Jak ustalić moment powstania obowiązku podatkowego w VAT?

Przedsiębiorca dokonujący sprzedaży towarów lub usług powinien wiedzieć kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT. Od 1 stycznia 2014 roku ustawa o VAT reguluje zarówno zasadę ogólną jak i wymienia wyjątki podczas których pojawiają się szczególne zasady opodatkowania. 

Obowiązek podatkowy VAT – zasada ogólna

Co do ogólnej zasady zgodnie z  art. 19a ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

  • dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi,
  • w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę
  • usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
  • jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

obowiązek podatkowy VAT

Obowiązek podatkowy VAT – szczególne zasady

Rozdział IV ustawy o VAT wymienia, także szczególne przypadki, w których obowiązek podatkowy VAT uzależniony jest od rodzaju transakcji, wystawienia dokumentu lub otrzymania płatności.

W przypadku transakcji:

  • wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
  • przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
  • dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
  • świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
  • świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41;

Obowiązek podatkowy VAT zgodnie z art. 19a ust. 6 powstaje w chwili otrzymania całości lub części zapłaty.

Natomiast w przypadku:
  • świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych,

  • dostawy książek drukowanych – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów drukowanych,

  • czynności polegających na drukowaniu książek – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług

– świadczonych na rzecz vatowców, obowiązek podatkowy VAT powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury.

Kolejną grupą w której powstaje szczególne warunki określania obowiązku podatkowego, są czynności:

  • dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

  • świadczenie usług:

  • telekomunikacyjnych,

  • wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,

  • najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

  • ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

  • stałej obsługi prawnej i biurowej,

  • dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

    – z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Obowiązek podatkowy VAT zgodnie z art. 19a ust. 7 powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury lub z chwilą upływu terminu płatności.