Czy każdy może być VAT-owcem? Jakie dokumenty i w jakim terminie złożyć, aby zostać VAT-owcem? Czy można zrezygnować z bycia VAT-owcem? W jakich okresach należy rozliczać się z VAT? Jakie są prawa i obowiązki VAT-owca? Pytam o VAT jest wiele, więc na wiele z nich postanowiłam odpowiedzieć tym wpisem.

Poradnik VAT-owca

Na początku warto zacząć od tego, że w VAT mamy dwa typy podatników: czynni i zwolnieni.

Podatnik czynny VAT, to osoba która dolicza do swoich usług VAT, odlicza go od swoich firmowych wydatków, prowadzi i składa takie dokumenty, jak deklaracje VAT i struktury JPK_VAT.

Natomiast podatnik VAT zwolniony, to osoba wystawiająca faktury bez VAT, księgująca koszty w kwocie brutt0, niemająca obowiązku składania struktury JPK_VAT oraz deklaracji VAT.

W tym opracowaniu skupię się na podatnikach VAT czynnych i powiem, o najważniejszych dla tych osób kwestiach.

Czy każdy może być czynnym podatnikiem VAT?

Nie, nie każda osoba zakładająca, czy prowadząca działalność może rozliczać VAT. Jest grupa osób, która musi korzystać ze zwolnienia przedmiotowego z VAT. Zwolnienie przedmiotowe jest obligatoryjne i przykładowo muszą z niego korzystać osoby świadczące:

• usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, będące nauczycielami,
• dostawę za cenę równą wartości nominalnej znaczków pocztowych,
• usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe,
• usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa.

Jak zostać VAT-owcem?

Aby zostać czynny podatnikiem VAT należy złożyć w US druk VAT-R. Podatnicy zwolnieni z VAT nie muszą składać żadnych dokumentów, jeśli chcą mogą zwolnienie z VAT oznaczyć na druku VAT-R.

W jakim momencie mogę przejść, ze zwolnienia na VAT?

Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą lub korzystające ze zwolnienia podmiotowego, zgłoszenia do VAT dokonuje na druku VAT-R, który może złożyć w dowolnym momencie. Ważne aby zgłoszenia dokonać przed pierwszą czynnością, która ma być opodatkowana. Zazwyczaj podatnicy zgłoszenia dokonują od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej lub od początku jakiegoś miesiąca.

Czy można zrezygnować z bycia VAT-owcem?

Tak. Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia podmiotowego lub z niego zrezygnował, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

Powrót do zwolnienia jest możliwy pod warunkiem, że podatnik zawiadomi o tym zamiarze naczelnika US na druku VAT-R.

W jakich okresach należy rozliczać się z VAT-u?

Co do zasady podatnicy powinni rozliczać się w okresach miesięcznych. Natomiast przedsiębiorcy, którzy mają co najmniej dwunastomiesięczny staż w byciu VAT-owcem (rozliczenia miesięczne), mogą dokonać zmiany rozliczeń na kwartalne.

Jakie są prawa i obowiązki VAT-owca?

Podstawowym prawem czynnego podatnika VAT, jest prawo do odliczenie VAT-u od wydatków związanych z działalnością gospodarczą. Zazwyczaj jest możliwe pełne odliczenie VAT-u z faktury. Są jednak wydatki od których VAT-u nie odliczy czynny podatnik, takie jak usługi hotelowe. Ponadto w przypadku samochodów osobowych użytkowanych zarówno do działalności, jak i prywatnie, podatnik ma prawo do odliczenia 50% od wydatków związanych z pojazdem, natomiast pozostałe 50% + kwota netto księgowane są do kosztów.

Jeśli chodzi natomiast o obowiązki VAT-owca, to musi on:

• doliczać do swoich usług lub towarów VAT wg odpowiedniej stawki,
• dokonywać zapłaty VAT-u, jeśli tak będzie wynikać z wyliczeń,
• składać deklaracje VAT (miesięcznie lub kwartalnie),
• co miesiąc przesyłać struktury JPK_VAT.