Przychód pracownika
Co stanowi przychód pracownika? Jakie świadczenia się na niego składają? W którym momencie powstaje? Odpowiedzi na te i inne pytania w tym artykule.
W przypadku pracowników przychody opodatkowane są na zasadach ogólnych, zatem w poniższych rozważaniach odnosić się będę głównie do ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przychód
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy przychodem pracownika są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężne świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są to :
- wynagrodzenia zasadnicze,
- wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
- różnego rodzaju dodatki,
- nagrody,
- ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,
- wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona,
- świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,
- wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Jak widać do wynagrodzenia pracownika uwzględniane są nie tym przekazane środki pieniężne, ale także wszelkiego rodzaju świadczenia w naturze.
Warte podkreślenia jest, że pracownik w kodeksie pracy ma zagwarantowane prawo do wynagrodzenia, nie ma możliwości zrzeczenia się go, ani przekazania innej osobie – art. 84. Co istotne zapłaty w formie pieniężnej nie można stosować zamiennie ze świadczeniami w naturze. Art. 86 § 2. kodeksu pracy dopuszcza jednak możliwość częściowego spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna, ale tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy. Zatem co do zasady świadczenia w naturze przyznawane są przez pracodawców dodatkowo w ramach na przykład motywacji, docenienia pracownika.
Nieodpłatne świadczenia i świadczenia w naturze
Wszelkiego rodzaju dodatkowe wynagrodzenia, jakie można przyznać pracownikowi należy odpowiednio wycenić i względnić w przychodzie danej osoby. Jeżeli mamy do czynienia z sytuacją taką, że pracownik otrzymuje rzecz lub usługę, która jest przedmiotem działalności pracodawcy, to wówczas wartość pieniężną tego świadczenia określa się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców – art. 12. ust. 2 ustawy.
Zdarzają się też przypadki, gdy pracownik użytkuje samochód służbowy do celów prywatnych, jest to dla niego przychód ze stosunku pracy. Ustawodawca w art. 12 ust. 2a wskazał, że wartość tego świadczenia ustala się w wysokości :
- 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1.600 cm^3,
- 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1.600 cm^3.
W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 kwot określonych – art. 12 ust. 2b ustawy.
Ponadto jeżeli świadczenie przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy wartością nieodpłatnego świadczenia i odpłatnością ponoszoną przez pracownika – art. 12 ust. 2c ustawy.
Jak wskazano w art. 12 ust. 3 wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń ustala się według art. 11 ust. 2-2b ustawy. Zatem mając do czynienia z innymi świadczeniami niż wymienione powyżej, dla celów wyceny świadczenia należy mieć na względzie ceny rynkowe stosowane w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Ponadto, jeśli przedmiotem świadczenia są:
zakupione usługi – wyceniamy je według cen zakupu,
udostępnienie lokalu lub budynku – wartość określa się na podstawie równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
inne usługi lub rzeczy – bierzemy pod uwagę ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Moment powstania przychodu
Bazując na art. 11. ust. 1 ustawy należy stwierdzić, że przychód pracownika powstaje w momencie otrzymania lub pozostawienia do dyspozycji podatnika środków pieniężnych oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przykładowo pracownik otrzymuje wynagrodzenie ostatniego dnia miesiąca za przepracowany miesiąc – przychód za lipiec powstanie u niego w lipcu (w momencie pozostawienia środków do dyspozycji). Jeżeli natomiast wynagrodzenie wypłacane jest z przesunięciem, czyli do 10. dnia kolejnego miesiąca, to wówczas przychód powstaje w kolejnym miesiącu – przychód w sierpniu za przepracowany miesiąc lipiec.
Wynagrodzenia co do zasady powinny być wypłacane w gotówce, lub za zgodą pracownika na rachunek bankowy. Przychód powstaje w momencie przekazania środków do rąk pracownika, odbioru gotówki na przykład w kasie lub gdy środki są na koncie pracownika.
ZUS i PIT
Wynagrodzenie pracownika, podlega opodatkowaniu i z tego tytułu odprowadzane są składki ZUS. Stanowi o tym :
art. 12. ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
art. 6 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
art. 12 ust.1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
art. 66 ust.1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Natomiast bardzo istotne jest, że niektóre składniki wynagrodzenia pracownika stanowią swego rodzaju wyjątek i nie podlegają ozusowaniu lub/i opodatkowaniu. Kwestie te są doprecyzowane w poniższych przepisach:
art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
§ 2. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
W kontekście tych informacji, należy mieć na uwadze to aby dany składnik wynagrodzenia przyporządkować odpowiednio i właściwie rozliczyć. Więcej informacji w tym temacie zostanie przedstawionych w kolejnych artykułach.
Podziel się nim ze znajomymi
