Przedsiębiorca zakładając jednoosobową działalność gospodarczą, często jako siedzibę tej działalności wskazuje swoje miejsce zamieszkania. W takim przypadku warto zadać sobie pytanie czy organ podatkowy ma prawo dokonać kontroli w miejscu zamieszkania? Jakie dokumenty powinien przedstawić? Jak wygląda taka kontrola?

Dwa tryby kontroli

Od dnia 1 marca 2017 r. po wejściu w życie ustawy o Krajowej Administracji Sądowej istnieją dwa odrębnie uregulowane tryby kontroli:
1. kontrola podatkowa przewidziana w Ordynacji podatkowej oraz
2. kontrola celno-skarbowa przewidziana w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej.
kontrola

Kontrola podatkowa

Stosownie do treści art. 288 § 1 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej (Tekst jedn. Dz. U. 2017 r. poz. 201 ze zm.) kontrolujący ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu dokonania oględzin, jeżeli zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego.
Oględziny takie powinny zostać przeprowadzone za zgodą kontrolowanego. W przypadku jeżeli nie wyrazi na to zgody kontrolujący mają obowiązek pozyskać zgodę prokuratora rejonowego na dokonanie takiej czynności i przed przed przystąpieniem do czynności mają przedstawić kontrolowanemu postanowienie prokuratora o wyrażeniu na nie zgody. Z czynności tych sporządzany jest protokół, który wymaga zatwierdzenia przez prokuratora.
W dalszej części tego przepisu zawarta jest regulacja zgodnie z którą kontrolujący ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu dokonania oględzin oraz przeszukania lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń lub rzeczy, również w przypadku, jeżeli powzięto informację o prowadzeniu niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej albo w przypadku gdy są tam przechowywane przedmioty, księgi podatkowe, akta lub inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie istnienia obowiązku podatkowego lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego.
Wskazane czynności przeprowadzane są przez upoważnionych pracowników organu podatkowego po uzyskaniu zgody prokuratora rejonowego. Przed przystąpieniem do czynności kontrolujący mają obowiązek przedstawić kontrolowanemu postanowienie prokuratora o wyrażeniu na nie zgody. Po dokonaniu tych czynności należy sporządzić protokół, który powinien zostać zatwierdzony przez prokuratora.

Kontrola celno-skarbowa

W myśl art. 64 ust. 1 pkt 6 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. 2016 r. poz. 1947 ze zm.) w ramach kontroli celno-skarbowej organom podatkowym przysługuje uprawnienie do przeszukiwania lokali, w tym lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń i miejsc oraz rzeczy, w tym z użyciem urządzeń technicznych i psów służbowych.
Na uwagę zasługuje tutaj przepis art. 62 ust.3 ustawy o KAS zgodnie z którym w przypadku podejrzenia, że nie są przestrzegane przepisy oraz okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne przeprowadzenie kontroli celno-skarbowej, jest ona wszczynana na podstawie okazywanej legitymacji służbowej.
Powyższe de facto oznacza, że w przypadku, jeżeli urzędnik poweźmie podejrzenie, że przedsiębiorca nie przestrzega przepisów ma prawo dokonać m.in. czynności przeszukania lokalu mieszkalnego na podstawie okazanej legitymacji. Podkreślenia wymaga fakt, że powyższy przepis pozostawia bardzo duże pole do nadużyć, bowiem nie wskazano podejrzenia naruszenia jakich przepisów może spowodować tak daleko idące działania urzędników.