Działalność gospodarcza w Polsce, a praca w innym kraju UE – rozliczenie ZUS

Działalność gospodarcza w Polsce, a praca w innym kraju UE – jest to dosyć częste zagadnienie, z którym borykają się przedsiębiorcy, którzy prowadzą firmę w Polsce i dodatkowo są zatrudnieni na umowę o pracę w jednym z krajów członkowskich UE. Wątpliwą kwestią jest tutaj rozliczenie ZUS. Pojawia się bowiem pytanie, z jakiego tytułu przedsiębiorca powinien opłacać składki ZUS? Czy zasady rozliczenia będą takie same jak w Polsce prowadząc firmę i będąc zatrudnionym na umowę o pracę?

Składki ZUS – obowiązkowe czy nie?

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) osoba prowadząca w Polsce działalność gospodarczą, zatrudniona jednocześnie na umowę o pracę w jednym z państw członkowskich UE, EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) lub w Szwajcarii, zostaje wyłączona  z polskiego systemu ubezpieczeń. Oznacza to, że w Polsce nie ma ona obowiązku opłacania składek ZUS społecznych i zdrowotnych.

Wedle przepisów unijnych obywatele wykonujący pracę na terenie jednego z państw członkowskich podlegają przepisom prawa jednego państwa członkowskiego. Zgodnie z tą zasadą pracownik zatrudniony na terenie jednego z krajów członkowskich podlega ustawodawstwu tego kraju, bez względu na to w jakim kraju mieszka. Znaczenia nie ma w tym przypadku również to, czy osoba ta jest zatrudniona w innym kraju, bądź prowadzi w innym państwie działalność gospodarczą.

Jak wypełnić deklarację ZUS ZUA / ZUS ZZA?

Firma a etat – którego państwa obowiązują przepisy?

Działalność gospodarcza w Polsce, a praca w innym kraju UE – rozróżnić tutaj można dwie sytuacje według których obowiązują różne przepisy dotyczące obowiązku opłacania składek ZUS.

1. Jeżeli przedsiębiorca w jednym z państw członkowskich UE prowadzi działalność gospodarczą, natomiast w innym kraju członkowskim zatrudniony jest na umowę o pracę to wówczas podlega on przepisom prawa państwa, w którym wykonuje pracę na podstawie podpisanej umowy o pracę.
2. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku osoby, która prowadzi tylko i wyłącznie działalność gospodarczą na terenie jednego z państw członkowskich UE. W takiej sytuacji przedsiębiorca ten podlega pod przepisy prawa kraju, w którym wykonywana jest działalność. Nie ma znaczenia tutaj fakt miejsca zamieszkania podatnika, ponieważ wiążące dla przepisów prawa jest to, w jakim państwie prowadzona jest dana działalność gospodarcza.

Jak skorygować deklaracje złożone do ZUS-u?

Działalność gospodarcza w Polsce, a praca w innym kraju UE – formalności wobec ZUS

Przedsiębiorca, który prowadzi w Polsce działalność gospodarczą i jednocześnie jest zatrudniony na umowę o pracę w jednym z krajów członkowskich UE zostaje wyłączony z polskiego systemu ubezpieczeń.

Jakie formalności wobec ZUS należy w związku z tym wypełnić?

1. Złożenie wniosku ZUS ZWUA, na którym dokonujemy wyrejestrowania z ubezpieczeń. Następnie wskazujemy inną przyczynę wyrejestrowania z kodem 600.
2. Złożenie formularza ZUS ZWPA, na którym dokonujemy wyrejestrowania płatnika składek ZUS.
3. Przedstawienie oświadczenia o wyrejestrowaniu z ubezpieczeń, w którym zawarta jest informacja o podjęciu zatrudnienia w danym państwie członkowskim UE i odprowadzaniu tam składek ZUS.
4. Przedłożenie druku A1. Jest to formularz wystawiany przez odpowiednik polskiego ZUS-u w danym państwie członkowskim, na którym wykazywany jest okres czasu oraz tytuł podlegania ubezpieczeniu w danym państwie członkowskim. Dzięki temu wnioskowi polski przedsiębiorca zatrudniony w UE może być zwolniony z opłacania składek ZUS na terenie naszego kraju.

Wątpliwości pojawiają się, gdy przedsiębiorca prowadzący w Polsce firmę zatrudnia pracowników. Co wtedy?

W takim wypadku przedsiębiorca składa w ZUS tylko formularz ZUS ZWUA oraz wyżej wymienione oświadczenia. Nie składa natomiast druku ZUS ZWPA, ponieważ nadal jest płatnikiem składek, odprowadza bowiem składki za zatrudnionych pracowników.

Wyrejestrowanie z ubezpieczeń i ponowne zarejestrowanie, czyli formalności w ZUS-ie.

Na zakończenie trochę przepisów prawa

Powyżej opisane zasady opierają się na Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Rozporządzenie to uchyla przepisy rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 roku w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie z wyjątkiem przypadków określonych w art. 87 ust. 8 oraz w art. 90 ust. 1 rozporządzenia 883/2004.

Czy ZUS kontroluje nas na Facebooku?

Wioleta Jacak

Absolwentka Finansów i Rachunkowości oraz Zarządzania na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. W inFakcie pracuje jako Starszy Specjalista ds. księgowości w Dziale Obsługi Przedsiębiorcy i Księgowego. Prywatnie pasjonatka podróży i wycieczek górskich.