Jakie są prawa pracownicze w Polsce? Po jakim czasie sąd odrzuci roszczenia pracownicze wobec firmy, która go zatrudnia?

Aneta Socha-Jaworska

Czym są roszczenia pracownika? Kiedy roszczenia pracownika ulegają przedawnieniu? Czy są sytuacje, kiedy mimo przedawnienia, pracownik może domagać się swoich praw?

Prawa pracownika

Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik ma prawo między innymi do:

  • wynagrodzenia, które powinno być wypłacane terminowo i w odpowiedniej wysokości,
  • corocznego, płatnego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego.

Wymieniłam te dwie kwestie, gdyż najcześciej z nimi bywają problemy i pracownicy staczają batalie o nie z pracodawcami. Jeśli pracodawcy nie dopełni obowiązków wobec pracownika, to pracownik może dochodzić swoich w sądzie. Należy pamiętać, że dochodzenie swoich praw jest możliwe w pewnym czasie, czyli do okresu przedawnienia. Niezwykle rzadko, ale zdarza się, że pracodawca dobrowolnie zrzeka się skorzystania z przedawnienia i wówczas pracownik może dochodzić swoich praw.

Co to są roszczenia pracownika?

Roszczenie pracownika do wykonania konkretnej czynności, jest to żądanie skierowane do pracodawcy, aby dopełnił określonego obowiązku. Najczęściej pracownicy domagają się prawa do wynagrodzenia, do urlopu i na tych dwóch przykładach się oprę w dalszej części opracowania. Pracodawca muszą uważać, gdyż za niedopełnienie obowiązków wobec pracownika grożą im wysokie kary finansowe.
roszczenia pracownika

Kiedy roszczenia pracownika się przedawniają?

Warto zacząć od tego, że przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie określonego w ustawie czasu pracownik nie może skutecznie dochodzić realizacji zobowiązania od osoby zobowiązanej, czyli pracodawcy.
Zgodnie z art. 291 kodeksu pracy, roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W związku z tą definicją należy zastanowić się nad właściwym określeniem momentu wymagalności.
Należy mieć na uwagę, że wymagalność, czyli termin w jakim dana czynność powinna być wykonana zostały określone w kodeksie pracy.
W przypadku wynagrodzenia, powinno ono być wypłacane:

  • co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie,
  • raz w miesiącu z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Przykład 1 – Firma X wypłaca wynagrodzenie pracownikom ostatniego dnia roboczego każdego miesiąca. Oznacza to, że w miesiącu maju wynagrodzenie stało się wymagalne, czyli powinno być na koncie każdego z pracownikow 31.05.2018 r. Trzy lata do przedawnienia liczymy od 31.05.2018, co oznacza że prawo do wynagrodzenia przedawni się po 31.05.2021 r.
Przykład 2 – Firma Y wypłaca wynagrodzenie pracownikom z przesunięciem do 10. dnia kolejnego miesiąca. Oznacza to, że w miesiącu maju wynagrodzenie stało się wymagalne, czyli powinno być na koncie każdego z pracownikow do 10.06.2018 r. Trzy lata do przedawnienia liczymy od 10.06.2018 r., co oznacza że prawo do wynagrodzenia przedawni się po 10.06.2021 r.
W odniesieniu do urlopu, to szerzej temat był już omawiany. Natomiast przypomnę, że urlopami wypoczynkowymi sytuacja wygląda tak, że powinny być wykorzystane w roku za jaki przysługują lub maksymalnie do 30 wrześnie roku kolejnego. Oznacza to, że 3 lata do przedawnienia liczymy od 30 września roku kolejnego, za jaki urlop przysługuje. Po 30 września 2018 r. przedawni się niewykorzystany urlop z 2014 roku.