Jakie składki należy mieć na uwadze, mówiąc o ubezpieczeniach społecznych? Kto podlega ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo? Jakie składki można opłacać dobrowolnie?
Spis treści
Pierwszą podstawową kwestią jest to, że składki społeczne obejmują ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe – art. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Druga ważna informacja, to że składki te mogą być obowiązkowe lub dobrowolne, a może się także zdarzyć że niektórych w ogóle nie możemy opłacać dobrowolnie.
Emerytalna i rentowa
W art. 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, określono podmioty które obowiązkowo muszą opłacać składki emerytalno – rentowe. Dokładne informacje zamieszczam poniżej.
| Osoby podlegające ubezpieczeniom | Termin,w jakim ubezpieczenie obowiązuje |
| pracownicy, z wyłączeniem prokuratorów | od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku |
| osoby wykonujące pracę nakładczą | od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy |
| członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych | od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy na rzecz spółdzielni do dnia zakończenia jej wykonywania |
| osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (z wyłączeniem uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat) | od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy |
| osoby prowadzące pozarolniczą działalność | od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone |
| osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność | od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej albo umowy zlecenia do dnia zakończenia tej współpracy |
| posłowie i senatorowie pobierający uposażenie | od dnia nabycia prawa do uposażenia do dnia utraty tego prawa |
| posłowie do Parlamentu Europejskiego | od dnia nabycia prawa do uposażenia do dnia utraty tego prawa |
| osoby pobierające stypendium sportowe | od dnia spełnienia warunków do otrzymania stypendium, do dnia zaprzestania spełniania tych warunków |
| pobierający stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego | od dnia uzyskania statusu słuchacza do dnia utraty tego statusu |
| osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania | od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy do dnia zakończenia wykonywania tej pracy |
| osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy (tzw. osoby bezrobotne) | od dnia nabycia prawa do zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium do dnia utraty prawa do nich |
| osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych | od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego |
| osoby pobierające stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych | od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego |
| duchowni | od dnia przyjęcia do stanu duchownego do dnia wystąpienia z tego stanu, a w przypadku alumnów seminariów duchownych, nowicjuszów, postulantów i juniorystów – od dnia ukończenia 25 lat |
| żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką | od dnia powołania lub skierowania do tej służby do dnia zwolnienia z tej służby |
| osoby odbywające służbę zastępczą | od dnia wykonywania służby, do dnia jej zakończenia |
| funkcjonariusze Służby Celnej | od dnia nawiązania stosunku służby do dnia zwolnienia ze służby |
| osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego | od dnia rozpoczęcia przebywania na tych urlopie, do dnia zakończenia pod warunkiem, że nie ma innego tytułu do ubezpieczenia |
| osoby pobierające świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia | od dnia nabycia prawa do świadczenia do dnia utraty tego prawa |
| osoby pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie | od dnia nabycia prawa do świadczenia do dnia utraty tego prawa |
| osoby pobierające świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia | od dnia nabycia prawa do świadczenia szkoleniowego do dnia utraty tego prawa |
| członkowie rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji | od dnia powołania na członka rady nadzorczej do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji |
Osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo mogą dobrowolnie się do nich zgłosić dobrowolnie. Prawo takie mają na przykład osoby wykonujące czynności w ramach umowy o dzieło.
Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Natomiast ubezpieczenia te ustają od dnia :
- od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony,
- od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie,
- od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.
Stanowi o tym art. 14 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Polecani Księgowi inFaktu Ocena Cena
Wypadkowa
Art. 12 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo.
Ustawodawca określił grupę osób wyłączonych ubezpieczenia wypadkowego. Są to mianowicie:
- bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne,
- posłowie do Parlamentu Europejskiego,
- osoby wykonujące pracę nakładczą,
- żołnierze niezawodowymi pełniący czynną służbę wojskową,
- osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
- osoby pobierające świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia,
- osoby pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie,
- osoby pobierające świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia,
- członkowie rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji.
Chorobowa
Odnosząc się do art. 11 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych należy zaważyć, że obowiązkowo tą składkę muszą opłacać :
- pracownicy, z wyłączeniem prokuratorów,
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
- osoby odbywające służbę zastępczą.
Co istotne, dobrowolnie do ubezpieczenie chorobowego mogą zgłosić się osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym obowiązkowo z tytułu :
- pracy nakładczej,
- umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług,
- prowadzenia pozarolniczej działalność,
- współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności,
- wykonywania odpłatnej pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- wykonywania posługi duchownej.
Terminy podlegania do ubezpieczenia, są takie same jak w przypadku składek emerytalnej i rentowej.
Warto zwrócić uwagę, że dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego nie mogą zgłosić się na przykład osoby wykonujące czynności w ramach umowy o dzieło, gdyż dla nich składki emerytalne i rentowe są dobrowolne.
Spodobał Ci się ten artykuł?
Podziel się nim ze znajomymi
Podziel się nim ze znajomymi
Aneta Socha-Jaworska Matematyk, który zajmuje się księgowością i kadrami. Obecnie rozwiewa wątpliwości księgowych i przedsiębiorców na szkoleniach, webinarach i artykułach na blogach inFakt. W przystępny sposób opisuje trudne przypadki, które zna z własnej praktyki.