Jakie uprawnienia mają urzędnicy przeprowadzający kontrolę podatkową i celno-skarbową? Na czyj wniosek są zlecane?

Kontrole mogą dotyczyć każdego, kto zobowiązany jest do przestrzegania przepisów prawa podatkowego. Aktualnie wyróżniane są dwa rodzaje takich postępowań, różniące się między sobą w wielu aspektach, a mianowicie kontrole podatkowe i kontrole celno-skarbowe. Te drugie przeprowadzane są dopiero od marca 2017 roku przez Krajową Administrację Skarbową i zastąpiły dotychczasowe kontrole skarbowe i celne. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej – zapraszamy do lektury.

Zakres czynności poszczególnych postępowań kontrolnych

Wszelkie kontrole przeprowadzane przez urzędników mają na celu przede wszystkim weryfikację poprawności rozliczeń, sprawdzenie czy podatnicy przestrzegają przepisów, a także wykrycie ewentualnych przestępstw i ukaranie nieuczciwych przedsiębiorców. Pojęcia takie jak kontrola podatkowa i kontrola celno-skarbowa często są ze sobą mylone. Są to jednak dwa odrębne postępowania i występują między nimi zasadnicze różnice. Przeprowadzane są bowiem przez odrębne instytucje na podstawie innych przepisów, a co za tym idzie charakteryzują się też innymi procedurami.

Kontrola podatkowa ma za zadanie weryfikację prawidłowości rozliczeń i wywiązywania się z obowiązków wobec urzędów, czyli sprawdzenie czy podatnicy przestrzegają przepisów prawa podatkowego. Kontrole celno-skarbowe natomiast przeprowadzane są co do zasady w poważniejszych sprawach, czyli dotyczących przestępstw podatkowych, karuzel VAT lub szczególnie skomplikowanych kwestii.

Może się zatem wydawać, że kontrola celno-skarbowa nie grozi osobie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą i osiągającej niewielkie przychody. Jest to złudny tok myślenia, gdyż kontrola celno-skarbowa może zostać wszczęta również u takiego przedsiębiorcy. Dodatkowo warto podkreślić, że ten rodzaj postępowania kontrolnego ma szerszy zakres, ponieważ dotyczyć może również m.in. prawa celnego czy dewizowego.

Uprawnienia urzędników

Osoby przeprowadzające kontrolę celno-skarbowe dysponują szerszymi uprawnieniami niż te, które zajmują się standardowymi kontrolami podatkowymi. Urzędnicy mają m.in. większy wybór miejsc prowadzenia czynności kontrolnych, mogą sprawdzać dokumenty z innych okresów rozliczeniowych niż ten, którego dotyczy postępowanie oraz przesłuchiwać na odległość. Warto mieć na uwadze, że nie ma żadnych przeciwwskazań, aby kontrola podatkowa i celno-skarbowa były prowadzone w tym samym czasie.

Split payment – jakie zmiany czekają VAT-owców od 2018 roku?

Kto wszczyna kontrolę podatkową i celno-skarbową?

Za wszczęcie kontroli podatkowej odpowiedzialny jest naczelnik odpowiedniego urzędu skarbowego, natomiast w odniesieniu do kontroli celno-podatkowej jest to naczelnik urzędu celno-skarbowego. Dodatkowo w przypadku kontroli celno-skarbowej bez znaczenia jest miejsce siedziby kontrolowanego, co oznacza że nawet naczelnik urzędu celno-skarbowego z Gdańska może kontrolować podatnika z Krakowa.

Dwa komputery typu desktop oraz dwie lupy

Na jakiej podstawie przeprowadzane są postępowania kontrolne?

Podstawę prawną do przeprowadzenia kontroli podatkowej stanowią przepisy ordynacji podatkowej i ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, natomiast w odniesieniu do kontroli celno-podatkowej będzie to ustawa o KAS, odnosząca się również do fragmentów przepisów ordynacji podatkowej. Dodatkowo zapisy zawarte w ustawie o KAS wyłączają stosowanie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Nierzetelni kontrahenci, czyli kilka słów o tym jak chronić się przed wyłudzeniami

Postępowanie kontrolne a obowiązek zawiadomienia podatnika

Zarówno kontrole podatkowe jak i te celno-skarbowe przeprowadzane są na podstawie odpowiedniego upoważnienia.

W przypadku kontroli podatkowej organ, który chce wszcząć postępowanie kontrolne powinien dostarczyć upoważnienie i tym samym powiadomić podatnika o zamiarze jej wszczęcia. Przedsiębiorca ma jeszcze 7 dni począwszy od dnia doręczenia zawiadomienia, w trakcie których może przygotować się do postępowania, sprawdzić swoje rozliczenia i zweryfikować czy wszelkie obowiązki zostały dopełnione.

Ma zatem czas na złożenie ewentualnych korekt jeszcze przed formalnym wszczęciem kontroli. Podatnik może jednak wyrazić zgodę na wcześniejsze rozpoczęcie kontroli, wtedy urzędnicy nie muszą czekać 7 dni. Jeżeli natomiast kontrola nie rozpocznie się do 30 dni począwszy od dnia dostarczenia powiadomienia, to aby móc ją przeprowadzić organ podatkowy zobowiązany jest do wysyłki kolejnego zawiadomienia.

Kontrola celno-skarbowa ze względu na to iż co do zasady dotyczyć ma cięższych spraw i poważnych przestępstw, wiąże się z brakiem czasu na ewentualną weryfikację prawidłowości rozliczeń. Urzędnicy nie mają obowiązku wcześniejszego dostarczenia zawiadomienia, kontrola celno-skarbowa zaczyna się bowiem z dniem doręczenia upoważnienia do jej przeprowadzenia. Co więcej, w szczególnych przypadkach nie będzie potrzebne nawet takie zawiadomienie, wystarczy wówczas okazanie legitymacji służbowej pracownika KAS.

Dobra wiadomość jest taka, że brak wcześniejszego poinformowania podatnika o kontroli nie oznacza braku prawa do złożenia ewentualnych korekt deklaracji. Przedsiębiorca ma na to czas do 14 dni począwszy od dnia doręczenia upoważnienia.

Czas trwania kontroli

Oba rodzaje postępowań kontrolnych powinny zakończyć się bez zbędnej zwłoki.

Kontrola podatkowa powinna się skończyć przed upływem miesiąca od dnia wszczęcia kontroli, a jeżeli organ podatkowy uzna dane postępowanie za szczególnie trudne do przeprowadzenia, to ma dwa miesiące czasu na wykonanie wszystkich czynności.

Dodatkowo ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która ma zastosowanie tylko do kontroli podatkowych wskazuje, że maksymalny czas trwania postępowania kontrolnego w skali roku to 12, 18, 24 lub 48 dni roboczych. Podobnie jak w przypadku kontroli celno-skarbowej termin może zostać przedłużony, a podatnik zostanie poinformowany o tym na piśmie.

W przypadku kontroli celno-skarbowej urzędnicy mają czas na jej przeprowadzenie do 3 miesięcy licząc od dnia jej wszczęcia. W razie potrzeby muszą pisemnie poinformować o przyczynie przedłużenia czynności kontrolnych oraz podać nowy termin jej zakończenia.

Po zakończonej kontroli podatkowej wystawiany jest protokół, a w przypadku kontroli celno-skarbowej przedsiębiorca otrzymuje wynik kontroli. Oba dokumenty różnią się głównie nazwami.

Zmiany w zakresie kontroli podatkowych

Załóż testowe konto i korzystaj za darmo!

  • Kontaktuj się z naszymi specjalistami od poniedziałku do soboty w godzinach 7 – 22.
  • Przekonaj się, że wystawianie faktur i dbanie o porządek w dokumentach jest proste!

Załóż konto

W razie pytań lub wątpliwości dotyczących artykułu zachęcamy do pozostawienia komentarza. Odpowiedzi udzieli autor wpisu.

Instrukcje dotyczące ujęcia zdarzeń gospodarczych w aplikacji inFakt znajdują się na naszej bazie wiedzy.