Jak to będzie wyglądać? Kto będzie miał do tego prawo? ZUS uzależniony od przychodu – już od 2019 roku! Po dokładne wyjaśnienia w tym zakresie, zapraszam do opracowania.

Zmiany nad którymi pochylę się w tym wpisie, zostały wprowadzone ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę. Postaram się przedstawić temat odpowiadając na konkretne pytania, które mnie się nasunęły podczas analizy wspomnianego aktu prawnego.

Spis treści

ZUS uzależniony od przychodu – dla kogo?

Rozwiązanie to będzie możliwe w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku.

W odniesieniu do 2019 r. limit przychodu oblicza się na podstawie minimalnego wynagrodzenia z 2018 r., czyli wynosi 30*2100 = 63000.

Co więcej, jeśli w trakcie roku działalność zostanie założona, zawieszona lub zlikwidowana, to wówczas roczny limit przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej zmniejsza się proporcjonalnie:

  • dzieląc trzydziestokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku kalendarzowego przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym
  • i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym.

Wyliczony limit jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Dla przykładu przedsiębiorcy, który prowadził działalność od 16 czerwca 2018 r. do 31 grudnia 2018 (198 dni), będzie obowiązywał limit przychodu wynoszący (30*2100)/365*198 = 34175,34 zł.

Księgowi inFaktu Ocena Cena
Jadwiga Troczyńska
9.8 Znakomity
Cena od 220 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Tomasz Rogowski
9.6 Znakomity
Cena od 245 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Zobacz wszystkich księgowych

Dobrowolność, czy obowiązek?

Wyliczanie i opłacanie składek od przychodu będzie prawem tylko osób prowadzących działalność gospodarczą, nie będzie dotyczyło osób współpracujących. Co więcej będzie to przywilej, a nie przymus. Oznacza to, że osoba uprawniona do opłacania składek od podstawy uzależnionej od przychodu będzie mogła, a nie musiała od tej kwoty opłacać składki.
Rezygnacja z opłacania składek od przychodu oznacza, że za miesiąc, w którym przedsiębiorca zrezygnował z uprawnienia, oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego ustala najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe taką, jak na dużym ZUS.
Przypomnę też, że maksymalna podstawa do opłacania składek przedsiębiorcy to 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

ZUS uzależniony od przychodu - już od 2019 roku!

Jakie składki będą obliczane od podstawy uzależnionej od przychodu?

Ustawa określa, że chodzi tutaj o składki emerytalne i rentowe, ale przepisy wskazują że taka sama podstawa obowiązuje dla składek: wypadkowej, chorobowej (dobrowolna), FP. Pierwszy ZUS uzależniony od przychodu zostanie zapłacony za miesiąc styczeń 2019r. w lutym 2019 r.
Co ważne, ta podstawa nie obowiązuje w przypadku wyliczania składki zdrowotnej.

Jak będzie liczona podstawa uzależniona od przychodu?

Zacznę od przypomnienia, że postawę tą wyliczać się będzie tylko dla przedsiębiorców, których przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku.
Dla lepszego zrozumienia, sposób wyliczenia podstawy przedstawię w poszczególnych krokach.
Krok 1 – Ustalenie przychodu z DG oraz limitu 
Pierwszą i podstawową kwestią jest ustalenie rocznego przychodu. Dla podatnika oznacza to posumowanie przychodów netto z działalności gospodarczej (koszty nie mają tutaj żadnego znaczenia). Kwota która wyjdzie jest porównywana z limitem, o którymi pisałam wyżej i jeśli:

  • jest nie większa (czyli mniejsza lub równa) niż kwota limitu, to przechodzimy do kroku 2,
  • jest większa niż kwota limitu, to wówczas przedsiębiorca opłaca składki na dużym ZUS-ie.

Krok 2 – Ustalenie przeciętnego miesięcznego przychodu 

Przeciętny miesięczny przychód ustalany jest w roku kolejnym np. 2019 za rok poprzedni 2018, zatem dane liczbowe takie jak przychód, czy liczba dni prowadzenia działalności dotyczą roku poprzedniego – 2018 r.
Przeciętny przychód jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Krok 3 – Sprawdzenie lub wyliczenie współczynnika
Współczynnik potrzebny do wyliczenia podstawy, zostanie ogłoszony przez Prezesa ZUS w Monitorze Polskim, ale można sobie go wyliczyć w oparciu o poniższy wzór.

Współczynnik jest zaokrąglany do czterech miejsc po przecinku w górę, jeśli na piątym miejscu po przecinku jest liczba równa lub wyższa niż 5, lub w dół, jeśli jest niższa.
Krok 4 – Wyliczenie podstawy uzależnionej od przychodu

Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Czy są jakieś ograniczenia do podstawy określonej na podstawie przychodu?

Tak, mianowicie podstawa uzależniona od przychodu nie będzie mogła być:

  • niższa 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na dany rok kalendarzowy (minimum dla małego ZU),
  • wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (minimum dla dużego ZUS).

Skąd ZUS będzie wiedział o zmianie podstawy?

Przedsiębiorca za styczeń lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym będzie składał:

  • imienny raport miesięczny (ZUS RCA) albo
  • deklaracje rozliczeniową (ZUS DRA) – w przypadku, gdy płatnik opłaca składki wyłącznie za siebie .

Z tych dokumentów ZUS będzie miał wiedzę o tym, że przedsiębiorca płaci składki społeczne od podstawy ustalonej na podstawie przychodu.
Po złożeniu dokumentu za jeden pełny miesiąc, nie będzie obowiązku składania kolejnych do końca roku kalendarzowego, pod warunkiem że płatnik opłaca składki za siebie i/lub osoby współpracujące. Ponadto Ci płatnicy będą zobowiązani są do składania deklaracji rozliczeniowych za pierwszy miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej każdego kolejnego roku, na który ustaliły najniższą podstawę wymiaru składek na podstawie przychodu.
ZUS będzie miał także dodatkowe uprawnienie – będzie mógł żądać dokumentów potwierdzających wysokość rocznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie 14 dni kalendarzowych od doręczenia wezwania. Jeśli płatnik tego nie dopełni, ZUS będzie mógł mu nałożyć składki za ten okres w wysokości tych na dużym ZUS.

Kto nie będzie mógł opłacać składek ZUS od przychodu?

Ustawodawca określił, że będą grupy podmiotów, które nie będą mogły w danym roku opłacać składek ZUS od przychodu i chodzi tutaj o przedsiębiorców:

  1. których przychód w poprzednim roku kalendarzowym przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku,
  2. którzy w poprzednim roku rozliczali się na karcie podatkowej i korzystali ze zwolnienia podmiotowego, gdyż Ci przedsiębiorcy nie składają ani zeznania rocznego, ani deklaracji VAT i ZUS nie będzie miał możliwości zweryfikowania przychodu,
  3. mających prawo do małego ZUS, gdyż nowe rozwiązanie będzie dla nich mniej opłacalne,
  4. którzy w poprzednim roku kalendarzowym prowadzi działalność mniej niż 60 dni kalendarzowych,
  5. będących twórcami, artystami, osobami wykonującymi wolne zawody,
  6. prowadzących publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół,
  7. będących wspólnikami  jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnikami spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
  8. wykonujących pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej,
  9. którzy ustalali najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Do powyższych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała najniższą podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.