Pomoc dla Ukrainy. Prezydent podpisał ustawę dotyczącą legalnego pobytu, pracy oraz kształcenia

Piotr Juszczyk

W ekspresowym tempie procedowano projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium ich państwa. W ciągu 2 dni sejm i senat przegłosowały ustawę, uwzględniając poprawki, a Prezydent podpisał ją.

Kogo obejmie ustawa?

Przepisy mają zastosowanie do osób, które przybyły do naszego kraju w związku z konfliktem zbrojnym na terenie Ukrainy po 24 lutego 2022 r.

Ustawy przewiduje, iż  rozwiązania dotyczące uznania pobytu za legalny, nie będą miały zastosowania do obywateli Ukrainy aktualnie posiadających: 

  • zezwolenie na pobyt stały, 
  • zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, 
  • zezwolenie na pobyt czasowy, 
  • status uchodźcy, 
  • ochronę uzupełniającą, 
  • zgodę na pobyt tolerowany.

Szczegóły specjalnej ustawy dla obywateli Ukrainy

Co zawiera ustawa? W zakresie zatrudnienia od 13 marca 2022 r. obowiązują przepisy ułatwiające pracodawcom zatrudnienie pracownika z Ukrainy. Możliwość taką mają również osoby fizyczne, w związku z tym przepisy nie są kierowane wyłącznie do przedsiębiorców. Każdy, kto chciałbym zatrudnić np. pomoc domową, będzie mógł to zrobić legalnie.

Jak będzie wyglądało takie zatrudnienie?

Przede wszystkim pracodawca musi złożyć zawiadomienie w ciągu 7 dni od dnia zatrudnienia obywatela Ukrainy. Minimum formalności i uproszczenie względem wcześniejszych procedur, które wymagały uzyskania pozwolenia jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Pracodawca będzie mógł to zrobić elektronicznie poprzez serwis praca.gov.pl

box-icon

Ważne zmiany

Ustawę znowelizowano 28 marca 2022 r. Przedsiębiorcy mają od tego momentu 14 dni na dokonanie zgłoszenia zatrudnienia obywatela Ukrainy.

Pracownika z Ukrainy można zatrudnić na okres 18 miesięcy z możliwością przedłużenia tego okresu na kolejne 18 miesięcy. Łącznie 36 miesięcy zatrudnienia. Wniosek o dalszy legalny pobyt i pracę obywatel Ukrainy ma prawo złożyć pomiędzy 9 a 18 miesiącem pierwszego z tych okresów. 

Ochrona rynku pracy

W specustawie zawarto także, że w drodze rozporządzenia będzie można nakładać limity zatrudnienia, jeżeli sytuacja będzie zagrażała pracownikom polskim i ich dostępowi do rynku pracy. 

Formalności przy zatrudnieniu obywatela Ukrainy

Samo zatrudnienie nie będzie się różnić formalnie od podpisania umowy z pracownikiem polskim. Będzie musiała ona zawierać

  • dane podmiotu zatrudniającego;
  • dane osoby zatrudnionej;
  • rodzaj umowy;
  • stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy; 

Jednoosobowa Działalność Gospodarcza również dla Ukraińców

Nowością jest natomiast zapis o możliwości podjęcia działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy. Wcześniej możliwe było tylko założenie spółki z o.o. pod pewnymi wymaganiami. Dziś już wiemy, Ukraińcy będą mogli legalnie otworzyć w Polsce firmę (jednoosobową działalność gospodarczą).

Jedynym wymogiem założenia JDG będzie legalny pobyt w Polsce i uzyskanie numeru PESEL. Samo zakładania firmy jak i jej prowadzenie będzie się odbywało na tej samej zasadzie, co w przypadku przedsiębiorców polskich. 

Ułatwienia procedur rejestracyjnych

W związku z otwarciem tak szeroko rynku pracy dla uchodźców z Ukrainy, zastosowano również szereg ułatwień, które mają pomóc choćby uzyskać numer PESEL. Ukraińcy przekraczający granicę w najbliższych tygodniach będą mieli możliwość już na granicy złożyć wniosek do Komendanta Głównego Straży Granicznej, zrobić zdjęcie i pozostawić odcisk palca.

Dla reszty wciąż otwarta pozostaje procedura w urzędzie Gminy lub Miasta, na terenie których będą przebywać. Jednocześnie Ukraińcy będą informowani o możliwości utworzenia Profilu Zaufanego oraz korzystania z aplikacji mObywatel. Taka możliwość będzie dostępna dla nich od razu. Pozwoli im to na swobodną komunikację z całą administracją urzędową i rządową.

Dostęp do świadczeń socjalnych

Dla obywateli Ukrainy przygotowano również dostęp do świadczeń socjalnych jak choćby 500+, jednorazowe świadczenie w kwocie 300 zł na osobę, ale też świadczenia w formie zakwaterowania, wyżywienia oraz darmowego transportu publicznego. 

Zwolnienie z podatku

Uchodźcy z Ukrainy będą również zwolnieni z podatku od przekazanych im darowizn. Ponadto wszelkie świadczenia socjalne otrzymanie na terenie Polski nie będą podlegać opodatkowaniu w okresie od 24 lutego do 30 czerwca 2022 r. Ustawa nie wymienia tutaj konkretnych świadczeń, bo nie sposób ich wszystkich wymienić. Istnieje możliwość, że terminy tego umorzenia będą przedłużane na kolejne miesiące.

Wsparcie dla Polaków udzielających gościny uchodźcom

Natomiast Polacy goszczący u siebie Ukraińców otrzymają od Państwa wsparcie w wysokości 40 zł dziennie przez 60 dni. Jest to wsparcie udzielane na każdą jedną goszczoną przez nas osobę.