Ile wynosi najniższa stawka za godzinę pracy? W jakich sytuacjach można zapłacić pracownikowi mniej, niż wynosi minimalna?

Aneta Socha-Jaworska

Od początku 2017 roku osoby świadczące usługi oraz wykonujące zlecenie mają zagwarantowane wynagrodzenie w wysokości nie mniejszej niż w przeliczeniu na godziny 13 zł. Są jednak pewne grupy osób, których ten limit nie dotyczy.

We wcześniejszym artykule po części omawiałam już kwestię minimalnej stawki godzinowej. W tym opracowaniu dokładniej jednak powiem o osobach, które nie muszą otrzymywać minimalnej kwoty 13zł/h, a co za tym idzie nie muszą potwierdzać ilości godzin wykonywanego zlecenia lub świadczenia usług.

Wyłączenia od stosowania minimalnej stawki godzinowej

Informacje ogólne

W woli przypomnienia wspomnę, że minimalna stawka godzinowa ma zastosowanie do :

  • osoby fizyczne wykonujące dg zarejestrowaną w Polsce, niezatrudniająca pracowników lub niezawierająca umów ze zleceniobiorcami

albo

  • osoba fizyczna niewykonująca dg – przyjmująca zlecenie lub świadcząca usługi na podstawie umowy zlecenie, na rzecz przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności.

Nowe regulacje dotyczą także umów zlecenie lub o świadczenie usług zawartych przed 1 stycznia 2017 r., ale trwających w tym dniu. Ponadto stawka minimalna obowiązuje bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia : wg stawki godzinowej, dziennej, tygodniowej, miesięcznej itp.

Ponadto przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi nie może :

  • zrzec się prawa do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej,
  • przenieść prawa do tego wynagrodzenia na inną osobę.

Co więcej wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej.

Dla osób wykonujących usługi w ramach działalności gospodarczej 13 zł, to kwota gwarantowana bez VAT-u (czyli netto), a dla zleceniobiorców jest to kwota brutto (czyli potrącane są od niej składki i podatek dochodowy).

W przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc, wypłaty wynagrodzenia należy dokonać przynajmniej raz w miesiącu (może zdarzyć się, że wynagrodzenie będzie wypłacane zaliczkowo).

Jeżeli kilka osób przyjmuje zlecenie lub zobowiązuje się świadczyć usługę wspólnie, każdej z tych osób przysługuje wynagrodzenie w przeliczeniu na godzinę nie mniejsze niż 13 zł.

Jednak te regulacje nie dotyczą wszystkich osób wykonujących zlecenie lub świadczących usługi. Oczywiście są także wyjątki od reguły i można jest podzielić na te wprost wynikające z ustawy i takie które pojawiają się po wnikliwej analizie aktu prawnego.

Wprost z przepisu

Wprost w przepisach określono, że minimalna stawka godzinowa nie ma zastosowania przy :

  • umowach zlecenie, gdy spełnione są łącznie takie warunki – o miejscu i czasie wykonania zlecenia decyduje zleceniobiorca i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne,

  • umowach dotyczących usług opiekuńczych i bytowych realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnych domów pomocy,

  • umowach :

    • o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej,

    • o utworzeniu rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka,

    • w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka,

    • w przedmiocie pełnienia funkcji rodziny pomocowej,

    • w przedmiocie pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego,

    • w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma dyrektora

      – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba

  • umowach dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynku lub wycieczek – gdy są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba,

  • umowach dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonaniem osoba świadcząc usługi

    • zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu,

    • a ze względu na charakter sprawowanej opieki świadczone są usługi dla jednej lub wspólnie zamieszkujące rodziny nieprzerwanie przez okres niż 1 doba (wyjątek – placówki tego typu, świadczące usługi 24h/dobę)

Analiza aktu prawnego

W toku zapoznawania się ze znowelizowaną ustawą z dnia 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę należy zauważyć, że kwoty 13 zł/h nie stosuje się :

  • do osoby prowadzącej działalność gospodarczą zatrudniającej pracownika,
  • do osoby prowadzącej działalność gospodarczą, jeśli zawiera umowy zlecenie
  • do osoby prowadzącej działalność gospodarczą w UE lub EOG,
  • do osoby prowadzącej działalność gospodarczą, jeśli usługa wykonywana jest na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności,
  • przy umowie zlecenie między dwoma osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności,
  • do umów o dzieło,
  • do agencyjnych.