Użyczenie lokalu na działalność gospodarczą. Jakie ma skutki podatkowe?

Użyczenie mieszkania na potrzeby działalności gospodarczej nie powoduje żadnych konsekwencji podatkowych dla jego właściciela. W niektórych przypadkach osoba korzystająca z mieszkania na podstawie umowy użyczenia również nie zapłaci podatku dochodowego.

Przychód przedsiębiorcy = rynkowy czynsz za najem

Cechą charakterystyczną umowy użyczenia lokalu jest jej nieodpłatność. Właściciel nie pobiera żadnych opłat od osoby korzystającej z mieszkania.

W związku z tym, jeśli przedsiębiorca prowadzi działalność w użyczonym lokalu, osiąga przychód z tego tytułu. Wynika to wprost z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Określa ona, że przychodem z działalności gospodarczej jest wartość nieodpłatnie otrzymanych świadczeń. Takim świadczeniem jest właśnie bezpłatne korzystanie z udostępnionego mieszkania.

Sposób określenia tego przychodu również opisuje ustawa o PIT. Jego wysokość ustala się jako równowartość czynszu, jaki przedsiębiorca musiałby opłacać w przypadku wynajęcia tego lokalu lub budynku.   

Przykład. Pan Łukasz prowadzi działalność gospodarczą w gdańskim mieszkaniu, które w ramach umowy użyczył mu jego znajomy – pan Piotr. Gdyby pan Łukasz chciał wynająć takie mieszkanie na wolnym rynku, musiałbym co miesiąc płacić 2 tysiące zł. W związku z tym, że pan Łukasz korzysta z mieszkania za darmo, powinien co miesiąc wykazać dodatkowy przychód ze swojej działalności w wysokości 2 tysięcy zł. Użyczający – pan Piotr – z tytułu użyczenia lokalu swojemu znajomemu nie zapłaci podatku dochodowego. 

Użyczenie lokalu od najbliższej rodziny 

W niektórych przypadkach zapłaty podatku może uniknąć również korzystający z mieszkania. Ustawa o PIT przewiduje, że wolne od podatku są nieodpłatne świadczenia otrzymane od najbliższej rodziny, czyli osób z I lub II grupy podatkowej w rozumienie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ważne

Artykuł 14 ust. 3 Ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

- do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

 - do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

- do grupy III – innych nabywców.

W przypadku tego zwolnienia nie ma znaczenia, czy umowa użyczenia dotyczy lokalu wykorzystywanego w działalności gospodarczej. Ważne jest tylko, czy użyczający zalicza się do I lub II grupy podatkowej. Uwaga: użyczonego lokalu przedsiębiorca nie może amortyzować.