Samochód w firmie a VAT – jakie kary grożą za naruszenie przepisów o odliczaniu podatku?

Piotr Juszczyk

W związku ze zmianami odnośnie odliczania podatku VAT przy użytkowaniu pojazdów służbowych, ustawodawca wprowadził jednocześnie kary za naruszenie zasad odliczania VAT naliczonego. Jakie to są sankcje? co może grozić przedsiębiorcy? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem.

Naruszenie zasad odliczania VAT – sankcje

Wraz ze zmianami w 2014 roku odnośnie odliczenia VAT przy użytkowaniu samochodów służbowych, ustawodawca wprowadził przepisy karne. Zgodnie z art. 56a § 1 Kodeksu karno-skarbowego podatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (a więc informacji o wykorzystaniu samochodu tylko do działalności gospodarczej), albo składa ją po terminie lub podaje w niej dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. 
Z analizy powyższego przepisu wynika że za naruszenie zasad odliczenia VAT następuje gdy podatnik dokonuje odliczenia niezgodnie z przepisami oraz:

  1. nie złożył informacji o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT , a więc informacji o wykorzystaniu samochodu tylko do działalności gospodarczej – VAT-26
  2. złożył ją po terminie lub
  3. podał w niej dane niezgodne ze stanem rzeczywistym.

Przykład 1 
Przedsiębiorca posiada samochód osobowy o dopuszczalne masie całkowitej nieprzekraczającej  3,5 t. Podatnik wykorzystuje ten pojazd w działalności gospodarczej, jednak nie złożył do Urzędu Skarbowego informacji o wykorzystywaniu samochodu do działalności gospodarczej (VAT-26). Pomimo tego, podatnik odlicza cały podatek VAT naliczony od wydatków związanych z pojazdem. W związku z tym nastąpiło naruszenie zasad odliczania VAT i podatnik naraził się na sankcje karną o której mowa w art. 56a § 1 Kodeksu karno-skarbowego.
W przypadku mniejszej wagi za naruszenie zasad odliczenia VAT, sprawca omawianego wyżej czyny niedozwolonego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
naruszenie zasad odliczania VAT

Naruszenie zasad odliczania VAT – odstąpienie od sankcji

Ustawodawca w przepisach przewidział przypadki wyłączające karalność. Zgodnie z art. 56a § 3 Kodeksu karno-skarbowego nie podlega karze podatnik, o której mowa wyżej, który złoży właściwemu organowi podatkowemu informacje, o której mowa w art, 86a ust. 12 ustawy VAT (a więc informacji o wykorzystaniu samochodu tylko do działalności gospodarczej), po terminie, jeśli złożenie tej informacji nastąpiło przed dniem:

  1. rozpoczęcia czynności sprawdzających w zakresie podatku od towarów i usług;
  2. doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej w zakresie podatku od towarów i usług, a w przypadku gdy nie stosuje się zawiadomienia – przed dniem wszczęcia takiej kontroli, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1;
  3. wszczęcia kontroli celno-skarbowej w zakresie podatku od towarów i usług;
  4. wszczęcia postępowania podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, jeżeli nie miał miejsca przypadek wskazany w pkt 1 lub 2.

Należy wskazać, że ustawodawca nie przewiduje wprost sankcji karnych za niedokonanie w terminie aktualizacji informacji o wykorzystywaniu pojazdu tylko do celów działalności gospodarczej (VAT-26). Jednak jeśli w trakcie np. kontroli okazałby się, że podatnik używa pojazd niezgodnie ze złożoną informacją, czyli pojazd użyty byłby do celów prywatnych, to podatnik narazi się na sankcje o których mowa w art. 56a § 1 i 2 Kodeksu karno-skarbowego.
Przykład 2 
Przedsiębiorca złożył VAT-26, prowadził również ewidencję przebiegu pojazdu jaki i posiadał wymaganą przepisami dokumentację pojazdu. Podatnik w związku z tym odliczał pełen VAT naliczony. Niestety w trakcie kontroli okazało się, iż podatnik nierzetelnie prowadził ewidencję przebiegu pojazdu i wykorzystuje go również do celów prywatnych. Ponieważ w złożonej informacji VAT-26 podał dane niezgodne ze stanem rzeczywistym i odliczał nieprawidłowo VAT naliczony, to w efekcie naraził się na sankcje z art. 56a § 1 i 2 Kodeksu karno-skarbowego.