest tak prostą sprawą, jak mogłoby się wydawać. Choć od lat obowiązuje stawka 23% podatku VAT, istnieje szereg ustawowo obniżonych stawek stosowanych w konkretnych sytuacjach. Co należy wiedzieć o VAT w 2022 roku?

Lepiej wcześniej przekonać się, czy powinniśmy płacić pełną stawkę 23% VAT, czy też może stosować 0%, 5% bądź 8%. Jest to szczególnie istotne w branżach silnie skoncentrowanych na różnorodnej sprzedaży usług i towarów. Nieraz może się zdarzyć, że w ramach jednego biznesu, np. gastronomicznego, obowiązują różne stawki podatkowe.

Czym jest VAT?

Skrót VAT pochodzi od angielskiego sformułowania „value added tax”, co oznacza podatek od towarów i usług. W Polsce czasem można spotkać się ze skrótem PTU, który oznacza dokładnie to samo. VAT jest tzw. podatkiem pośrednim, którego nie płacimy w urzędzie skarbowym, ale podczas nabywania określonych usług bądź towarów. Dlatego też cena każdego produktu uwzględnia już nałożony podatek VAT. Wynika to z faktu, że każdy sklep sprzedający towar lub oferujący usługę jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT od określonej stawki podatkowej. 

W Polsce opodatkowaniu VAT podlega:

  • Sprzedaż produktów i usług;
  • Import towarów;
  • Eksport towarów;
  • Wewnątrzwspólnotowa dostawa oraz nabycie towarów.

Jakie ogólne stawki VAT obowiązują w Polsce?

Podstawową stawką podatku VAT, która obowiązuje w Polsce, jest 23%. Obecnie poza 23% podatku podstawowego można zastosować również stawki obniżone 0%, 5% i 8%. Do danego towaru powinniśmy zastosować stawkę określoną przez specjalną matrycę VAT, czyli załączniki do ustawy o podatku od towarów i usług. Są to specjalne tabele z dokładnie określonymi stawkami przypisanymi do konkretnych dóbr. Duża ich ilość sprawia, że nie zawsze jest w pełni czytelne to, jaką stawkę powinniśmy zastosować w danej sytuacji. Na szczęście nie jesteśmy pozbawieni pomocy, gdyż możemy uzyskać informację skarbową. W tym celu należy wnioskować o tzw. WIS (wiążącą informację stawkową).

Dla wielu podatników odczytanie matrycy nie jest proste i klarowne. Dlatego mają oni możliwość wystąpienia ze specjalnym wnioskiem o wydanie wiążącej informacji stawkowej. Decyzję w tej sprawie wydaje dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). Jeśli wyda pozytywną opinię, otrzymujemy jasne wskazanie, jaka stawka podatkowa powinna obowiązywać za nasze konkretne produkty.

Jest to o tyle istotne, że nawet w ramach świadczenia jednej usługi, np. gastronomicznej, posiłek może składać się z produktów mających nałożone zupełnie różne stawki VAT. Jeśli więc nie jesteśmy pewni stawki VAT w 2022 roku, warto wnioskować o WIS. Pamiętajmy, że może być to dosyć długotrwały proces, dlatego musimy uzbroić się w cierpliwość. Jeśli zależy nam na czasie, warto skorzystać z profesjonalnych usług księgowych w inFakcie. Wówczas w szybki sposób dowiemy się, jaka stawka VAT nas obowiązuje w danym roku podatkowym

Jakie zmiany w stawkach VAT wprowadzono w 2020 roku?

Ostatnie poważne zmiany w matrycach VAT weszły w życie 1 lipca 2020 roku, kiedy to zostały wprowadzone załączniki nr 3 i 10 do ustawy o VAT. Głównym tego celem było uproszczenie systemu podatkowego, aby za te same artykuły nie stosowano różnego opodatkowania. Wiązało się to zarówno z obniżeniem VAT-u za niektóre produkty, jak i podwyższeniem go za inne.

Do tych zmian modyfikacje wprowadzono 31 sierpnia 2020 roku. Od tego czasu nie zanotowano żadnych kolejnych zmian i wprowadzania nowych rozwiązań podatkowych. Istnieje możliwość zmiany stawek na niższe, czyli 22% i 7%, które obowiązywały przed ponad dekadą. Eksperci zastrzegają jednak, że nie ma na to dużej szansy. Wymogiem jest osiągnięcie określonych wskaźników makroekonomicznych.

Stawki VAT 2022 – dobierz odpowiednią

Zanim zdecydujemy się na przeglądanie matryc bądź wnioskowanie o WIS, dobrze jest zapoznać się z podstawowymi typami produktów, do których odnoszą się poszczególne stawki VAT. Co należy o nich wiedzieć?

  • 23% VAT – jest to podstawowa stawka podatku VAT. Jeśli nie ma wyraźnego zaznaczenia, że towar ma obniżone opodatkowanie, obowiązuje nas właśnie ta wartość.
  • 8% VAT – jest on stosowany w odniesieniu do: 1) towarów oraz usług, jakie zostały wymienione w załączniku 3 do ustawy o VAT, którego modyfikacja została wprowadzona w ubiegłym roku; 2) budowy, dostawy, remontu, modernizacji oraz termomodernizacji, a także przebudowy obiektów budowlanych lub ich części, jeśli są one zaliczone do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
  • 5% VAT – stosujemy go odniesieniu do: 1) towarów wymienionych w załączniku 10 (również został wprowadzony w ubiegłym roku), do których należą podstawowe towary żywnościowe, czyli chleb, produkty zbożowe, przetwory mięsne, nabiał oraz soki; 2) czasopisma lokalne lub regionalne oraz książki.
  • 0% VAT – dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy i eksportu towarów.

Warto przy tym wyróżnić stawkę zryczałtowanego zwrotu podatkowego w wysokości 7% oraz 4% ryczałtu dla usług taksówek osobowych.