Czy prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce i pracując za granicą, trzeba płacić składki ZUS?

Działalność gospodarcza w Polsce, a praca w innym kraju UE – jest to dosyć częste zagadnienie, z którym borykają się przedsiębiorcy, którzy prowadzą firmę w Polsce i dodatkowo są zatrudnieni na umowę o pracę w jednym z krajów członkowskich UE. Wątpliwą kwestią jest tutaj rozliczenie ZUS. Pojawia się bowiem pytanie, z jakiego tytułu przedsiębiorca powinien opłacać składki ZUS? Czy zasady rozliczenia będą takie same jak w Polsce prowadząc firmę i będąc zatrudnionym na umowę o pracę?

Składki ZUS – obowiązkowe czy nie?

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) osoba prowadząca w Polsce działalność gospodarczą, zatrudniona jednocześnie na umowę o pracę w jednym z państw członkowskich UE, EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) lub w Szwajcarii, zostaje wyłączona z polskiego systemu ubezpieczeń. Oznacza to, że w Polsce nie ma ona obowiązku opłacania składek ZUS społecznych i zdrowotnych.

Wedle przepisów unijnych obywatele wykonujący pracę na terenie jednego z państw członkowskich podlegają przepisom prawa jednego państwa członkowskiego. Zgodnie z tą zasadą pracownik zatrudniony na terenie jednego z krajów członkowskich podlega ustawodawstwu tego kraju, bez względu na to w jakim kraju mieszka. Znaczenia nie ma w tym przypadku również to, czy osoba ta jest zatrudniona w innym kraju, bądź prowadzi w innym państwie działalność gospodarczą.

Szukasz biura rachunkowego?

Poznaj nowy standard biura rachunkowego

• Bez dojazdów do Księgowego
• Bez papierowych faktur
• Bez marnowania Twojego czasu

Znajdź Księgowego Nie masz firmy? Załóż firmę z inFakt

Firma a etat – którego państwa obowiązują przepisy?

Działalność gospodarcza w Polsce a praca w innym kraju UE – rozróżnić tutaj można dwie sytuacje według których obowiązują różne przepisy dotyczące obowiązku opłacania składek ZUS.

1. Jeżeli przedsiębiorca w jednym z państw członkowskich UE prowadzi działalność gospodarczą, natomiast w innym kraju członkowskim zatrudniony jest na umowę o pracę to wówczas podlega on przepisom prawa państwa, w którym wykonuje pracę na podstawie podpisanej umowy o pracę.
2. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku osoby, która prowadzi tylko i wyłącznie działalność gospodarczą na terenie jednego z państw członkowskich UE. W takiej sytuacji przedsiębiorca ten podlega pod przepisy prawa kraju, w którym wykonywana jest działalność. Nie ma znaczenia tutaj fakt miejsca zamieszkania podatnika, ponieważ wiążące dla przepisów prawa jest to, w jakim państwie prowadzona jest dana działalność gospodarcza.

Działalność gospodarcza w Polsce a praca w innym kraju UE – formalności wobec ZUS

Przedsiębiorca, który prowadzi w Polsce działalność gospodarczą i jednocześnie jest zatrudniony na umowę o pracę w jednym z krajów członkowskich UE zostaje wyłączony z polskiego systemu ubezpieczeń.

Jakie formalności wobec ZUS należy w związku z tym wypełnić?

1. Złożenie wniosku ZUS ZWUA, na którym dokonujemy wyrejestrowania z ubezpieczeń. Następnie wskazujemy inną przyczynę wyrejestrowania z kodem 600.
2. Złożenie formularza ZUS ZWPA, na którym dokonujemy wyrejestrowania płatnika składek ZUS.
3. Przedstawienie oświadczenia o wyrejestrowaniu z ubezpieczeń, w którym zawarta jest informacja o podjęciu zatrudnienia w danym państwie członkowskim UE i odprowadzaniu tam składek ZUS.
4. Przedłożenie druku A1. Jest to formularz wystawiany przez odpowiednik polskiego ZUS-u w danym państwie członkowskim, na którym wykazywany jest okres czasu oraz tytuł podlegania ubezpieczeniu w danym państwie członkowskim. Dzięki temu wnioskowi polski przedsiębiorca zatrudniony w UE może być zwolniony z opłacania składek ZUS na terenie naszego kraju.

Wątpliwości pojawiają się, gdy przedsiębiorca prowadzący w Polsce firmę zatrudnia pracowników. Co wtedy?

W takim wypadku przedsiębiorca składa w ZUS tylko formularz ZUS ZWUA oraz wyżej wymienione oświadczenia. Nie składa natomiast druku ZUS ZWPA, ponieważ nadal jest płatnikiem składek, odprowadza bowiem składki za zatrudnionych pracowników.

Na zakończenie trochę przepisów prawa

Powyżej opisane zasady opierają się na Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Rozporządzenie to uchyla przepisy rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie z wyjątkiem przypadków określonych w art. 87 ust. 8 oraz w art. 90 ust. 1 rozporządzenia 883/2004.