Split payment – faktura czy transakcja?
Z dniem 01 listopada 2019 wchodzą w życie przepisy wprowadzające obowiązkowy split payment. Podatnicy mają liczne wątpliwości, kiedy należy płacić w mechanizmie podzielonej płatności.
Faktura czy transakcja?
Od listopada 2019 krajowy mechanizm odwrotnego obciążenia zostanie zastąpiony mechanizmem podzielonej płatności. Polega on na zapłacie kwoty netto z faktury na rachunek rozliczeniowy oraz kwoty VAT na rachunek VAT kontrahenta. Obowiązek stosowania mechanizmu split payment powstanie gdy płatność realizowana będzie między podatnikami i dotyczyć będzie:
- faktury, której należność ogółem przekracza 15 000 zł;
- zakupu towarów i usług z załącznika 15 ustawy o VAT.
Z uzasadnienia do ustawy wynika, że obowiązek uregulowania należności w mechanizmie podzielonej płatności dotyczy wyłącznie kwoty należności z tytułu nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15. W przypadku gdy faktura, której należność ogółem przekracza 15 000 zł, zawiera pozycję z załącznika nr 15 na kwotę np. 1 000 zł obowiązek zapłaty w split payment dotyczy tylko tej jednej pozycji. Pozostała część faktury może być opłacona wg uznania nabywcy – poza lub w mechanizmie podzielonej płatności łącznie z częścią z pozycjami nr 15.
Dzielenie faktury
Alternatywą do zapłaty w mechanizmie split payment za należność powyżej 15 000 zł, zawierającą w części pozycje objęte załącznikiem nr 15, będzie jej podział na faktury o niższej wartości. W przypadku podziału należności na 2 faktury, na jednej z nich znajdą się towary lub usługi objęte załącznikiem nr 15 (tzw. wrażliwe) a na drugiej pozostałe nie objęte obowiązkiem split payment. Nabywca dokona płatności w mechanizmie podzielonej płatności jedynie w stosunku do faktury za towary lub usługi wrażliwe, gdy ich wartość przekroczy 15 000 zł. Gdy wartość pozycji objętych załącznikiem nr 15 wyniesie 15 000 zł lub mniej nabywca sam zdecyduje, czy stosować obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności. Przy okazji zyska także możliwość zapłacenia za towary lub usługi kartą płatniczą.
Konsekwencje podziału faktury
W sytuacji gdy nabywca dzieli fakturę aby uniknąć zapłaty w split payment ma to istotne konsekwencje dla jego bezpieczeństwa podatkowego.
Przede wszystkim płatność w mechanizmie podzielonej płatności za towary objęte załącznikiem nr 15 zwalnia nabywcę z solidarnej odpowiedzialności za zaległości podatkowe dostawcy. Gdy nabywca wybiera tradycyjny sposób zapłaty za towary wrażliwe o wartości 15 000 zł lub niższej przejmuje na siebie odpowiedzialność za długi dostawcy w sytuacji gdy wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego. Dobrowolna płatność w split payment pozwala na uniknięcie odpowiedzialności za długi podatkowe dostawcy, gdy ten np. uczestniczy w oszustwie lub nadużyciu w zakresie VAT.
Zapłata w mechanizmie split payment jest także jednym z elementów zachowania należytej staranności, co ma istotne znaczenie dla prawa do odliczenia VAT. Gdy nabywca dzieli fakturę, aby uniknąć zapłaty za towary i usługi wrażliwe w split payment, może narazić się na ryzyko uznania przez organy skarbowe, że świadomie uczestniczy w transakcji związanej z nadużyciem w VAT. Okoliczność ta odbiera mu prawo do odliczenia VAT w związku z zakupem towarów lub usług.
Split payment chroni także przez sankcjami VAT w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.
Ponadto sztuczne dzielenie jednolitej transakcji może wiązać się z dodatkowymi sankcjami oraz konsekwencjami karnoskarbowymi. Zgodnie z interpretacją fiskusa z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Może się zdarzyć, że organ podatkowy uzna świadczenie za złożone, co powinno mieć odzwierciedlenie w jednolitej stawce oraz jednej fakturze. Wtedy potencjalnie może nałożyć sankcje w wysokości 30% – na sprzedawcę za brak oznaczenia na fakturze „mechanizm podzielonej płatności” oraz na nabywcę za brak płatności w mechanizmie split payment.
Dodatkowo z dniem 01 listopada 2019 do kodeksu karnoskarbowego wprowadzony zostanie zapis, zgodnie z którym podatnik, który wbrew obowiązkowi dokonuje płatności kwoty należności wynikającej z faktury z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W przypadku mniejszej wagi nałożona może być kara grzywny jak za wykroczenie.
Podział faktury w celu uniknięcia zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności może być oczekiwane szczególnie przez dostawcę. Nabywca powinien jednak zdawać sobie sprawę z tego, czym jest bezpieczna transakcja i jakie są konsekwencje podatkowe związane z płatnością z pominięciem split payment.
Podziel się nim ze znajomymi
