Osoba prowadziła działalność za granicą, zamknęła ją i zastanawia się nad założeniem działalności w Polsce. Pojawia się pytanie, czy będzie miała prawo do małego ZUS.

Działalność za granicą, a mały ZUS

Jakie warunki trzeba spełnić, aby mieć prawo do małego ZUS?

Uregulowania w zakresie małego ZUS są zawarte w art. 18a  ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Powyższe przepisy określają, że osoby które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej przez okres pełnych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności mogą opłacać, składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z tego przywileju mogą skorzystać osoby, które :

  • nie prowadzą i w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczą działalność,
  • nie wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Te informacje podałam tytułem wstępu i w celu przypomnienia. Teraz przejdę do analizowania sytuacji określonej we wstępie, czy mamy do czynienia z osobą, która prowadziła i zlikwidowała działalność za granicę i teraz chce założyć działalność w Polsce. Czy ma prawo do małego ZUS?

Działalność za granicą, a mały ZUS

Aby odpowiedzieć na zadane pytanie, należy rozpatrzyć dwie sytuacje – pierwsza, kiedy osoba prowadząca działalność gospodarczą za granicą podlegała pod ustawodawstwo tego kraju i druga, kiedy mimo prowadzenia działalności za granicą osoba ubezpieczona była w Polsce.

Jeśli chodzi o pierwszy przypadek, to zgodnie z art. 11 ust. 3 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego. Czyli przykładowo osoba prowadząca działalność w Niemczech, co do zasady podlega pod system ubezpieczeń niemiecki. W odniesieniu do omawianego przykładu, jeżeli dana osoba założy działalność gospodarczą w Polsce, to zostanie objęta polskim systemem ubezpieczeń i będzie miała prawo do małego ZUS.

Gdy mamy do czynienia z opcją drugą, czyli działalność za granicą, ale składki płacone w Polsce, to po zamknięciu działalności za granicą i założeniu nowej w Polsce, dana osoba nie będzie miała prawa do małego ZUS.

Przy ustalaniu czy osoba, która rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej ma prawo do małego ZUS brana jest pod uwagę działalność prowadzona w Polsce albo działalność prowadzona za granicą, ale w stosunku do której stosowane było ustawodawstwo polskie w zakresie ubezpieczenia społecznego.