Co to jest „pusta faktura”? Jakie kary grożą za fałszowanie faktur?
W ostatnich latach wzrosła znacząco wykrywalność faktur dokumentujących fikcyjny obrót gospodarczy. Tylko w pierwszym półroczu 2018 służby Krajowej Administracji Skarbowej wychwyciły ponad 150 tysięcy pustych faktur. Do sukcesu KAS przyczyniło się bez wątpienia wprowadzenie od 2016 roku JPK oraz być może wprowadzenie od 1 marca 2017 roku bardzo surowych sankcji karnych za wystawianie i używanie pustych faktur. Po szczegóły dotyczące konsekwencji posługiwania się fikcyjnymi fakturami zapraszam do dzisiejszego wpisu.
Wystawianie i używanie fałszywych faktur jako przestępstwa pospolite
MF od lat walczy z procederem wystawiania i używania pustych faktur, które prowadzą do zaniżania zobowiązań podatkowych a także wyłudzania zwrotów VAT. Po wprowadzeniu m.in. JPK, sankcji VAT z dniem 1 marca 2017 znowelizowano kodeks karny o dwa typy przestępstw polegające na wystawianiu i używaniu: fikcyjnych faktur (art. 270a) oraz faktur potwierdzających nieprawdę (art. 271a).
Podstawową karą za wprowadzone typy przestępstw jest kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W przypadku gdy wartość faktury lub faktur przekracza 5 milionów złotych lub gdy osoba uczyniła sobie z tego przestępstwa stałe źródło dochodu kara to minimum 3 lata więzienia. Najostrzejsza sankcja spotka osobę, która popełnia przestępstwo z użyciem faktury lub faktur o wartości powyżej 10 milionów złotych. Jest to minimalna kara od 5 lat pozbawienia wolności do maksymalnie 25 lat więzienia.
Dodatkowo na sprawcę przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu może zostać nałożona kara grzywny do wysokości 6 milionów złotych.
Wystawianie fałszywych faktur
Nowy art. 270a. § 1 kk stanowi , iż:
„Kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
Podrabianie lub przerabianie faktury to przestępstwo fałszerstwa. Z podrobieniem faktury mamy do czynienia w przypadku stworzenia jej i nadania takich cech, które sprawiają, że wydaje się być autentyczna. Natomiast przestępstwo fałszowania, polegające na przerobieniu faktury polega na dokonaniu zmian w treści prawdziwego dokumentu (skreślenia, poprawki, dopiski).
Przykład 1
Podatnik otrzymał od swojego kontrahenta fakturę w wersji elektronicznej. Podatnik zmienił jej dane podwyższając wynagrodzenie za wykonaną usługę w celu zwiększenia kosztów podatkowych w firmie. Jest to przestępstwo polegające na przerobieniu faktury, które podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku mniejszej wagi podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Wystawianie pustych faktur
Wystawianie faktury lub faktur dokumentujących fikcyjny obrót stanowi przestępstwo, gdy ogólna wartość należności przekracza kwotę 200 tysięcy złotych. Wynika to z art. 271a. § 1 kk:
„Kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
Poświadczenie nieprawdy polega na wystawieniu faktury stwierdzającej okoliczności nieistniejące lub przeinaczone, lub też na zatajeniu prawdy, którą należało stwierdzić. Pod tę kategorię podpadać będą w szczególności tak zwane puste faktury dokumentujące transakcje, których rzeczywiście nie było.
Przykład 2
Podatnik w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych założył dwie firmy A i B. Firmy wystawiają między sobą faktury za usługi doradcze, konsultingowe, których wartość jest znaczna i przekracza 200 tys. zł. Usługi faktycznie nie są wykonywane. Jest to przestępstwo polegające na wystawianiu faktur poświadczających nieprawdę podlegające karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku mniejszej wagi podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Używanie fałszywych faktur to przestępstwo
Nowe przepisy kodeksu karnego zrównały przestępstwa związane z fałszowaniem faktur i wystawianiu pustych faktur z używaniem takich faktur. Jest to bardzo groźne gdyż posługiwanie się nieprawidłową fakturą może dotknąć każdego przedsiębiorcę. Każdy uczestnik obrotu gospodarczego, który posługuje się cudzym dokumentem może nieświadomie używać sfałszowanej lub nieprawdziwej w treści faktury.
Dlatego należy zachować szczególną ostrożność przy ocenie kontrahenta oraz zachować należytą staranność, o której pisaliśmy szczegółowo w tym artykule. Należy pamiętać aby regularnie weryfikować, czy nasi kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT. Wykreślenie podmiotu z rejestru czynnych podatników VAT może być sygnałem do zachowania szczególnej ostrożności w transakcjach z danym kontrahentem.
O czym warto jeszcze pamiętać?
Poza wprowadzonymi do kodeksu karnego przestępstwami nie można zapomnieć o odpowiedzialności wynikającej z kodeksu karnego skarbowego. Za nierzetelne wystawienie faktury lub posługiwanie sie takim dokumentem grozi kara grzywny do 19.198.080 złotych lub nie mniej niż rok pozbawienia wolności, bądź obie kary łącznie.
Ponadto oprócz konsekwencji karnych i karno-skarbowych podatnik nie ma prawa odliczyć podatku VAT wynikającego z pustej faktury a w przypadku świadomego uczestnictwa w oszustwach podatkowych urząd może obciążyć go sankcją w postaci dodatkowego zobowiązania w wysokości 100%. Więcej informacji na temat sankcji VAT w tym artykule.
Podziel się nim ze znajomymi
