Kto to jest komandytariusz, a kto komplementariusz? Jak zarejestrować spółkę komandytową?

Spółka komandytowa jest w zasadzie bardzo podobna do spółki jawnej. Sam Kodeks spółek handlowych wskazuje, że w sprawach nieuregulowanych odrębnie, stosuje się do tej formy działalności odpowiednio przepisy o spółce jawnej. O podstawowych różnicach między spółkami można przeczytać w niniejszym artykule.

Odpowiedzialność wspólników

To zasadnicza i podstawowa różnica pomiędzy spółką jawną a spółką komandytową. Wspólników spółki komandytowej dzieli się na komplementariuszy i komandytariuszy. W każdej spółce komandytowej musi być co najmniej jeden komplementariusz i co najmniej jeden komandytariusz.

Komplementariusz to wspólnik, który odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (także prywatnym, osobistym). Jego odpowiedzialność jest zatem nieograniczona i niezależna od wartości wkładu, solidarna ze spółką i pozostałymi wspólnikami. Odpowiada także subsydiarnie (zastępczo), czyli wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się niewystarczająca. Można zatem uznać, że komplementariusz jest odpowiednikiem wspólnika w spółce jawnej.

Komandytariusz to z kolei wspólnik, który odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości „sumy komandytowej”. Suma ta, to określona w umowie spółki wartość, przykładowo 5.000 zł. Oznacza ona, że komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki tylko do tej wysokości. To, z czego będzie odpowiadał – czy z majątku osobistego czy z wkładu, jaki wniósł do spółki – zależy od wysokości wkładu. Jeśli wniesie do spółki wkład w wysokości 5.000 zł i więcej, będzie odpowiadał tylko tym wkładem. Jeśli tylko 3.000 zł, wówczas wierzyciel może dochodzić od niego 2.000 zł z majątku prywatnego. Wkładu nie można jak wynika z powyższego utożsamiać z „sumą komandytową”. Natomiast komandytariusz uczestniczy w zyskach spółki proporcjonalnie do wniesionego wkładu, pod warunkiem że umowa tego nie reguluje odmiennie.

spółka komandytowa

Jak powstaje spółka komandytowa?

W pierwszej kolejności niezbędne jest zawarcie umowy spółki. Odmiennie od spółki jawnej, umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Natomiast podobnie można też użyć formy elektronicznej, na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Umowa spółki powinna zawierać:

  • firmę (nazwę spółki) z oznaczeniem „spółka komandytowa” lub „sp.k.”,
  • siedzibę spółki (czyli miejscowość w której spółka ma główne miejsce działalności, w której wspólnicy prowadzą sprawy spółki),
  • przedmiot działalności spółki,
  • czas trwania – jeśli jest określony,
  • oznaczenie wkładów i ich wartości,
  • sumę komandytową.

Samo zawarcie umowy nie tworzy jednak spółki, półka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Czy nazwa spółki ma znaczenie?

W przypadku spółki komandytowej, firma czyli nazwa spółki ma bardzo duże znaczenie dla wspólników. W nazwie spółki można bowiem zamieszczać wyłącznie nazwiska czy nazwy komplementariuszy, czyli wspólników odpowiadających bez ograniczeń. Wobec tego, że komplementariuszem mogą być także inne podmioty, np. inne spółki, nazwa spółki komandytowej może brzmieć: „XYZ sp. z o. o. sp. k.”. Oznacza ona, że mamy do czynienia ze spółką komandytową, w której wspólnikiem i jednocześnie komplementariuszem jest XYZ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W nazwie spółki może się pojawić nazwisko jednego komplementariusza, kilku z nich  lub wszystkich.

W nazwie spółki komandytowej nie wolno natomiast umieszczać nazwiska czy firmy (nazwy) komandytariusza. Skutkuje to bowiem odpowiedzialnością za zobowiązania spółki jak komplementariusz, a więc całym swoim majątkiem, bez ograniczeń.

Czy można obniżyć „sumę komandytową” w trakcie trwania spółki?

Tak, jednakże zmieniona wysokość odpowiedzialności, nie ma zastosowania wobec wierzycieli, których zobowiązania powstały po wpisie obniżenia do Krajowego Rejestru Sądowego.

Czy wszyscy wspólnicy reprezentują spółkę?

W przypadku spółki komandytowej, tylko wspólnicy odpowiadający bez ograniczenia (czyli komplementariusze) reprezentują spółkę. Komandytariusz może być natomiast wyłącznie pełnomocnikiem spółki. Jeśli przekroczy jego zakres, odpowiada bez ograniczeń, za to zobowiązanie.

Komandytariusz nie ma także prawa prowadzenia spraw spółki (różnice pomiędzy prowadzeniem spraw spółki a reprezentacją omówiono w artykule o spółce jawnej). Umowa może jednak upoważniać go do prowadzenia tych spraw. Z zasady powinno się także uzyskać zgodę komandytariuszy dla dokonania czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu.

Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki. Umowa może modyfikować tę odpowiedzialność.

W przypadku śmierci komandytariusza, spółka nie ulega rozwiązaniu. Spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę do wykonywani ich praw.