Kto może być zwolniony z podatku VAT? Jaki jest limit zwolnienia?

Aneta Socha-Jaworska

Czym jest zwolnienie podmiotowe? Kto może z niego skorzystać? Czy można z niego zrezygnować lub do niego powrócić? Jak wygląda rozliczenie kosztów przy takiej sprzedaży?

Zwolnienie podmiotowe – limit

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Ponadto ust. 9 określa, że podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego, limit zwolnienia podmiotowego przelicza proporcjonalnie do okresu dokonywania sprzedaży w danym roku podatkowym. Przykładowo podatnik, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej dnia 1 czerwca 2017 r. i korzysta ze zwolnienia podmiotowego, ma limit w wysokości 117 260,27 zł i wynika, to z wyliczenia 200 000 zł / 365 * 214.

Rozliczanie kosztów

Art. 86 ust. 1 ustawy z dnia  11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług zawiera w sobie informacje o tym, że obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, czyli potocznie mówiąc odliczenie VAT od kosztów jest możliwe, gdy towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnika. Przy zwolnienie podmiotowym nie mamy do czynienia ze sprzedażą opodatkowaną, zatem odliczenia VAT od wydatków nie jest możliwe.

Transakcje wyłączone

Zgodnie z art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, do wartości sprzedaży, a co za tym idzie kwoty limitu nie wlicza się:

  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
  • sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie
  • art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
    • transakcji związanych z nieruchomościami,
    • usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
    • usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych,

  • odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Rezygnacja

Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT powinien pamiętać, że z tego rozwiązania może zrezygnować. Ustawodawca wskazał, że podatnik może zrezygnować ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, od pierwszej wykonanej czynności – przed dniem wykonania tej czynności. Zgłoszenia dokonuje się na druku VAT-R. Obecnie rejestracja do VAT jest darmowa. Ponadto status podatnika można sprawdzić na stronie MF.
zwolnienie podmiotowe

Przekroczenie limitu

Należy pamiętać, że jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku przekroczy kwotę 200 000 zł lub jej proporcję, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę – art. 113 ust. 5 oraz ust. 10 ustawy. Dla lepszego zobrazowania przyjrzyjmy się takiej sytuacji – podatnik prowadzi działalność gospodarczą do 1 czerwca 2015 roku i korzysta ze zwolnienia podmiotowego. W czerwcu 2017 roku przychód podatnika wyniósł 180 000 zł, natomiast w lipcu podatnik planuje wystawić fakturę na kwotę 30 000 zł. Oznacza to, że :

  • przed dokonaniem transakcji podatnik musi zarejestrować się do VAT na druku VAT-R,
  • cała sprzedaż na kwotę 30 000 zł będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT,
  • podatnik musi złożyć deklarację za miesiąc czerwiec, wykazać na niej sprzedaż i odprowadzić podatek należny do US.

Powrót 

Podatnik, który utracił prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego lub z niego zrezygnował może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać z tego rozwiązania – art. 113 ust. 11 ustawy. Przepis ten stosuje się odpowiednio do podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności.
Co więcej organy podatkowe stoją obecnie na stanowisku, że powrót do zwolnienia z VAT jest możliwy także w trakcie roku podatkowego.

Podmioty powiązane

W przypadku gdy między podatnikiem korzystającym ze zwolnienia podmiotowego z VAT, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 – chodzi tutaj o podmioty powiązane, który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty mocy zwolnienia od podatku, uwzględnia się wartość rynkową tych transakcji – art. 113 ust. 12 ustawy.

Wykluczenia

Zwolnienia podmiotowego nie można zastosować w odniesieniu do podatników:

  1. dokonujących dostaw:
    • towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
    • towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
      • energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
      • wyrobów tytoniowych,
      • samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
    • budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
    • terenów budowlanych,
    • nowych środków transportu,
  2. świadczących usługi:
    • prawnicze,
    • w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
    • jubilerskie,
  3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.