Kto to jest podatnik VAT w myśl ustawy? O kim mówi się „nievatowiec”?

Osoby fizyczne, często dokonują różnego rodzaju transakcji nie wiedząc, że w myśl przepisów o VAT są czynnymi podatnikami VAT. Kim jest podatnik VAT zgodnie z ustawą?

Podatnik VAT – definicja

Art. 15 ustawy o VAT precyzuje, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Ustawodawca doprecyzował, że nie ma znaczenia cel, charakter oraz rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że zgodnie z przepisami zostanie uznana każda osoba, organizacja lub spółka która wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą.

Aby doprecyzować dokładniej definicję podatnika, należy zapoznać się z definicją działalności gospodarczej. I tak zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, za działalność gospodarcza uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Istotnym warunkiem działalności gospodarczej jest zamiar wykonywania czynności w sposób ciągły. Oznacza to, że w przypadku dokonania jednorazowej transakcji lub zaistnienia zdarzenia podmiot dokonujący transakcji (biorący udział w zdarzeniu) nie podlega przepisom ustawy o VAT.
Z definicji podatnika ustawodawca wykluczył osoby osiągające przychody:

• z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy ustawy o PIT (tj. min. przychody stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy)
• z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy ustawy o PIT, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. (tj. min. przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej)

Działalność wykonywana samodzielnie

Precyzując kolejnym kryterium do określenia statusu „podatnik” jest wykonywanie działalności w sposób samodzielny, który oznacza prowadzenie działalności na własny rachunek oraz odpowiedzialność za podejmowanie ryzyka gospodarczego. Ponadto podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:

• niebędące podatnikami, o których mowa w art. 15, dokonujące okazjonalnie wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu,
• na których ciąży obowiązek uiszczenia cła,
• dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• dokonujące nabycia usług oraz towarów spełniając warunki określone w art. 17 ustawy o VAT

Bardzo często przedsiębiorcy posługują się pojęciami „nie VATowiec”, warto zaznaczyć, że spełniając wyżej wymienione warunki jednostka może być uznana w myśl ustawy o VAT za podatnika. Następnie będąc podatnikiem, określona grupa podatników może korzystać z zwolnienia z podatku VAT. Przedsiębiorca korzystający z zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego zgodnie z ustawą o VAT jest podatnikiem podatku VAT, który nie rozlicza podatku VAT z uwagi na skorzystanie z prawa do zwolnienia. Zwolnienie jednak nie wyklucza go z grupy podatników VAT.