Jaka jest definicja beneficjenta rzeczywistego? Czy są rejestry, w których można sprawdzić, kto jest beneficjentem?

Zmiana ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu zmienia zasady identyfikacji beneficjenta rzeczywistego. Kim jest beneficjent rzeczywisty zgodnie z ustawą?

Kim jest beneficjent rzeczywisty?

W najprostszej słowach beneficjent rzeczywisty to osoba fizyczna, która sprawuje kontrolę nad danym przedsiębiorstwem lub czerpie korzyści z działalności gospodarczej takiego podmiotu. Beneficjentem rzeczywistem będzie zatem osoba fizyczna, która posiada co najmniej 25% majątku przedsiębiorstwa które kontroluje, lub która w rzeczywistości czerpie korzyści materialne z działalności danego podmiotu.

W przypadku osób fizycznych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze  identyfikacja beneficjenta rzeczywistego jest prosta do określenia na podstawie rejestrów publicznych np. GUS, CEIDG. Natomiast w przypadku spółek akcyjnych, w których często nie ma możliwości określenia własności, zastosowanie ma określona w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu definicja  „należyta staranność”.

Należyta staranność

Zgodnie z zapisem ustawy, w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego, należy podjąć czynności, z zachowaniem należytej staranności i stosowanie uzależnionych od oceny ryzyka odpowiednich środków weryfikacji jego tożsamości. W celu uzyskania przez instytucję obowiązaną danych dotyczących tożsamości beneficjenta rzeczywistego, w tym ustaleni struktury własności i zależności klienta (art. 8b ust 1 pkt. 2 ww. ustawy). Środki bezpieczeństwa finansowego należy stosować w szczególności przy zawieraniu umowy z klientem.

Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego polega więc na podejmowaniu czynności, z zachowaniem należytej staranności, w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego i stosowaniu uzależnionych od oceny ryzyka odpowiednich środków weryfikacji jego tożsamości w celu uzyskania przez instytucję obowiązaną danych dotyczących tożsamości beneficjenta rzeczywistego, w tym ustaleniu struktury własności i zależności klienta. Natomiast niewywiązanie się z tego obowiązku może zgodnie z art. 34c ust. 1, podlegać karze pieniężnej w wysokości nie większej niż 750 tys zł, nakładanej w drodze decyzji przez Generalnego Inspektora.

Kogo dotyczy?

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu określa definicję „instytucji obowiązanej”, przez które rozumie się m.in.:

• instytucje finansowe mające siedzibę na terytorium RP
• banki krajowe, oddziały banków zagranicznych,
• krajowe instytucje pieniądza elektronicznego,
• firmy inwestycyjne, banki powiernicze,
• podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach,
• zakłady ubezpieczeń w zakresie ubezpieczeń na życie, w tym ubezpieczycieli krajowych,
• notariuszy, adwokatów, radców prawnych wykonujących zawód poza stosunkiem pracy w urzędach obsługujących organy administracji rządowej i jednostkach samorządu terytorialnego, prawników zagranicznych świadczących pomoc prawną poza stosunkiem pracy, biegłych rewidentów wykonujących zawód, doradców podatkowych wykonujących zawód,
• podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,
• podmioty prowadzące działalność w zakresie wymiany walut,
• przedsiębiorców prowadzących: domy aukcyjne, antykwariaty, działalność factoringową, działalność w zakresie obrotu metalami lub kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi, sprzedaży komisowej lub pośrednictwa w obrocie nieruchomościami,
• przedsiębiorców, przyjmujących płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 15.000 euro, również gdy należność za określony towar jest dokonywana w drodze więcej niż jednej operacji,

Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy identyfikacja obejmuje ustalenie i zapisanie imienia, nazwiska i adresu oraz dodatkowo innych danych identyfikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy, w zakresie, w jakim instytucja obowiązana może je ustalić. Czynnościami mającymi na celu identyfikację beneficjenta mogą być uzyskane w formie oświadczenia informację bezpośrednio od klienta.

W przypadku, gdy podjęto wszystkie niezbędne kroki w celu zidentyfikowania beneficjenta podjęte, a mimo to niemożliwe jest ustalenie struktury własności klienta  lub podjęte czynności doprowadzą do ustalenia, że nie istnieją osoby spełniające przesłanki z art. 2 pkt 1a) lit. b) ustawy , w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego, instytucja może ustalić i zapisać dane identyfikacyjne osób fizycznych, które sprawują kontrolę nad klientem. Warto zapoznać się z komunikatem MF w sprawie beneficjenta rzeczywistego.