Przedsiębiorczość w Polsce. Badanie inFakt Indeks 2022

Dorota Mglej

Już po raz piąty zbadaliśmy nastroje polskich przedsiębiorców. Zapytaliśmy przedstawicieli mikro i małych firm, czy łatwo prowadzi im się działalność i jakie przeszkody napotykają. Poprosiliśmy też o ocenę obecnej i spodziewanej kondycji finansowej firmy. inFakt Indeks za 2022 rok wyniósł -19,3 pkt. To o 1,5 pkt. więcej niż w pandemicznym 2021 roku. Z badania, podobnie jak rok wcześniej wynika, że mimo wielu przeciwności, własna działalność daje sporo satysfakcji.

Czym jest inFakt Indeks?

To wskaźnik, który kompleksowo ilustruje sytuację mikro i małych firm. Wyliczamy go na podstawie odpowiedzi zebranych w “Badaniu Polskiej Przedsiębiorczości”, które przeprowadzamy cyklicznie od 2018 roku. Prosimy w nim przedstawicieli badanych firm o skomentowanie m.in. łatwości prowadzenia biznesu, sytuacji finansowej czy poziomu satysfakcji z prowadzonej działalności. 

Dzięki badaniu możemy poznać obecne nastroje przedsiębiorców i poznać ich oczekiwania co do prowadzenia biznesu w Polsce. inFakt Indeks może przyjmować wartości na skali od -100 pkt. do 100 pkt. I tak: 

  • -100 pkt. oznacza skrajny pesymizm; 
  • 0 pkt. – równowagę; 
  • 100 pkt. – skrajny optymizm.

inFakt Indeks w 2022 roku

inFakt Indeks za 2022 rok wyniósł -19,3 pkt. Jest to wartość nieco wyższa niż w poprzedniej edycji badania, które przeprowadziliśmy w czasie pandemii. Na Indeks składają się następujące czynniki:

Wskaźnik inFakt Indeks
  • łatwość prowadzenia działalności gospodarczej, oceniona na -62 pkt (-2 pkt rok do roku);
  • zmiana kondycji finansowej firmy w ciągu ostatniego roku, oceniona na -21 pkt (+8,3 pkt rdr);
  • spodziewana kondycja finansowa firmy w ciągu kolejnego roku, oceniona na -19,5 pkt (+4,2 pkt rdr);
  • poziom satysfakcji z prowadzenia własnego biznesu, oceniony na 25,5 pkt (-4,2 pkt rdr).

Tylko 5% przedsiębiorców twierdzi, że łatwo jest prowadzić własny biznes w Polsce. Aż 79% uważa wręcz, że to trudne i bardzo trudne (i jak wynika ze wskaźnika – jeszcze trudniejsze, niż rok wcześniej). Jednak mimo to przedsiębiorcy nadal (choć w mniejszym stopniu niż rok wcześniej), czują satysfakcję z posiadania własnej działalności.

Przedsiębiorcy czują satysfakcję z prowadzenia biznesu

Właściciele mikro i małych firm są zadowoleni z prowadzenia własnego biznesu. Większość (61%) badanych deklaruje, że własna działalność daje im satysfakcję

Najbardziej wpływają na nią poczucie niezależności (63%), możliwość realizacji swoich pasji (31%) i poczucie spełnienia (27%). Jako zaletę posiadania własnej firmy przedsiębiorcy wskazują też więcej wolnego czasu dla rodziny (18%) i wyższe zarobki niż na etacie (17%). 

inFakt Indeks - poziom satysfakcji

Prowadzenie firmy na pewno jest mocno angażujące, praca nie kończy się o określonej z góry godzinie. Dodatkowo odpowiadamy nie tylko za siebie, ale również pracowników. Przedsiębiorcy jednak cenią swobodę, jaką daje prowadzenie działalności gospodarczej. Poczucie wpływu na swój biznes, ale także na kierunki jego rozwoju prowadzi do samorealizacji.

Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy inFakt

Głównymi wadami i trudnościami w prowadzeniu własnej działalności są niestabilność prawa i niepewność (50%), uciążliwa biurokracja (39%) oraz stres związany z odpowiedzialnością za biznes (35%).

inFakt Indeks - trudności w prowadzeniu firmy

Co utrudnia prowadzenie działalności w Polsce?

Zapytani o największe niedogodności w prowadzeniu działalności ze strony państwa, przedsiębiorcy wskazali przede wszystkim na zbyt wysokie składki ZUS (56%) oraz podatki (40%). Przepisy nie dość, że są skomplikowane (40%), to jeszcze często się zmieniają (52%).

inFakt Indeks - utrudnienia ze strony państwa

Co ciekawe, odsetek osób, dla których wysokość podatków to największe obciążenie spadł tylko o 3 pkt. procentowe w porównaniu do roku 2021 – pomimo, że obniżono stawkę pierwszego progu podatkowego na skali do 12% i podniesiono kwotę wolną do 30 tys. zł.

W przypadku czynników ułatwiających prowadzenie biznesu przeważają te wewnętrzne. Są to przede wszystkim: 

  • wykwalifikowani i zaangażowani pracownicy (33%);
  • dobra księgowość (26%).

Warto podkreślić, że w 2022 roku, pełnym zawirowań i niejasności podatkowych, tylko 5% badanych zmieniło obsługę księgową.

Na kolejnych miejscach są proste i zrozumiałe przepisy, a także czynniki rynkowe, czyli dobra sytuacja gospodarcza (po 10%).

Jaka jest kondycja finansowa polskich przedsiębiorstw?

Odpowiedzi badanych wskazują również na pewną stabilizację kondycji finansowej przedsiębiorstw. 54% zadeklarowało, że w 2022 roku pozostała ona przynajmniej na tym samym poziomie co rok wcześniej. W przypadku 34% przedsiębiorców pogorszyła się, a dla kolejnych 12% pogorszyła się zdecydowanie.

Przedsiębiorcy nieźle oceniają obecną sytuację swoich firm. Dobrze ocenia ją 41%, natomiast niewielu jest tych, którzy postrzegają ją bardzo dobrze (4%). Z drugiej strony – aż co piąte przedsiębiorstwo wskazuje sytuację jako złą, co stanowi bardzo istotny odsetek. 36% badanych określa ją jako neutralną. 

Gorsze jest nastawienie przedsiębiorców na rok 2023. Zdaniem badanych w tym roku trudno będzie utrzymać stabilność finansową. 70% spodziewa się, że ich sytuacja finansowa się pogorszy (44%) lub pozostanie bez zmian (26%).

Metodologia badania inFakt Indeks

Badanie ankietowe wśród przedsiębiorców zrealizowała agencja Smartscope metodą mix-mode. Próba wyniosła 301 osób, byli to przedstawiciele mikro i małych firm. Udzielając odpowiedzi na pytania wchodzące w skład Indeksu, respondenci posługiwali się pięciostopniową skalą ocen. 

Poszczególnym wariantom odpowiedzi przypisane zostały odpowiednie wagi. Dla pytań tych obliczano następnie statystyki bilansowe (salda), które, po przeliczeniu, dały wynik tegorocznego Indeksu inFakt. 

Badania z poprzednich lat znajdziesz w sekcji Badania w naszym Biurze Prasowym.