Podstawa opodatkowania od czynności cywilnoprawnych uzależniona jest od kategorii czynności cywilnoprawnej.
podstawa opodatkowania

Podstawa opodatkowania dla poszczególnych czynności cywilnoprawnych

Podstawa opodatkowania została określona w art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i jest zróżnicowana w zależności od kategorii czynności cywilnoprawnej i kształtuje się następująco:

  1. umowa sprzedaży wartość rynkowa rzeczy lub praw majątkowych;
  2. umowa zamiany lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu – różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali; 
  3. umowa zamiany w pozostałych przypadkach – wartość rynkowa rzeczy lub praw majątkowych, od którego przypada wyższy podatek;
  4. umowa darowizny – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przyjętych przez obdarowanego; 
  5. umowa dożywocia – wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego;
  6. umowa o zniesieniu współwłasności lub o dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub praw majątkowych nabytych ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku;
  7. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – wartość świadczeń użytkownika bądź osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jakie prawa tez zostały ustanowione; 
  8. umowa pożyczki – kwota lub wartość pożyczki; 
  9. umowa depozytu prawidłowego – kwota lub wartość depozytu
  10. umowa pożyczki lub depozytu nieprawidłowego określająca, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy – kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych; 
  11. zawarcie umowy spółki – wartość wkładów do spółki osobowej albo wartość kapitału zakładowego;
  12. umowa spółki – wniesienie lub podwyższenie wkładów do spółki osobowej albo podwyższenie kapitału zakładowego – wartość wkładów powiększających majątek spółki osobowej albo wartość o którą podwyższono kapitał zakładowy;
  13. umowa spółki – dopłaty – kwota dopłaty;
  14. umowa spółki – pożyczka udzielona spółce przez wspólnika – kwota lub wartość pożyczki;
  15. umowa spółki – oddanie spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania – roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania;
  16. umowa spółki – przekształcenie lub łączenie spółek – wartość wkładów do spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość kapitału zakładowego spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia;
  17. umowa spółki – przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej siedziby – wartość kapitału zakładowego;
  18. ustanowienie hipoteki – kwota zabezpieczonej wierzytelności.

Podstawa opodatkowania – szczególny tryb

Ustawodawca przewidział również szczególny tryb ustalania podstawy opodatkowania jeśli:

  1. z treści czynności cywilnoprawnych wynika prawo żądania świadczeń, które nie mogą być oznaczone pod względem wielkości w chwili zawarcia umowy – podstawę opodatkowania ustala się w miarę wykonywania świadczeń. 
    Organ podatkowy jednak może przyjąć, za zgodą podatnika, do podstawy opodatkowania prawdopodobną wartość wszystkich świadczeń za okres trwania czynności; 
  2. przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności na czas nieokreślony – podstawę opodatkowania może stanowić, zgodnie z oświadczeniem podatnika, wartość świadczeń za 10 lat albo wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy.
    Zasadę tę również stosuję się do umowy spółki – oddania spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania na czas nieokreślony;
  3. dokonano zmiany umowy – ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – podstawę opodatkowania stanowi:
    a) przy przedłużeniu okresu na jaki zawarto umowę – wartość świadczeń ustalona według zasad przewidzianych w pkt 1 i 2
    b) przy podwyższeniu wartości świadczeń – różnica wartości świadczeń według zasad przewidzianych w pkt 1 i2.