Korzystanie z samochodu służbowego po pracy to nieodpłatne świadczenie. Ile wynosi jego wartość i co się w nią wlicza?

Bardzo często przedsiębiorca umożliwia korzystanie z pojazdów służbowych zatrudnionym pracownikom.  Czy przedsiębiorca ma obowiązek ustalania wartości nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu do celów prywatnych?

Nieodpłatne świadczenie w przypadku powierzenie samochodu pracownikowi

Jednym z najczęstszych środków trwałych jakie są użytkowane w działalności gospodarczej są samochody osobowe. Często też pojawiały się odmienne interpretacje podatkowe w zakresie obowiązku ustalania wartości nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tyt. wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Oznacza to, że w celu wyjaśnienia definicji należy się posłużyć wykładni gramatycznej. Zgodnie z definicją słownika PWN za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenie „nie wymagające opłaty”. Zatem należy przyjąć, że jest to zdarzenie, którego następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby. Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej, dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym.

„Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. „(IBPB-2-2/4511-62/16/JG)

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka X wystąpiła z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie obowiązku ustalania wartości nieodpłatnego świadczenia w omawianej kwestii. We wniosku spółka przedstawiła następujące zdarzenie przyszłe:
Na podstawie „regulaminu korzystania z samochodów służbowych przez pracowników”, pracownik może używać pojazdu do celów prywatnych. Założenia regulaminu są zbieżne z przyznanym prawem zakładowego układu zbiorowego pracy pracownika do korzystania z pojazdu służbowego do celów prywatnych. Przy czym pracownik nie jest upoważniony do korzystania z pojazdu w okresie urlopu przekraczającego 3 dni. A także jazdy prywatne nie mogą przekroczyć 500 km miesięcznie.

Zasady użytkowania pojazdu

Zarówno zasady rozliczania się pracowników z jazd prywatnych oraz tankowanie określone zostały w „regulaminie korzystania z samochodów służbowych przez pracowników”. Jak wskazano w regulaminie, korzystanie z samochodu służbowego do celów prywatnych stanowi dla pracownika nieodpłatne świadczenie. Zgodnie z art. 12 ust. 2a ustawy o PIT:

„Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

1) 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1.600 cm3;

2) 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1.600 cm3.”

W przypadku użytkowania pojazdu przez część miesiąca, wartość ustala się w stosunku do każdego dnia w wysokości 1/30 danej wartości. Dodatkowo pracownik jest zobowiązany do złożenia oświadczenia o zamiarze użytkowania pojazdu prywatnie.

Rozliczenie paliwa

Pracownik korzystający z pojazdu, zobowiązany jest do tankowania pojazdu wyłącznie na stacjach wyznaczonych przez spółkę, przy użyciu karty paliwowej. Dodatkowo wnioskodawca wskazał, że regulamin nie reguluje odrębnych zasad rozliczania paliwa wykorzystywanego w celach prywatnych.
W związku z przedstawionym stanem faktycznym, wnioskodawca zadał następujące pytanie:

Czy wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych, o której mowa w art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje wszelkie świadczenia wynikające z tego tytułu, czyli również koszty użytkowania samochodu takie jak: paliwo, ubezpieczenie, bieżące naprawy, przeglądy itp.? 

Stanowisko wnioskodawcy

Z art. 12 ust. 2a ustawy o PIT wynika, że skoro pracownik korzysta nieodpłatnie z samochodu służbowego dla celów prywatnych, to z tego tyt. należy naliczyć miesięcznie pracownikowi zryczałtowaną wartość świadczenia określoną w kwocie wynikającej z art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dodatkowo określona wartość, zdaniem wnioskodawcy zawiera także wszystkie koszty eksploatacyjne pojazdy, w tym paliwo. Zdanie wnioskodawcy było kilkakrotnie potwierdzane w wydawanych interpretacjach podatkowych oraz wyrokach WSA.

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach

W wydanej indywidualnej interpretacji podatkowej IBPB-2-2/4511-62/16/JG, Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy odnośnie obowiązku ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi obejmującego koszty paliwa jako nieprawidłowe. Jak wskazał w uzasadnieniu:

„Kwota ryczałtu określona w ustawie nie obejmuje zatem kosztów paliwa, w sytuacji gdy samochód służbowy wykorzystywany jest do celów prywatnych pracownika.
W sytuacji zatem, gdy pracodawca zdecyduje się dodatkowo pokrywać wydatki pracownika na paliwo zużyte w innych celach niż służbowych, wówczas wartość tego paliwa będzie stanowić opodatkowany przychód pracownika ze stosunku pracy, którego wysokość należy ustalać na podstawie art. 12 ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Organ nie zgadza się również z twierdzeniem Wnioskodawcy, że z uzasadnienia do projektu ustawy wprowadzającej opisywany ryczałt wynika, że kwota ryczałtu określona w art. 12 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje również koszty paliwa. Jest to zbyt swobodna interpretacja, która nie znajduje podstaw w sformułowaniach zawartych w treści uzasadnienia.”

Oznacza to, że kwota ryczałtu określona w ustawie o PIT, nie obejmuje kosztów paliwa w przypadku gdy pojazd jest użytkowany dla celów prywatnych.
Wnioskodawca nie zgodził się z opinią Dyrektora Izby Skarbowej, na którą złożył skargę. Rozstrzygnięcie sporu znalazło swoje rozwiązanie w NSA, który w dniu 8 stycznia 2019 roku wydał wyrok II FSK 3642/16 na podstawie którego NSA uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Jak wskazał NSA:

„Podzielając w pełni stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku należy przyjąć, że przepis art. 12 u.p.d.o.f. nie zawiera ograniczeń dotyczących sposobu korzystania z samochodu, liczby przejechanych kilometrów, używania samochodu do jazd lokalnych, czy też pozamiejscowych. Pracodawca (w tym wypadku Spółka), przekazując samochód służbowy, zgodnie z regulaminem jego użytkowania, oddaje poszczególnym pracownikom do użytku pojazd gotowy do jazdy zarówno z zapewnionym paliwem, jak i materiałami eksploatacyjnymi. Korzystanie z samochodu służbowego nie jest przecież możliwe bez paliwa. To tylko potwierdza konstatację, że przepisy ustanawiające ryczałtowy przychód wskazują na czynność „wykorzystania” samochodu służbowego, a nie na „prawo do wykorzystywania. Tylko wówczas możliwe jest jego skuteczne wykorzystywanie, jeżeli samochód jest w pełni przygotowany do eksploatacji.”