Z dniem 30 kwietnia wchodzi w życie „Konstytucja biznesu”, czyli zbiór pięciu ustaw, których wprowadzeniu przyświecał wspólny cel – ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej. W poniższym wpisie przedstawiam  najważniejsze – moim zdaniem – zmiany jakie wprowadziła konstytucja biznesu.

Spis treści

„Konstytucja biznesu”

W skład pakietu określanego mianem konstytucja biznesu wchodzą ustawy:

  • z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców,
  • z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (zwana dalej ustawą o CEIDG),
  • z dnia 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (zwana dalej ustawą o Rzeczniku),
  • z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
  • z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (zwana dalej Przepisy wprowadzające).

Ustawy te, z pewnymi wyjątkami wskazanymi w art. 1 ustawy Przepisy wprowadzające, wchodzą w życie w terminie 30 dni od dnia ich ogłoszenia, czyli z dniem 30 kwietnia 2018 r.

Księgowi inFaktu Ocena Cena
Jadwiga Troczyńska
9.8 Znakomity
Cena od 220 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Izabela Tomczak-Dogońska
9.9 Znakomity
Cena od 298 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Zobacz wszystkich księgowych

Ulga na start

Jedną z bardziej oczekiwanych oraz przywitanych z dużym entuzjazmem zmian jest wprowadzenie tzw. ulgi na start, czyli, zwolnienie przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej z obowiązku opłacania składek społecznych przez pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.
Więcej informacji o uldze na start znajdziesz tutaj.

Działalność bez rejestracji

Kolejna zmianą, jaka została przyjęta ze sporym entuzjazmem, jest działalność bez rejestracji. Zgodnie z jej założeniami, osoby, które uzyskają z wykonywanej przez siebie działalności miesięczny przychód nie większy niż połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę (1050 zł w 2018 r.), może osiągać taki przychód bez obowiązku zakładania działalności gospodarczej.
W takim przypadku uzyskany przez niego przychód powinien zostać wykazany jako przychód z tzw. innych źródeł.
Działalność bez rejestracji szerzej została opisana w tym miejscu.
konstytucja dla biznesu

Bezterminowe zawieszenie działalności gospodarczej

Ustawa Prawo przedsiębiorców wprowadziła również pewne zmiany w zawieszaniu działalności gospodarczej. Z art. 23 tej ustawy wynika, że działalność gospodarczą można zawiesić:

  • nieokreślony lub
  • na czas określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.

Podobnie, jak w przypadku obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2018 r. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zachowano zapis zgodnie z którym jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.
W związku z powyższym w mojej opinii minimalnym okresem zawieszenia działalności gospodarczej będzie okres jednego miesiąca, nie będzie natomiast górnej granicy na jaką może zostać zwieszona działalność gospodarcza.
Utrzymanie minimalnego okresu zawieszenia wydaje się uzasadnione, bowiem możliwość zawieszania działalności na krótszy okres mogłaby rodzić pokusy zawieszania działalności na kilka dni w miesiącu, aby obniżyć składki ZUS płacone przez przedsiębiorcę.

Automatyczne wznowienie działalności gospodarczej

Jednym z ułatwień wprowadzanych dla przedsiębiorców jest możliwość automatycznego odwieszenia działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca we wniosku wybierze zawieszenie działalności gospodarczej na czas określony, po upływie wskazanego we wniosku terminu działalność gospodarcza zostanie wznowiona automatycznie, bez konieczności składania wniosku o wznowienie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.
Powyższe niewątpliwie jest zaletą bowiem zmniejszy ilość obowiązków formalnych po stronie przedsiębiorcy, niesie ze sobą jednak pewne zagrożenie. W przypadku jeżeli przedsiębiorca zawiesi działalność gospodarczą na czas określony i zapomni jaki termin wskazał jako termin jest wznowienia, działalność i tak zostanie wznowiona, a przedsiębiorca chociażby jej faktycznie nie prowadził będzie miał obowiązek zapłacić składki ZUS czy też składać deklaracje VAT.
W związku z tym, w przypadku jeżeli ktoś nie jest pewien, czy rzeczywiście w tym terminie wznowi działalność, w mojej opinii, dla własnego bezpieczeństwa powinien wybrać opcję zawieszenia na czas nieokreślony. Jeżeli natomiast wybierze zawieszenie na czas określony, powinien pamiętać na jaki termin oznaczył we wniosku wznowienie działalności.
Przedsiębiorca może również podać we wpisie CEIDG numer telefonu, wówczas – zgodnie z art. 43 ust. 3 ustawy o CEIDG powinien otrzymać SMS informacją o dacie upływu okresu zawieszenia.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

„Konstytucja biznesu” przewiduje powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, czyli instytucji, która zgodnie z treścią uzasadnienia do ustawy Prawo przedsiębiorców

„strzeże poszanowania zasady wolności działalności gospodarczej, pogłębiania zaufania przedsiębiorców do władzy publicznej, bezstronności i równego traktowania, zrównoważonego rozwoju oraz zasady uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów przedsiębiorców.”

Szczegółowe zasady funkcjonowania Rzecznika, tryb jego powoływania, zakres działań, uprawnienia itp. zostały uregulowane w ustawie o Rzeczniku.

Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy

To prowadzony przez ministra właściwego do spraw gospodarki system teleinformatyczny, za pomocą którego przedsiębiorca powinien mieć możliwość załatwienia sprawy lub uzyskania informacji związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Co ważne, w przypadku jeżeli wymagane będzie podpisanie złożonego przez przedsiębiorcę podpisu, złożenie takiego podpisu będzie możliwe z wykorzystaniem:

  • bezpiecznego podpisu elektronicznego,
  • przez portal ePUAP lub
  • przez uwierzytelnienie w sposób zapewniający możliwość potwierdzenia pochodzenia i integralności weryfikowanych danych w postaci elektronicznej.

Poprzez Punkt przedsiębiorca będzie mógł drogą elektroniczną m.in.:

  • złożyć dokumenty, w szczególności wnioski, oświadczenia lub notyfikacje
  • złożyć wniosek i uzyskać zaświadczenie o niezaleganiu:
    • w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
    • z realizacją ciążących na przedsiębiorcy zobowiązań podatkowych.

Zmiana definicji działalności gospodarczej

W ustawie Prawo Przedsiębiorców – w art. 3 – wprowadzona została nowa definicja działalności gospodarczej. Zgodnie z nią działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Nową definicję, w mojej opinii, należy przyjąć z entuzjazmem, bowiem definicja funkcjonująca na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, była już mocno archaiczna.

Ograniczanie używania numeru REGON

Ustawą Przepisy wprowadzające wprowadzono szereg zmian w innych przepisach. Jedną z ważniejszych zmian jest ograniczenie zakresu używania numeru REGON. Przy załatwianiu spraw w urzędach wiodącą rolę będzie miał numer NIP podatnika.
Powyższe nie oznacza rezygnacji z używania numeru REGON, ale jego istotne ograniczenie. Zgodnie z zapowiedziami, do likwidacja używania tego numeru przebiegać stopniowo i  ma do niej dojść w najbliższych latach.

Ogólne zasady postępowania w obrocie gospodarczym

Najważniejsza z pakietu ustaw „Konstytucji biznesu”, czyli prawo Przedsiębiorców w przepisach art. 8-15 zawiera ogólne zasady, którymi powinni kierować się przedsiębiorcy oraz organy podatkowe w obrocie gospodarczym.

1. zasada „co nie jest zakazane jest dozwolone”

Przedsiębiorca ma prawo podejmować wszelkie działania, które nie są zakazane przez przepisy prawa (art. 8).

2. zasada prowadzenia działalności zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów

Przedsiębiorca ma obowiązek wykonywać działalność gospodarczą zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka (art. 9).

3. zasada zaufania do przedsiębiorcy (domniemania uczciwości przedsiębiorcy)

Organ ma obowiązek kierowania się w swoich działaniach zasadą zaufania do przedsiębiorcy, zakładając, że działa on zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów (art. 10 ust. 1).

4. zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy

Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, organ ma obowiązek, poza wyjątkami wskazanymi w ustawie, rozstrzygać je na korzyść przedsiębiorcy (art. 10 ust. 2).

5. zasada korzystnej interpretacji przepisów

Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ (art. 11).

6. prowadzenie postępowania w sposób budzący zaufanie

Organ ma obowiązek prowadzić postępowanie w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania (art. 12).

7. odpowiedzialność funkcjonariuszy za naruszenie prawa

Funkcjonariusze publiczni ponoszą odpowiedzialność za naruszenie prawa spowodowane ich działaniem lub zaniechaniem na zasadach określonych w odrębnych przepisach (art. 13).

8. zasada pewności prawa

Organ bez uzasadnionej przyczyny nie może odstąpić od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym (art. 14).

9. zasada dostępu do informacji

Organ, w zakresie swojej właściwości, ma obowiązek udzielać przedsiębiorcy informacji o warunkach podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej (art. 15).