Od lipca 2018 wraz z wielkimi zmianami w polskich podatkach obejmującymi dobrowolny mechanizm split payment oraz składanie na żądanie fiskusa sześciu struktur JPK weszła w życie konwencja podatkowa MLI. Czym jest nowa konwencja i jakie mogą być jej konsekwencje dla polskiego podatnika? Postaram się odpowiedzieć na pytania w poniższym wpisie.

Czym jest konwencja podatkowa MLI?

Wielostronna konwencja podatkowa MLI jest odpowiedzią OECD na międzynarodowe skandale podatkowe. Ma przeciwdziałać agresywnym optymalizacjom podatkowym powodującym przerzucanie zysków do innych bardziej atrakcyjnych podatkowo krajów. Polska przystąpiła w dniu 23 stycznia 2018 do większości przepisów konwencji oraz zgłosiła do zmiany 78 umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wejście w życie konwencji nie oznacza, że UPO zostaną automatycznie zmienione. Konwencja podatkowa MLI będzie miała pierwszeństwo stosowania nad daną UPO, jeśli zostaną spełnione następujące warunki:

  • Polska zgłosiła lub zgłosi daną UPO jako objętą konwencją MLI
  • zrobi to drugie państwo będące stroną UPO
  • oba Państwa ratyfikują konwencję MLI.

Obecnie poza Polską warunki te spełniły m.in.  Austria, Słowenia.
Umowa o pracę z zagranicznym pracodawcą

Co zmienia konwencja podatkowa MLI?

Jednym z rozwiązań, które przewiduje Konwencja podatkowa MLI  jest wprowadzenie metody proporcjonalnego zaliczenia, która ma zastąpić metodę wyłączenia z progresją. Pierwsza metoda polega na wyliczeniu polskiego podatku od wszystkich światowych dochodów następnie odjęciu podatku zapłaconego za granicą limitowanego dochodem tam uzyskanym. Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że dochód zagraniczny jest w Polsce zwolniony ale ma wpływ na wysokość stopy procentowej, która będzie zastosowana do dochodów krajowych. Zastosowanie metody proporcjonalnego zaliczenia oznacza zazwyczaj wyższy podatek jednak zrównany jest on z podatkiem wynikającym z metody wyłączenia z progresją poprzez zastosowanie tzw. ulgi abolicyjnej.
W praktyce zmiana oznacza dla polskich rezydentów podatkowych pracujących za granicą konieczność złożenia zeznania podatkowego w Polsce (nawet jeśli nie pracowali w ciągu roku podatkowego w kraju) a także dokonywania wielu skomplikowanych przeliczeń. Ministerstwo Finansów podkreśla jednak, że rozważa wprowadzenie rozwiązań usuwających niepotrzebne obowiązki administracyjne w tym zakresie.
Przykład
Podatniczka ma rezydencję podatkową w Polsce. W trakcie roku pracuje jedynie w Austrii na podstawie umowy o pracę jako pielęgniarka w domu opieki społecznej. W związku z przystąpieniem Polski oraz Austrii do Konwencji MLI podatniczka będzie musiała w rozliczeniu rocznym za 2018 rok zastosować metodę zaliczenia proporcjonalnego i wykazać austriackie dochody w Polsce. Od polskiego podatku odliczy podatek zapłacony w Austrii oraz zastosuje ulgę abolicyjną. 
Kolejną konsekwencją ratyfikowania konwencji MLI jest wprowadzenie do wszystkich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania klauzuli PTT (z ang. principal purpose test, czyli test głównego celu). Jest to rozwiązanie zbliżone do klauzuli przeciwko unikaniu podwójnego opodatkowania z art. 119a Ordynacji podatkowej, które nakazuje badać cel danej transakcji transgranicznej przed przyznaniem jakiejkolwiek umownej korzyści. Oznacza to dla organów podatkowych nowe uprawnienia zakwestionowania danej struktury, transakcji międzynarodowej, po udowodnieniu, że ich głównym celem było uzyskania korzyści podatkowych.
Inne rozwiązania wynikające z wprowadzenia konwencji MLI dotyczą m.in. podwójnej rezydencji podatkowej oraz klauzuli nieruchomościowej.