Urlop na żądanie. Czy jest płatny? Czy pracodawca może odmówić?

Pracując na pełen etat, w ciągu roku możemy wykorzystać wiele przysługujących dni urlopowych. Urlop na żądanie to jedna z możliwości, dających wolne od pracy. Czy można go wykorzystać tylko na odpoczynek? Jak należy prawidłowo zgłosić ten fakt pracodawcy? Wiele osób zadaje sobie te trudne pytania, dlatego warto znaleźć odpowiedź na każde z nich.

Kodeks pracy jasno wskazuje, że pracodawca zobowiązany jest do udzielenia dnia wolnego na żądanie pracownika we wskazanym przez niego terminie, chyba że występują podstawy do tego, aby z podaniem przyczyny odrzucić wniosek. Dodatkowo, Art. 167 2 KP wskazuje, że mogą to być maksymalnie niż 4 dni urlopowe w ciągu całego roku kalendarzowego. Ważne, aby fakt zaistnienia takiej sytuacji pracownik zgłosił najpóźniej tego samego dnia, jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Liczba dni urlopowych wynika z przepisów i nie ulega zmianie. 

Dodatkowe dni wolne?

Ciekawostką jest fakt, że urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy to niemal to samo, gdyż każdy z nich wlicza się w dni wolne, dostępne do wykorzystania przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego. Jedyną różnicą jest fakt, że wolne na żądanie dostaje się nawet tego samego dnia, w którym zgłosiliśmy taką chęć, natomiast urlop wypoczynkowy bierzemy wyłącznie na stosowny wniosek złożony u pracodawcy z odpowiednim wyprzedzeniem. Warto pamiętać, że pracownik, który wykorzystał już swoją pulę dni urlopowych w danym roku kalendarzowym (20 lub 26 dni), nie może ubiegać się o udzielenie kolejnego wolnego dnia na żądanie. W takiej sytuacji można jedynie złożyć wniosek o bezpłatny urlop, którego udzielenie jest wyłącznie dobrą wolą pracodawcy.

Kiedy można wziąć urlop na żądanie?

Jak wskazują obowiązujące przepisy, pracodawca jest zobowiązany, by udzielić nam dnia wolnego pod warunkiem, że zgłosimy mu ten fakt (nawet jeśli zrobimy to tego samego dnia roboczego, w którym chcemy odebrać wolne). Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Warto wiedzieć, że może wystąpić sytuacja, w której zakład pracy posiada prawo do odmowy. Może nastąpić to w wyjątkowych okolicznościach, gdy obecność pracownika jest niezbędna do ochrony interesów firmy.

Zazwyczaj jednak nie ma żadnego problemu z jego udzieleniem w nagłych sytuacjach, a ma to związek z zachowaniem dobrych stosunków na linii pracownik – pracodawca. Zawsze wtedy, gdy zajdzie pilna potrzeba lub wystąpi jakakolwiek sytuacja losowa, wolne na żądanie jest jedynym wyjściem z sytuacji kryzysowej. 

Komu przysługuje wolne na żądanie?

Fakt, komu przysługuje natychmiastowe wolne, określa Kodeks pracy. Urlop na żądanie może wziąć każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, który nabył już prawa do urlopu wypoczynkowego. Niezależnie od liczby pracodawców, długość wolnego na żądanie zawsze jest taka sama. Staż pracy oraz jej wymiar nie ma wpływu na liczbę przysługujących dni wolnych. 

kalkulator wynagrodzeń

Porównaj formy zatrudnienia
1 000 zł 20 000 zł


Całkowity koszt dla Twojego pracodawcy7 538,28
Przy zachowaniu całkowitego kosztu pracodawcy na innej formie zatrudnienia zarabiałbyś "na rękę"
Umowa o pracę 
4 500,00
Umowa zlecenie 
4 727,84
Własna działalność (B2B)5 983,15
Załóż firmę za darmo

O czym powinien pamiętać każdy, kto chce wziąć urlop na żądanie?

Ile dni przysługuje każdemu pracownikowi to jedna z najważniejszych informacji. Pamiętaj jednak, że żądanie o wolne musi być zgłoszone pracodawcy nie później niż w dniu naszej nieobecności. O wzięciu urlopu pracownik może poinformować wysyłając SMS, telefonicznie, e-mailem, czy też ustnie podczas wizyty w oddziale.

Niektóre firmy mają z góry określone warunki, do których zawsze należy się zastosować. Niekiedy pracodawca może wymagać osobistego złożenia wniosku urlopowego w formie papierowej. Zawsze warto sprawdzić, ile dni urlopu na żądanie pozostało do wykorzystania oraz jaka jest preferowana forma informowania o zaistniałym fakcie przez pracodawcę, by uniknąć późniejszych nieprzyjemności. Ważny jest także fakt, że wnioskując o wolne na żądanie, nie trzeba podawać konkretnego powodu. To główny aspekt, jaki wyróżnia ten typ urlopu od innych. 

Samo zgłoszenie nie wystarczy. Pracodawca musi wydać zgodę

Podsumowując, urlop na żądanie nie zwiększa liczby dni wolnego dostępnych w ciągu roku, a jedynie odbiera je z całej dostępnej puli. Warto o tym wiedzieć, ponieważ wykorzystanie wszystkich dostępnych dni wyklucza z możliwości wnioskowania o nagły urlop na żądanie. Zasady określane są przez Art. 167 2 KP i zarówno pracownik, jak i pracodawca mają obowiązek się do nich dostosować. Istnieją sytuacje, w których możemy nie dostać wolnego na żądanie, jednak są to rzadkie przypadki i zawsze muszą być uzasadnione. 

Urlop na żądanie jest jedną z form urlopu wypoczynkowego, który uzyskuje się na nieco innych zasadach. W kwestii tego, czy wolne na żądanie jest opłacalne, warto wziąć pod uwagę obecne stosunki ze swoim pracodawcą. Bardzo często zgłoszenie takiego faktu w ostatniej chwili może powodować zaburzenie funkcjonowania przedsiębiorstwa, szczególnie jeśli pracownik zajmuje kierownicze stanowisko. Należy pamiętać, że pomimo zgłoszenia wniosku o urlop na żądanie, trzeba poczekać na ostateczną decyzję swojego pracodawcy, gdyż brak zgody może zakończyć się posądzeniem pracownika o naruszenie swoich obowiązków, co jest podstawą do zwolnienia dyscyplinarnego.