Czy warto być VATowcem? Komu nie opłaca się zwolnienie z VATu?
Startujący ze swoim biznesem przedsiębiorcy stają przed wieloma wyborami. Jednym z nich jest decyzja o tym, czy zarejestrować się jako czynny podatnik VAT, czy też nie. Dla niektórych jest to wolny wybór, część branż jest jednak zobligowana do rozliczania. Kto może otrzymać zwolnienie z VATu?
VAT (skrót od ang. value added tax) jest podatkiem od towarów i usług, który formalnie płacą przedsiębiorcy – ich obowiązkiem jest obliczanie i wpłacania podatku do urzędu skarbowego. W praktyce jednak VAT płaci nabywca danego towaru lub usługi. Dlaczego tak się dzieje? Każdy przedsiębiorca dolicza ten podatek do ceny sprzedawanego przez siebie towaru bądź usługi. Oczywiście odlicza i odprowadza podatek do fiskusa, ale realnie koszt ten ponosi kupujący. Przedsiębiorca jest w tej sytuacji pośrednikiem, który przekazuje podatek pobrany od klienta fiskusowi.
Zwolnienie z VATu – kto musi być czynnym podatnikiem?
Zwolnienie z VATu przysługuje tylko tym przedsiębiorcom, których przychody za miniony rok nie przekroczyły 200 tys. zł. Jeżeli twoje przychody przewyższają tę kwotę, jesteś po prostu zobligowany do rozliczania VATu. Warto jednak zwrócić uwagę, że zwolnieni z tego obowiązku są usługodawcy świadczący usługi wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT (np. usługi w zakresie opieki medycznej, nauczania i in.).
Zobowiązani do płacenia VATu są również przedsiębiorcy, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej w Polsce oraz niemały katalog innych sprzedawców. Zostali oni wymienieni w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Zaliczają się do nich np. sprzedawcy drobnej elektroniki, części samochodowych itd. Warto sprawdzić, czy nasza działalność nie znajduje się na jednej z tych list.
Dodatkowo art.113 ustawy o VAT nakłada na część przedsiębiorców obowiązek rejestracji jako podatnik VAT ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. Ciąży on na przedsiębiorcach świadczących usługi prawnicze, jubilerskie, a także – dość kłopotliwe ze względu na szerokość definicji – usługi doradztwa (z wyłączeniem usług związanych z doradztwem rolniczym). Opodatkowane VATem są zatem profesje takie jak: adwokat, notariusz, radca prawny itp. Dlaczego przedsiębiorcy wykonujący powyższe usługi nie mogą liczyć na zwolnienie z VATu? Odpowiedzi należy szukać w unijnym prawodawstwie, któremu podporządkowana jest polska legislacja. Zwolnienia dla wymienionych profesji nie przewiduje unijna dyrektywa. Wymienia jednak tylko podmioty i usługi, które mogą lub muszą być zwolnione z opodatkowania. Oznacza to, że jedne zwolnienia są obowiązkowe dla krajów UE, a inne są opcjonalne.
Kiedy i komu opłaca się być vatowcem?
Wiele osób na początku swojej przygody z zakładaniem firmy zastanawia się, czy zostać czynnym podatnikiem VAT, czy też skorzystać z prawa do jego niepłacenia. Najczęściej bycie vatowcem po prostu się opłaca. Wiele zależy też od tego, kto będzie twoim podstawowym klientem. Potencjalny klient będący podatnikiem VAT chętniej nawiąże współpracę z kontrahentem, który również jest vatowcem ze względu na możliwość odliczenia podatku. Zdarza się tak, że to, czy się jest podatnikiem podatku VAT, stanowi jeden z czynników decydujących o atrakcyjności w oczach kontrahenta.
Bycie vatowcem daje możliwość odliczania VAT-u podczas firmowych zakupów. Zatem w przypadku podatników, którzy osiągają przychody i posiadają koszty prowadzenia działalności bycie vatowcem z ekonomicznego punktu wydaje się oczywiste. Gdy firma ma możliwość odliczeń podatkowych, wówczas obniża podatek należny o VAT z faktur za wszelkie zakupy, koszty oraz inwestycje, co oczywiście jest korzystne finansowo. Nawet odkładanie niewielkich sum ma sens. Jeśli masz duże koszty prowadzenia działaności, odliczasz dużo VAT-u. Jeśli masz małe koszty firmowe, odliczasz mniej, ale każde odliczenie to twój zysk. W efekcie, zawsze, gdy jesteś vatowcem zyskujesz w stosunku do sytuacji, gdybyś nim nie był.
Dodatkowo, status czynnego podatnika jest naprawdę opłacalny, dla tych, którzy uzyskują nadwyżki naliczonego VAT nad należnym. Są to w szczególności osoby, które:
- w ramach działalności dokonują dostaw towarów lub usług na rzecz podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT;
- ich działalność opiera się na imporcie towarów, ponieważ mają prawo do odliczenia podatku VAT z dokumentów celnych;
- których usługi są opodatkowane stawką poniżej 23%;
- osoby, które dokonują wysokich inwestycji – nadwyżka naliczonego VAT może zwiększyć ich płynność finansową.
Kiedy nie warto być vatowcem?
Jeśli prowadzimy działalność, której klientami są osoby prywatne, warto zrezygnować z VATu. Podatek ten jest dla takich osób dodatkowym, niepotrzebnym obciążeniem. Podobnie sprawa wygląda, gdy prowadzona firma osiąga niewielkie dochody, a my rozliczamy się na podstawie ryczałtu.
W uproszczeniu, gdy twoi klienci to np. osoby prywatne albo inni nie-vatowcy, bycie vatowcem się nie opłaca. Ty do faktury musisz doliczyć VAT, a to sprawia, że nie jesteś konkurencyjny – klient za twoje usługi płaci więcej, bo sam nie może niczego sobie odliczyć. W takiej sytuacji może wybrać innego kontrahenta, który też nie jest vatowcem, więc zwykle ma niższe ceny.
Jakie są wady bycia vatowcem?
Bycie podatnikiem VAT oznacza dodatkowe formalności – trzeba bowiem prowadzić rejestr VAT oraz składać dodatkowe deklaracje. Dziś jednak z pomocą przychodzi program do samodzielnego księgowania inFaktu lub biura rachunkowe (w tym przypadku obsługa podatnika VAT może być odrobinę droższa niż obsługa kogoś, kto nim nie jest). Poza tym deklaracje można wysyłać przez internet, więc odpada nawet koszt znaczków, czy konieczność stania w kolejce na poczcie. Warto zgodzić się na odrobinę biurokracji w zamian za korzyści finansowe.
Jak wygląda faktura wystawiona przez nie-vatowca?
Nie-vatowcy, zwolnieni z obowiązku opodatkowania sprzedaży, rozliczając się mogą posługiwać się rachunkami lub wystawiać faktury sprzedażowe. Ze względu na korzystanie ze zwolnienia z podatku nie mogą jednak wystawić tradycyjnej faktury VAT – na dokumencie nie zostanie wyszczególniony podatek, a jedynie informacja o tym, że podatnik jest nie-vatowcem. Faktura sprzedażowa powinna zawierać wszystkie podstawowe informacje o obu stronach transakcji, przedmiocie transakcji oraz podstawie zwolnienia z VAT.
Na fakturze od nie-vatowca znajdzie się:
- data wystawienia i kolejny numer dokumentu,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika oraz nabywcy (wraz z adresami),
- nazwa towaru lub usługi podlegającej sprzedaży,
- ilość towarów bądź zakres wykonanych usług,
- cena jednostkowa towaru lub usługi oraz kwota należności ogółem za fakturę.
Wliczanie faktury bez VAT w koszty prowadzenia działalności
Przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą potrzebują faktury, by móc wliczyć zakup w koszty prowadzenia działalności i odliczyć poniesiony z tytułu zakupów podatek VAT. W przypadku faktur od nie-vatowca sytuacja wygląda nieco inaczej – dokument nie wyszczególnia należnego podatku VAT, bo sprzedawca jest zwolniony z obowiązku opodatkowania sprzedaży. Nabywca może więc wpisać fakturę do księgi przychodów i rozchodów, ale nie wpisze jej w rejestrze zakupu VAT.
W prostych słowach, jeśli faktura została wystawiona przez nie-vatowca podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT. Faktura bez VAT nie będzie miała więc niestety żadnego wpływu na obniżenie kwoty podatku należnego oraz na rozliczenie względem urzędu skarbowego. Całość faktury może jednak być wpisana w koszty uzyskania przychodu i obniżyć podstawę opodatkowania PIT.
Zleć księgowość swojej firmy
Przetestuj za darmo aplikację inFakt.
Podziel się nim ze znajomymi
