Czy można uniknąć obowiązku opłacania składki zdrowotnej przy prowadzeniu działalności gospodarczej?

Składka zdrowotna wydaje się nieunikniona –  nawet w przypadku jeżeli przedsiębiorca jest dodatkowo zatrudniony na podstawie umowy o pracę i z tego tytułu opłacane są wszystkie składki – z działalności gospodarczej i tak ma obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Istnieje jednak klika sytuacji w których przedsiębiorcy nie mają obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, a pomimo tego podlegają ubezpieczeniu i mają prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej.
 
Obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne wynika z treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wysokość tej składki w 2016 r. jak wskazaliśmy we wpisie wynosi 288,95 zł.
Od przedstawionej powyżej zasady istnieje kilka wyjątków.

Zasiłek macierzyński

Przedsiębiorcze matki w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego mogą prowadzić działalność gospodarczą i co do zasady mają obowiązek opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że od dnia 1 stycznia 2016 r. wszedł w życie przepis art. 82 ust. 9a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zgodnie z którym osoba, która pobiera zasiłek macierzyński nieprzekraczający miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego – czyli 1000 zł – nie ma obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przykładowo, jeżeli kobieta prowadząca działalność gospodarczą, której przysługiwał tzw. mały ZUS i opłacała składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w minimalnej wysokości urodziła dziecko w lipcu 2016 r. zasiłek macierzyński otrzyma wysokości nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego. W takim wypadku, nawet jeżeli w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego będzie prowadzić działalność gospodarczą, nie będzie mieć obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.
obowiązek opłacania składki ma ubezpieczenie zdrowotne

Emerytura lub renta

Z treści art. 82 ust. 8 analizowanej w niniejszym artykule ustawy wynika, że obowiązek opłacania składki zdrowotnej nie będzie spoczywał również na emerycie lub renciście w przypadku gdy:
– świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, oraz-osoba ta z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
W 2016 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1850 zł brutto, natomiast najniższa emerytura od dnia 1 marca 2016 r. wynosi 882,56 zł.
W związku z tym w przypadku, jeżeli przedsiębiorca otrzymuje świadczenie emerytalne w kwocie niższej niż 1850 zł oraz równocześnie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej opłaca podatek w formie karty podatkowej lub uzyskuje miesięczne przychody w kwocie niższej niż 441,28 zł – nie będzie miał obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Niepełnosprawność

Ostatni już wyjątek od obowiązku opłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne uregulowano w art. 82 ust. 9 analizowanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne nie spoczywa na przedsiębiorcy, który jest zaliczany do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności w przypadku gdy uzyskuje przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (czyli 441,28 zł) lub
 opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Na uwagę zasługuje również fakt, że niepełnosprawni przedsiębiorcy dla których działalność gospodarcza jest jedynym źródłem przychodów (bez względu na wysokość uzyskiwanych z tej działalności przychodów) na podstawie art. 82 ust. 10 analizowanej tutaj ustawy mogą opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nie przekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy.
W tym miejscu należy jeszcze przypomnieć, że w przypadku gdy przedsiębiorca zawiesza działalność gospodarczą nie ma obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku, jeżeli zawieszenie działalności trwa cały miesiąc. W takim wypadku jednak, przedsiębiorca nie podlega ubezpieczeniu i nie korzysta z prawa do publicznych świadczeń zdrowotnych. Jeżeli natomiast przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą chociaż jeden dzień w miesiącu – ma obowiązek opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości.