Na co należy zwrócić uwagę, udzielając pożyczki osobie prywatnej?

Dominika Zuber

Udzielenie pożyczki osobie prywatnej wiąże się z pewnymi konsekwencjami podatkowymi. Na co należy zatem zwrócić uwagę pożyczając pieniądze?

Opodatkowanie pożyczki podatkiem PCC

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem opodatkowania jest m.in. umowa pożyczki. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku kwota udzielonej pożyczki. Stawka podatku wynosi  2% podstawy opodatkowania. Podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych jest osoba otrzymująca pożyczkę. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy pożyczki. Od tego dnia podatnik ma 14 dni na zapłatę podatku oraz złożenie deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3. Wyjątkiem jest kiedy zawieramy umowę przed notariuszem tutaj to on jest płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z czym sam pobiera podatek oraz składa w tym zakresie odpowiednią deklarację.
Jednak nie każda pożyczka podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wyłączeniu z opodatkowania podlegają pożyczki udzielone przez podatników podatku od towarów i usług w ramach wykonywanej dzialalności gospodarczej.
Zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają natomiast pożyczki udzielane przez:

  • przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,
  • w formie pieniężnej na podstawie pożyczki udzielonej przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma lub macochę, w wysokości przekraczającej kwotę 9.637 zł – tutaj należy zwrócić uwagę, że warunkiem do zwolnienia jest złożenia deklaracji PCC-3 właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, udokumentowanie otrzymanej przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym,
  • na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej (osoby wyżej wymienione oraz teściowe, zięć lub synowa) do wysokości 9.637 zł,
  • do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009r.,
  • z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
  • z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
  • przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Opodatkowanie odsetek od udzielonej pożyczki

Od przychodów uzyskanych z odsetek od pożyczek pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy (w sytuacji, kiedy udzielanie pożyczek nie jest przedmiotem działalności gospodarczej). Osoba udzielająca pożyczki zobowiązana jest rozliczyć podatek w rozliczeniu rocznym na formularzu na pit 36 w pozycji zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy, jeżeli ten nie został pobrany przez płatnika.
Jeśli zaś pożyczka została udzielona przez przedsiębiorcę, przychód z odsetek od tej pożyczki jest traktowany jako przychód z działalności gospodarczej. W związku z tym przedsiębiorca ma obowiązek rozliczyć podatek z uzyskanych odsetek łącznie z pozostałym przychodem z działalności gospodarczej oraz wykazać  przychód w zeznaniu rocznym.