Kiedy można odliczyć pełny VAT, a kiedy 50% za użytkowanie samochodu firmowego?

Aneta Socha-Jaworska

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o VAT, pojazdy można podzielić na dwie grup – te z prawem do odliczenia 50% VAT i pełnej wartości 100%.

Może na wstępie warto zastanowić się nad tym, do jakich pojazdów odnosi się ustawa o VAT. Ustawodawca przez pojazdy samochodowe rozumie pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony – art. 2 pkt 34 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Biorąc natomiast pod uwagę prawo o ruchu drogowym, przez pojazd samochodowy rozumie się pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego. Natomiast pojazd silnikowy to pojazd wyposażony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu szynowego – art. 2 pkt 32, 33 ustawy z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

Częściowe odliczenie VAT

Zgodnie z art. 86a ust. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, zasadą jest odliczenie 50% VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi. Mamy tutaj na myśli wydatki dotyczące:

  1. nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych,
  2. używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze,
  3. nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów

rodzaj samochodu a odliczenie VAT

Pełne odliczenie VAT

Odnosząc się natomiast do art. 86a ust. 3 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, odliczenie VAT w pełnej wysokości (100%) ma zastosowanie, gdy :

  1. gdy pojazdy samochodowe są:
    • wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub
    • konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie,
  2. do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Ponadto art. 86a ust. 4 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług określa, że pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

  1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
  2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych:

  • przeznaczonych wyłącznie do:
    • odprzedaży,
    • sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,
    • oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika,

  • w odniesieniu do których:
    • odlicza się 50% VAT lub
    • podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków z nimi związanych.

Podatnik, który chce odliczać 100% VAT od pojazdu osobowego musi spełniać łącznie następujące warunki :

  1. dokonać zgłoszenia pojazdu do właściwego urzędu skarbowego na druku VAT-26,
  2. prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu – kilometrówkę do VAT,
  3. określić regulamin użytkowania pojazdów w firmie.

Zgłoszenia pojazdu do właściwego urzędu skarbowego na druku VAT-26 należy dokonać w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. W przypadku niezłożenia informacji w terminie 7 dni, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia. W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu samochodowego podatnik jest obowiązany do aktualizacji informacji, najpóźniej przed dniem, w którym dokonuje tej zmiany.

Odnosząc się art. 86a ust. 6 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, należy pamiętać że ewidencja jest prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. Ponadto powinna ona zawierać:

  1. numer rejestracyjny pojazdu samochodowego,
  2. dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji,
  3. stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji,
  4. wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:
    • kolejny numer wpisu,
    • datę i cel wyjazdu,
    • opis trasy (skąd – dokąd),
    • liczbę przejechanych kilometrów,
    • imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem – potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem,
  5. liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.

Na koniec warto krótko wspomnieć o pojazdach, których konstrukcja przesądza o tym, że są wykorzystywane wyłącznie do dzialalności gospodarczej. Chodzi tutaj o pojazdy :

  • mające jedną z adnotacji – VAT-1A, VAT-1B, VAT-2,
  • pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
    • agregat elektryczny/spawalniczy,
    • do prac wiertniczych,
    • koparka, koparko-spycharka,
    • ładowarka,
    • podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
    • żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym. Stanowi o tym art. 86a ust. 9 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług