Jaka jest definicja samozatrudnienia? Jakie są wady i zalety współpracy z pracodawca na umowę b2b?

Samozatrudnienie zyskuje na popularności. W ciągu ostatnich lat wzrosła bowiem świadomość dotycząca korzyści wynikających z tej formy zatrudnienia. Jeżeli już zdecydowałeś się lub dopiero rozważasz rozpoczęcie pracy na własny rachunek zapraszamy do dalszej lektury.

Czy samozatrudnienie się opłaca?

Prowadzenie własnej firmy daje zdecydowanie więcej swobody niż praca na etacie. Nie tylko samodzielnie dysponujemy swoim czasem, ale również decydujemy o ilości i terminach realizacji przyjmowanych zleceń.

W ramach umowy o pracę odgórnie ustalona jest stała wartość kosztów uzyskania przychodów. Osobę prowadzącą własną firmę i rozliczającą się w oparciu o Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów nie obowiązują w tej kwestii żadne ograniczenia. Kosztami uzyskania przychodów są bowiem wszelkie racjonalne wydatki, poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z uwzględnieniem wyjątków określonych w ustawie o podatku dochodowym.

Uzyskiwane przychody w ramach prowadzonej działalności są zmienne – dlatego podstawa, od której opłacane są składki do ZUS-u została odgórnie określona. Można ją dowolnie zwiększyć (pod warunkiem zachowania limitów), a dla osób rozpoczynających działalność dostępne są preferencyjne składki ZUS. W przypadku umowy o pracę podstawa, od której opłacamy składki uzależniona jest natomiast od osiąganego wynagrodzenia, dlatego przy wyższych przychodach osoba prowadząca działalność może zaoszczędzić.

Oczywiście samozatrudnienie jak każda inna forma zatrudnienia ma swoje zalety, ale też wady. Rezygnując z umowy o pracę bierzemy na siebie ryzyko niepowodzenia, jednakże z drugiej strony jeżeli biznes przestanie przynosić pożądane zyski możemy zamknąć działalność i wrócić do pracy w ramach etatu.

Samozatrudnienie oznacza więcej obowiązków

Trzeba mieć na uwadze, że po założeniu firmy mamy więcej obowiązków, takich jak składanie odpowiednich deklaracji, rozliczanie podatków, samodzielne regulowanie zobowiązań. Jeżeli zlecisz prowadzenie księgowości Ogólnopolskiemu Biuru Rachunkowemu inFakt będziesz miał dedykowaną księgową, która zajmie się Twoim rozliczeniem oraz przypomni o zbliżających się terminach zapłaty podatków i składek. Dedykowana księgowa może także założyć Twoją działalność, czyli doradzić jaka forma opodatkowania będzie najkorzystniejsza, a później dopełnić wszystkich formalności za Ciebie.

Założenie firmy wiąże się z:

  • złożeniem w urzędzie gminy lub miasta wniosku CEIDG-1;
  • rejestracją w ZUS-ie;
  • zgłoszeniem do VAT-u (w przypadku chęci lub obowiązku zostania czynnym podatnikiem VAT).

Sprawdź jak założyć działalność – instrukcja krok po kroku

Preferencyjny ZUS a współpraca z byłym pracodawcą

Mały ZUS jest preferencją przeznaczoną dla osób zakładających działalność gospodarczą, dostępną przez pierwsze pełne 24 miesiące. Niestety, jeżeli zaczynamy wykonywać czynności na rzecz byłego pracodawcy, z którym łączył nas stosunek pracy (przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności) w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym najczęściej tracimy prawo do opłacania preferencyjnych składek ZUS.

Dotyczy to sytuacji, kiedy zakres czynności świadczonych w ramach działalności gospodarczej pokrywa się z zakresem tych, które były wykonywane w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że jeżeli z byłym pracodawcą łączą nas wspólne interesy, jednak ich przedmiot jest inny niż obowiązki wykonywane wcześniej w ramach etatu to mały ZUS jest wtedy możliwy.

Może się zdarzyć, że w trakcie korzystania z ulgi dotyczącej niższych składek na ubezpieczenia społeczne rozpoczynamy współpracę z byłym szefem. Jeżeli świadczymy te same usługi, które wykonywaliśmy w ramach stosunku pracy to tracimy wówczas prawo do opłacania składek ZUS od preferencyjnej podstawy, ale tylko na czas wykonywania usług na rzecz byłego pracodawcy. Począwszy od dnia podjęcia tej współpracy należy opłacać wyższe składki. Oznacza to, że trzeba będzie wyrejestrować się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA, a następnie zarejestrować ponownie (formularz ZUS ZUA), z odpowiednim kodem przyporządkowanym dużemu ZUS-owi. Deklaracje ZUS ZWUA/ZUS ZUA mamy obowiązek złożyć do 7 dni od dnia wygaśnięcia tytułu ubezpieczeń społecznych/powstania obowiązku ubezpieczeń.

Jeżeli zakończymy współpracę z byłym pracodawcą przed upływem 24-miesięcznego okresu preferencji (pełne miesiące liczone od dnia założenia działalności) możemy powrócić (na pozostały okres czasu) do opłacania małego ZUS-u. W tym celu należy dokonać ponownego wyrejestrowania i zarejestrowania do ubezpieczeń, oczywiście z odpowiednim kodem ubezpieczeń.

Koniec małego ZUS – jak wyglądają formalności?

Podatek liniowy po przejściu na samozatrudnienie – czy to możliwe?

W przypadku wyboru jako formy opodatkowania podatku liniowego zabronione jest świadczenie w danym roku podatkowym usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Dotyczy to wykonywania czynności, które wchodziły lub w dalszym ciągu wchodzą w zakres naszych obowiązków na etacie.

Jeżeli przy zakładaniu działalności gospodarczej zostało wskazane iż rozliczać się będziemy w formie podatku liniowego, a następnie w trakcie prowadzenia firmy została podjęta współpraca z byłym lub obecnym pracodawcą to przedsiębiorca traci prawo do rozliczeń podatkiem liniowym. Oczywiście tylko wtedy, gdy świadczone czynności są tożsame z obowiązkami wykonywanymi w ramach stosunku pracy.

Po utracie prawa do podatku liniowego należy dokonać rozliczenia podatku dochodowego za cały rok według skali podatkowej. Oznacza to konieczność ponownego obliczenia zaliczek na podatek dochodowy od początku roku. W zależności od dochodu może powstać zarówno nadpłata zaliczek, jak i obowiązek dopłaty zaległego podatku. Przedsiębiorca, który stracił prawo do rozliczenia podatkiem liniowym w razie zaległości powinien uiścić również odsetki za zwłokę.

Ustawa o podatku dochodowym wskazuje jako warunek wyboru podatku liniowego zakaz współpracy z byłym pracodawcą w bieżącym roku podatkowym. Oznacza to, że jeżeli chcemy założyć działalność i stosować podatek liniowy, jednocześnie świadcząc czynności (takie same jak na etacie) na rzecz byłego pracodawcy najkorzystniej rozwiązać umowę o pracę w grudniu. Dzięki temu od stycznia bez przeszkód możemy skorzystać z podatku liniowego jako formy opodatkowania dochodów z prowadzonej firmy.

Sprawdź czy warto zdecydować się na podatek liniowy?

Samozatrudnienie zdalna praca

Kwota wolna od podatku

Zgodnie z przepisami zakładając firmę trzeba mieć na uwadze, że kwotę wolną od podatku zawsze należy rozliczać z tytułu działalności (niezależnie od tego, czy otwieramy firmę z początkiem roku kalendarzowego czy w trakcie jego trwania).

W przypadku, gdy decydujemy się połączyć obowiązki wynikające z umowy o pracę z prowadzeniem działalności powyższa zasada również ma zastosowanie. Należy wówczas poinformować pracodawcę o tym, że otworzyliśmy działalność. Każda osoba ma bowiem prawo do odliczenia tylko jednej kwoty wolnej od podatku, zatem po otworzeniu własnej firmy pracodawca ma obowiązek zaprzestać odliczania jej z tytułu umowy o pracę.

Wybierając podatek liniowy jako formę opodatkowania przychodów z tytułu prowadzonej działalności nie mamy prawa do rozliczania kwoty wolnej od podatku.

Zasiłek chorobowy a okres wyczekiwania

Opłacanie składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności jest obowiązkowe i gwarantuje przedsiębiorcy prawo do korzystania z bezpłatnej, publicznej opieki medycznej finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej uzyskujemy po zgłoszeniu się do tego ubezpieczenia.

Ubezpieczenie chorobowe natomiast jest dobrowolne. Dzięki niemu przedsiębiorca może uzyskać zasiłek chorobowy lub macierzyński.

Prawo do wypłaty zasiłku chorobowego ubezpieczony nabywa dopiero po upływie określonego okresu ubezpieczenia – tzw. okresu wyczekiwania. W przypadku osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie (tak jest w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej) prawo do zasiłku nabywane jest dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

W przypadku zakończenia umowy o pracę i rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej warto wiedzieć, że do okresu ubezpieczenia zaliczane są również poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (o ile przerwa w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni). Oznacza to, że jeżeli działalność zostanie założona przed upływem 30 dni od rozwiązania umowy o pracę, licząc okres wyczekiwania bierzemy pod uwagę także czas podlegania ubezpieczeniu chorobowemu podczas trwania umowy o pracę.

Zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego

Zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego jest obowiązkiem przedsiębiorcy. Osoba prowadząca działalność gospodarczą ma na to czas do 7 dni od zaistnienia okoliczności powodującej konieczność dokonania takiego zgłoszenia.

Do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny mogą być zgłoszeni:

  • dzieci do momentu ukończenia 18 roku życia. Ten czas może się wydłużyć do 26 lat (o ile kontynuują naukę) albo bez ograniczenia wieku (jeżeli posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi);
  • małżonek;
  • rodzice i dziadkowie pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Dodatkowo także dziadek lub babcia może zgłosić wnuka lub wnuczkę do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny, pod warunkiem, że żadne z rodziców nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Przedsiębiorca zgłasza członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZCNA.

Kiedy warto rozważyć połączenie etatu z własną firmą

W przypadku chęci posiadania własnego biznesu i równoczesnej potrzeby bezpieczeństwa i stabilizacji wynikającej z pracy na etacie warto rozważyć połączenie tych dwóch form zatrudnienia.

W przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności i posiadania umowy o pracę (niezależnie od wymiaru etatu, o ile osiągane jest minimalne wynagrodzenie – aktualnie 1850 zł brutto) przedsiębiorca opłaca z działalności tylko składkę zdrowotną.

3 powody, dla których opłaca się połączyć etat z własną firmą

Chcesz księgować swoją firmę w prosty sposób?

  • Przetestuj inFakt za darmo.
  • Wystaw fakturę, dodaj koszt, opłać podatek wprost z inFaktu przez stronę www lub aplikację na smartfon.
  • Otrzymasz bezpłatne wsparcie specjalistów.
  • A gdy Twoje potrzeby wzrosną – inFakt zapewni Ci osobistą księgową lub księgowego.

Załóż testowe konto

Masz pytania do artykułu? Odpowiemy w komentarzu.