Obowiązek podatkowy w VAT – zasady szczególne

Obowiązek podatkowy w VAT może powstawać w różnych momentach. Możemy go podzielić na zasady podstawowe oraz zasady szczególne. W niniejszym wpisie zostały opisane zasady szczególne powstania obowiązku podatkowego w VAT. 

Zgodnie z Ordynacją podatkową, obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenie pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.  Ustawa o VAT w dziale IV reguluje przepisy na temat obowiązku podatkowego. Poprawne określenie obowiązku podatkowego ma bardzo istotne znaczenie. Określenie momentu obowiązku podatkowego, decyduje o tym w jakiej deklaracji wykażemy konkretne zdarzenia.

Obowiązek podatkowy w VAT – zasady szczególne

Usługi budowlane

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy VAT, w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Powyższe jest jednym z nielicznych wyjątków w zakresie powstania obowiązku podatkowego. Przepisy w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych uzależniły obowiązek podatkowy od wystawienia faktury, jednak podatnik ma określony czas na jej wystawienie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatnik zobowiązany jest w tym przypadku wystawić fakturę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wykonania usługi.
Przykład. Podatnik świadczy usługę budowlaną, która zakończyła się 29 stycznia 2019 r. Fakturą została wystawiona w dniu 2 marca 2019 r. Jednak obowiązek podatkowy w VAT powstał dnia 28 lutego 2019 r. 

Dostawa mediów

Dostawa mediów czyli dostawy energii elektrycznej, cieplne lub chłodniczne oraz gazu przewodowego. Świadczenie usług telekomunikacyjnych, świadczenie usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy VAT tj. usługi rozpoznawania wody, w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów oraz usługi sanitarne i pokrewne.
Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu tzw. dostaw mediów powstaje w dość nietypowy sposób tj. z chwilą wystawienia faktury albo z upływem terminu płatności. W zależności od tego co wystąpi pierwsze.
Przykład. Podatnik świadczący usługi telekomunikacyjne wystawił fakturę dnia 2 lutego 2019 r. z terminem płatności do 16 lutego 2019 r. Obowiązek podatkowy w VAT powstanie dnia 2 lutego 2019 r. Nie będzie miało znaczenia czy faktura zostanie uregulowana w terminie czy też nie. 
Ważne – w przypadku importu tego typu usług, czyli zakupu z zagranicy, obowiązek podatkowy w VAT powstanie na zasadach ogólnych. Usługobiorca będzie zobowiązany rozliczyć tę usługę z chwilą wykonania usługi albo z chwilą zakończenia okresu rozliczeniowego.

Dostawa i drukowanie wydawnictw

W przypadku dostaw i drukowania wydawnictw obowiązek obowiązkowy uzależniony jest od wystawienia faktury. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1),
Jednak, jeżeli podatnik nie wystawi faktury lub nie wystawi jej w terminie, to obowiązek podatkowy postanie w terminie przewidzianym dla wystawienia faktury z tytułu powyższych dostaw. Termin ten wynosi 60 dni od dnia wydania powyższych towarów.
Obowiązek podatkowy z tytułu czynności polegających na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1), z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług – powstaje również z chwilą wystawienia faktury.
Jednak, jeżeli podatnik nie wystawi faktury lub nie wystawi jej w terminie, to obowiązek podatkowy postanie w terminie przewidzianym dla wystawienia faktury z tytułu powyższych czynności. Termin ten wynosi 90 dni od dnia wykonania tych czynności.

Usługi najmu, dzierżawy i leasingu

W zakresie usług najmu, dzierżawy i leasingu, a także usług o podobnym charakterze- obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. W przypadku gdy podatnik nie wystawił faktury w terminie, obowiązek podatkowy powstanie w terminie jej wystawienia. Natomiast gdyby nie określono terminu wystawienia faktury, z chwilą upływu terminu płatności.
W przypadku tych usług wyłączony jest przepis odnośnie zaliczek. Otrzymanie zaliczki nie powoduje, że powstanie obowiązek podatkowy.