Aport, czyli wkład niepieniężny do spółki. Z czym się wiąże?
Aportem mogą być zarówno rzeczy ruchome, nieruchomości, jak i prawa zbywalne. W zamian za jego wniesienie wspólnik otrzymuje konkretną liczbę akcji, udziałów lub wysokość udziałów w zyskach. Aport musi mieć określoną wartość. Może pochodzić z majątku wspólnika lub od osoby fizycznej spoza spółki.
Aport jest to pewien rodzaj wkładu do spółki. Co ważne, ma on formę inną niż pieniądz. Najogólniej, aportem mogą być nieruchomości, przedmioty ruchome (np. samochody, sprzęt), a także prawa zbywalne, o których szerzej powiemy w dalszej części. Wnosząc aport, w zamian otrzymujesz udziały bądź akcje w spółce kapitałowej lub udziały w spółce osobowej.
Co może być przedmiotem aportu?
Nie każdą rzecz możesz wnieść do spółki. Zależy to od jej tzw. zdolności aportowej. Co to znaczy? Polskie prawodawstwo jasno wskazuje, jakie kryteria musi spełniać dana rzecz lub prawo, by wnieść je do spółki. I tak są to:
- możliwość oznaczenia, wyceny wkładu,
- możliwość zamieszczenia go w bilansie spółki (często zwane zdolnością bilansową),
- zbywalność przedmiotu aportu (czyli realna możliwość przeniesienia praw) na rzecz spółki przez wspólnika go wnoszącego,
- przydatność i faktyczna dostępność wkładu dla spółki,
- możliwość ujęcia aportu w masie upadłościowej (czyli możliwość zaspokojenia roszczeń wierzyciela wniesionymi przez nas przedmiotami lub prawami) lub likwidacyjnej (realna opcja sprzedaży danych rzeczy lub praw w przypadku upadłości firmy).
Ważne
Warto pamiętać, że wniesienie aportu do spółki ma przede wszystkim na celu wyposażenie jej w takie przedmioty czy prawa, które będą służyć rozwojowi firmy.
Przykładowo aportem do spółki mogą być:
- rzeczy ruchome (samochód, sprzęt elektroniczny, meble itp.),
- nieruchomości (lokal, budynek, grunt itp.),
- prawa rzeczowe (np. udział we współwłasności, własność przedsiębiorstwa lub jego części),
- prawa obligacyjne (np. udziały w innej spółce, obligacje, wierzytelności wspólnika),
- prawa na dobrach materialnych (np. patenty, prawa autorskie, znaki towarowe).
Orzecznictwo sądowe wskazuje również, że zdolność aportową mogą mieć także takie składniki majątkowe, jak weksel własny z poręczeniem wekslowym (tzw. awal, czyli bezwarunkowe poręczenie długu wekslowego – poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył) lub prawo najmu lokalu użytkowego przysługujące najemcy.
Czego nie można wnieść aportem do spółki?
Z kodeksu spółek handlowych dowiadujemy się, że do spółki kapitałowej nie możemy wnieść praw niezbywalnych, czyli takich, których – zgodnie z nazwą – nie można zbyć (sprzedać, podarować, wynająć, pożyczyć itd.). Zapisy kodeksu precyzują również, że aportem w spółce kapitałowej nie może być świadczenie pracy lub usług.
Ważne
Powyższe ograniczenia nie mają zastosowania w odniesieniu do spółek osobowych.
Jak wycenić aport do spółki?
Zanim wniesiemy do spółki wkład niepieniężny, musimy go wycenić. To do nas jako wspólników należy ten obowiązek. Możemy zrobić to sami, co ma uzasadnienie, gdy wartość wkładu niepieniężnego jest łatwa do sprawdzenia, czyli w przypadku środków obrotowych (są to wszelkie środki, które ocenia się, że zostaną zużyte bądź sprzedane w ciągu roku, np. towary, zapasy). Ceny te jednak, dla własnego bezpieczeństwa, warto sprawdzać w kilku źródłach: cennikach, katalogach itp. Kodeks spółek handlowych nie definiuje kwestii wyceny aportu, czyli to od nas zależy, jaką metodę wybierzemy, ale to nam jako wspólnikom powinno zależeć na rzetelnej wycenie aportu.
Dlaczego tak ważna jest rzetelna wycena aportu?
Wycena wartości aportu często wymaga profesjonalnej wiedzy i kwalifikacji. Wyobraźmy sobie przedsiębiorcę wykwalifikowanego w sprzedaży maszyn rolniczych, który wycenia nieruchomość albo wartość patentu narzędzia do obróbki termicznej żywności. Wycenę aktywów, których wartości nie da się łatwo ocenić, warto zlecić rzeczoznawcy. Chodzi przykładowo o wycenę praw majątkowych jak rzeczone patenty, know-how czy prawa autorskie. Samodzielna wycena może być ryzykowna, a co gorsza w przyszłości narazić nas i członków zarządu na przykre konsekwencje prawne.
O czym mowa? Wspólnik, który zawyżył cenę niepieniężnego wkładu, jest zobowiązany do wyrównania spółce różnicy między podaną przez siebie wartością, a realną wartością wkładu. Co więcej, odpowiedzialność za taki ruch ponoszą solidarnie także członkowie zarządu, którzy mimo świadomości tego faktu, zgłosili spółkę do rejestru.
Druga kwestia to konsekwencje podatkowe. Od 2017 roku przychodem wspólnika wnoszącego aport jest wartość wniesionego do spółki z o.o. wkładu niepieniężnego, a wartość ta jest zapisana w umowie spółki.
Jak wybrnąć z tego problemu i rzetelnie wycenić wartość aportu? Wykonanie profesjonalnej wyceny można zlecić biegłym rewidentom. Korzystanie z ich pomocy, w praktyce stało się właściwie koniecznością, szczególnie w kwestii wyceny nieruchomości czy nietypowych praw majątkowych. Musimy mieć na uwadze, że ich zatrudnienie oczywiście wiąże się z dodatkowymi kosztami. Warto dodać, że w spółkach akcyjnych udział biegłego rewidenta w wycenie aportu jest obligatoryjny.
Wniesienie aportu do spółki – kluczowe zasady
- Jeśli zakładasz spółkę przez system elektroniczny S24 (a nie tradycyjnie w sądzie rejonowym), nie możesz wnieść aportu. Co ważne, ograniczenie to jednocześnie znosi forma aktu notarialnego spółki. Taka sama sytuacja ma miejsce przy zmianie umowy o podwyższenie kapitału zakładowego. W tym przypadku trzeba zadbać o sporządzenie umowy rozporządzającej oraz, o czym już wspomnieliśmy, rzetelnej wycenie aportu.
- Aby zarejestrować spółkę w KRS lub podwyższyć jej kapitał zakładowy, konieczne jest wniesienie wkładów w wysokości pokrywającej cały kapitał zakładowy.
- Co dodatkowo tyczy się rejestracji lub podwyższenia kapitału, konieczne jest złożenie przez członków zarządu oświadczenia informującego o wniesieniu kapitału zakładowego.
- Jeśli aport wnoszony jest w momencie zakładania spółki, musi on zostać dokładnie opisany, a jego wartość określona w umowie.
Jakie formalności trzeba spełnić, by wnieść aport?
Aport można wnieść:
- w czasie zakładania spółki,
- podczas podwyższania kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki,
- w momencie dołączenia nowego wspólnika.
Aby wnieść do spółki aport, konieczne jest sporządzenie umowy. Zgodnie z art. 158 kodeksu spółek handlowych, jeśli chcemy pokryć udziały wkładem niepieniężnym, umowa ta powinna określać:
- przedmiot wkładu,
- dane wspólnika, który wnosi aport,
- liczbę i wartość nominalną nabytych udziałów w zamian za wniesiony aport.
Formalnie wniesienie aportu zaznaczamy na formularzu KRS-W3. Spółkę zgłaszamy do sądu rejestrowego (czyli takiego, który uprawniony jest do badania procedury i podejmowanych uchwał). Jeśli nie zrobimy tego w ciągu 6 miesięcy od zawarcia spółki, ta zostaje rozwiązana. Gdy aport zostanie wniesiony, może nim dysponować wyłącznie zarząd spółki.
Podziel się nim ze znajomymi
