Drobny przedsiębiorca a VAT. Co oznacza ten status?

Prowadzisz działalność na niewielką skalę lub planujesz założenie małej firmy? Sprawdź, czy zaliczasz się do tzw. drobnych przedsiębiorców i jakie przywileje wiążą się z tym statusem.

Drobny przedsiębiorca – kto to jest?

Drobnymi przedsiębiorcami potocznie nazywa się właścicieli firm, u których sprzedaż nie przekracza limitu określonego w ustawie o VAT.

Drobnych przedsiębiorców nie należy mylić z małymi przedsiębiorcami lub małymi podatnikami.

Choć na co dzień używa się tych określeń zamiennie, to dwa ostatnie mają swoje definicje prawne. Trzeba spełnić inne warunki, żeby zaliczyć się do ich grona i przysługują im inne przywileje. Należy o tym wiedzieć, szukając informacji w internecie. W tym artykule, mówiąc o drobnych przedsiębiorcach, mamy na myśli przedsiębiorców z przychodami uprawniającymi do zwolnienia z VAT.

Kogo zaliczamy do drobnych przedsiębiorców?

Do tzw. drobnych przedsiębiorców należą firmy, których łączna roczna sprzedaż netto za poprzedni rok podatkowy nie przekracza pewnej wartości. Począwszy od 2017 r. ten limit wynosi 200 000 zł i w 2023 r. został utrzymany (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT).

Jakie przywileje mają drobni przedsiębiorcy?

Drobny przedsiębiorca ma prawo zdecydować, czy będzie podatnikiem VAT czynnym, czy zwolnionym. Mówiąc innymi słowami – czy będzie płacił VAT, czy nie. Na zwolnienie z VAT ze względu na nieprzekroczenie limitu 200 000 zł mówi się zwolnienie podmiotowe.

Jest jednak mały haczyk. Przepisy wyłączają ze zwolnienia przedsiębiorców działających w pewnych branżach: prawników, jubilerów, osoby handlujące wyrobami kosmetycznymi, sprzętem elektronicznym i częściami do samochodów. Pełen katalog towarów i usług wyłączonych ze zwolnienia podmiotowego znajduje się w Załączniku nr 12 do ustawy o VAT.

box-icon

Przykład

Marek, który jest grafikiem, w 2022 r. wystawił faktury na łączną kwotę 170 000 zł. Wartość ta mieści się w limicie, więc Marek może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Natomiast Ania, żona Marka, prowadzi małą drogerią i w ubiegłym roku sprzedała towar za 150 000 zł. Mimo że ta kwota jest mniejsza niż limit, to Ania nie ma prawa do zwolnienia z VAT, ponieważ towar, którym handluje (wyroby kosmetyczne), jest na liście wyłączeń ze zwolnienia.


Bycie zwolnionym z VAT wiąże się z kolejnym przywilejem dla drobnych przedsiębiorców – nie trzeba prowadzić ewidencji VAT i przekazywać pliku JPK_VAT.

Drobny przedsiębiorca a pierwszy rok działalności

Właśnie zarejestrowałeś(-aś) firmę lub masz taki zamiar i zastanawiasz się, czy na preferencje dla drobnych przedsiębiorców będziesz musiał(-a) czekać rok? To zrozumiała wątpliwość z tego względu, że przepisy mówią o tym, że zwolnienie przysługuje, jeśli sprzedaż za poprzedni rok nie przekroczyła limitu. 

Rząd miał to na uwadze i przedsiębiorcom startującym z własnym biznesem umożliwia zwolnienie z VAT już od pierwszego dnia działalności. Wystarczy, że działalność, którą się zajmujesz, nie znajduje się na liście wykluczeń ze zwolnienia, to masz do niego prawo. Będziesz miał(-a) obowiązek zarejestrować się jako czynny podatnik VAT (tj. płacący ten podatek), dopiero wtedy, kiedy przekroczysz limit 200 000 zł. Uwaga – limit liczy się proporcjonalnie. Oznacza to, że gdy założysz firmę np. 1 lipca 2023 r., będziesz mieć do dyspozycji 100 000 zł w ramach limitu (od lipca do grudnia 2023 r. jest pół roku, a więc „należy” Ci się połowa rocznego limitu z 200 000 zł).

Co daje bycie drobnym przedsiębiorcą? Podsumowanie

Drobni przedsiębiorcy, których sprzedaż za poprzedni rok jest niższa niż 200 000 zł:

  • mają prawo do zwolnienia z VAT;
  • nie muszą prowadzić rejestru VAT i przesyłać cyklicznie JPK_VAT.

O chęci skorzystania ze zwolnienia nie musisz informować urzędu skarbowego ani żadnej innej instytucji. Gdy przekroczysz limit (lub z własnej woli zrezygnujesz ze  zwolnienia z VAT), musisz zarejestrować się jako czynny podatnik VAT  i zacząć wypełniać wynikającego z tego obowiązki. Do tego czasu wystawiasz faktury zwolnione z VAT.


W inFakcie zajmuję się tworzeniem treści, które są przydatne przedsiębiorcom. Lubię analizować i słowa, i dane liczbowe. Prywatnie pasjonuje mnie Skandynawia, szczególnie Szwecja.