Co powinna zawierać umowa o pomocy przy zbiorach? Czy obowiązuje w niej minimalna krajowa?

Aneta Socha-Jaworska

Na jakich zasadach zawiera się umowę o pomoc? Jakie są strony tej umowy? Czy jest opcja jej wypowiedzenia? Czy do umowy o pomoc będzie miał zastosowanie kodeks pracy?

Wszelkie uregulowania w zakresie umowy o pomoc, zawieranej między rolnikiem prowadzącym gospodarstwo, a pomocnikiem zostały określone w rozdziale 7a ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ustawa w kształcie zmienionym obowiązuje od 18 maja 2018 r.
Poniżej przedstawię najważniejsze kwestie, jako pytania i odpowiedzi na poszczególne pytania.

Jaka pomoc może być świadczona w ramach umowy o pomoc przy zbiorach?

Pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich obejmuje następujące czynności:

  • zbieranie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich,
  • usuwanie zbędnych części roślin,
  • klasyfikowanie lub sortowanie zerwanych lub zebranych chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich, lub wykonywanie innych czynności mających na celu przygotowanie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich do transportu, przechowywania lub sprzedaży lub związanych z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów.

Dokładny wykaz produktów rolnych, przy zbiorze których świadczona przez pomocnika pomoc może być wykonywana na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach dostępny jest tutaj.

Jakie informacje powinna zawierać umowa o pomoc?

Ustawodawca w art. 91a ust. 2 ustawy określił, że w umowie o pomocy przy zbiorach określa się

  • zakres czynności wykonywanych na podstawie tej umowy przez pomocnika rolnika oraz 
  • dzień rozpoczęcia świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, jeżeli jest on inny niż dzień zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach.

Jakie są wzajemne zobowiązania stron wynikające z zawarcia umowy o pomoc?

W momencie zawarcia umowy o pomoc przy zbiorach:

  • pomocnik rolnika zobowiązuje się do
    • osobistego świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich,
    • w określonym miejscu w gospodarstwie rolnika i przez określony czas,
  • rolnik jest obowiązany do 
    • zapewnienia pomocnikowi rolnika odpowiednich narzędzi niezbędnych do świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich,
    • zapłaty umówionego wynagrodzenia za świadczoną pomoc.

W jakiej formie powinna być zawarta umowa o pomoc?

Zgodnie z art. 91b ust. 1 ustawy, umowę o pomocy przy zbiorach zawiera się na piśmie przed rozpoczęciem świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich.

Czy można wypowiedzieć umowę o pomocy?

Oczywiście, każda ze stron umowy o pomocy przy zbiorach przysługuje prawo wypowiedzenia umowy. Umowa ulega rozwiązaniu z upływem dnia, w którym została wypowiedziana, chyba że strony w umowie postanowiły inaczej.

O co chodzi z oświadczeniem przy umowie o pomoc?

Jak wskazuje art. 91b ust. 1 ustawy, pomocnik rolnika przed zawarciem umowy o pomocy przy zbiorach składa oświadczenie o liczbie dni w danym roku kalendarzowym, przez jakie będzie świadczył pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych z innymi rolnikami.
Przykład – Pan Nowak świadczy pomoc na podstawie umowy o pomoc dla rolnika X. Chce też świadczyć pomoc dla rolnika Y. Przed zawarciem kolejnej umowy z rolnikiem Y, musi daną osobę poinformować w formie oświadczenia o ilości dni pomocy dla rolnika X w danym roku.

Przez jaki okres czasu pomocnik można świadczyć pomoc w zbiorach?

Łączny czas świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych przez jednego pomocnika rolnika nie może przekroczyć 180 dni w roku kalendarzowym – art. 91c ust.1 ustawy.
Z racji tego, że maksymalna liczba dni świadczenia pomocy na podstawie umowy o pomoc przy zbiorach jest równa 180 dni, mamy uzasadnioną konieczność sporządzania oświadczenia dla kolejnego rolnika zatrudniającego danego pomocnika.

Czy do umów o pomoc ma zastosowanie kodeks pracy?

Wykonanie czynności w ramach umowy o pomoc przy zbiorach nie stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu pracy, natomiast do umowy o pomocy przy zbiorach stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Reguluje to art. 91a ust. 4 oraz art. 91f ustawy.

Czy do umowy o pomoc będzie stosowane minimalne wynagrodzenie za pracę?

Nie, przepisy określające minimalne wynagrodzenie dla pracowników nie będą mieć zastosowania do pomocników świadczących pomoc.

Czy do umowy o pomoc zastosowanie będzie mieć minimalna stawka godzinowa?

Nie, ponieważ umowa o pomoc nie jest traktowana jak umowa zlecenie, czy umowa o współpracy. Umowa o pomoc to można powiedzieć zupełnie inna konstrukcja niż wskazane wyżej.