Kto ma prawo do takich kosztów? Czy jest jakiś ich limit? Co, gdy go przekroczymy? Z tytułu jakich umów, takie koszty mogą być zastosowane?

50_ koszty uzyskania przychodu

Uprawnienia

Podstawowe informacje zostały zawarte w art. 22 ust. 9 pkt 1 – 3 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem 50% koszty uzyskania przychodu określa się :

  1. z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
  2. z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną,
  3. z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami (koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe).

Koszty w tej wysokości przysługują bez względu na to, czy podstawą uzyskania przychodu ze wskazanych tytułów jest umowa o pracę, umowa o dzieło, umowa zlecenia, umowa o przeniesienie prawa własności wynalazku, czy inna umowa.

Ustawodawca określił natomiast, że nie stosujemy ich w przypadku działalności gospodarczej – art. 22 ust. 12 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Limit

Należy pamiętać, że 50% KUP w roku podatkowym nie mogą przekroczyć kwoty 42 764 zł (½ z 85 528). Stanowi o tym art. 22 ust. 9a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co więcej, po przekroczeniu tych kosztów, twórcy nie przysługują już żadne koszty. Stanowisko to zostało potwierdzone między innymi w :

  • interpretacji z 14 sierpnia 2013 r. Izba Skarbowa w Katowicach (IBPBII/1/415-548/13/MK)
  • wyroku WSA w Warszawie z 11 lipca 2014 r. (III SA/Wa 39/14)
  • wyroku WSA we Wrocławiu z 30 kwietnia 2014 r. (I SA/Wr 298/14)

Przywilej zastosowanie 50% może okazać się niekorzystny dla podatnika, zatem należy pamiętać jeszcze o jednym wyjściu. Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, to przyjmuje się je w wysokości faktycznie poniesionych – art. 22 ust. 10 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pracownik otrzymuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy, chyba że zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu. Należy pamiętać o tym, że koszty faktycznie poniesione trzeba udokumentować np. fakturą lub umową.

Przykład 1

Twórca uzyskał przychód w wysokości 500 000 zł, ma prawo do zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu. Jak będzie wyglądać wyliczenie kosztów oraz zaliczki na podatek dochodowy?

  • 42 764 – koszty uzyskania przychodu
  • 500 000 – 42 764 = 457 236 – dochód do opodatkowania
  • 18% * 457 236 = 82 302 – zaliczka na podatek dochodowy
  • 500 000 – 82 302 = 417 698 – kwota na rękę

Przykład 2

Osoba uzyskała przychód w wysokości 500 000 zł, nie ma prawa do zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu. Jak będzie wyglądać wyliczenie kosztów oraz zaliczki na podatek dochodowy?

  • 20 % * 500 000 = 100 000
  • 500 000 – 100 000 = 400 000
  • 18% * 400 000 = 72 000 – zaliczka na podatek dochodowy
  • 500 000 – 72 000 = 428 000

Różnica w kwocie na rękę między przykładami 1 i 2 wynosi 10 302 zł. Zatem jak widać stosowanie 50% kosztów bywa czasem niekorzystne.

Kontrola kosztów

Warto teraz zwrócić uwagę na dwa zapisy w ustawie z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Art. 32 ust.7 stanowi, że zakład pracy przy obliczaniu zaliczki nie stosuje kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 9 pkt 1-3, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik złoży płatnikowi pisemne oświadczenie o rezygnacji z ich stosowania. Oświadczenie to składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

Podobnie w art. 41 ust.11 mamy sformułowanie mówiące o tym, iż płatnicy przy obliczaniu zaliczki nie stosują kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 9 pkt 1-3, jeżeli podatnik złoży płatnikowi pisemne oświadczenie o rezygnacji z ich stosowania. Oświadczenie, o którym mowa w zdaniu poprzednim, składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

Oznacza to, że osoba wykonująca pracę, zlecenie, dzieło lub inną umowę do której można zastosować 50% KUP, może złożyć płatnikowi podatku oświadczenie, w którym zawrze informacje o tym, że rezygnuje z ich stosowania.

Z przepisów nie wynika natomiast kto ma pilnować limitu kosztów, który wynosi 42 764 zł na rok. Nie wskazano, jak powinien postąpić płatnik, gdy podatnik uprawniony do takich kosztów, przekroczy limit i nie złoży mu oświadczenia o zaniechaniu ich stosowania. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na jedno z zapytań, wypowiedziało się następująco : płatnik ma obowiązek zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów wyłącznie do obowiązującego limitu. Oznaczałoby to więc, że jeżeli stosowane podatnikowi przez danego płatnika 50% koszty uzyskania przychodów przekroczą 42 764 zł, płatnik obowiązany jest samoczynnie zaprzestać dalszego ich stosowania. Czyli, gdy płatnik zauważy, że koszty przekraczają kwotę limitu, sam nie nalicza już dalszych kosztów, nie potrzebuje do tego oświadczenia podatnika.