Osoby decydujące się na założenie działalności gospodarczej praktycznie zawsze stawiają sobie pytanie, czy będą mogły skorzystać z preferencyjnego ZUS-u. Czy rejestrując się z kodem małego ZUS, będą mogły podwyższyć podstawę do opłacania składek ZUS? Jeśli tak, to czy jest jakieś maksimum?

Jednym z obowiązkowych obciążeń przy prowadzeniu działalności jest opłacanie składek. Różnica między minimalnymi składkami opłacanymi na małym ZUS i dużym, jest znaczna. Warto też mieć na uwadze, że nie każdy może skorzystać z przywileju opłacania niższych składek.

Mały ZUS

Odnosząc się do art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych należy wskazać, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących działalność gospodarczą, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Podstawa do wyliczenia składki chorobowej (dobrowolnej) i wypadkowej jest taka sama, jak emerytalnej i rentowej – art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ważna podkreślenia jest kwestia, że mały ZUS obowiązuje przez pełne 24 miesiące prowadzenia działalności. Zatem osoba która założy działalność dnia 1 października 2016, może opłacać minimalne składki do września 2018 włącznie. Natomiast rejestrując działalność 2 października, zyskamy dodatkowy miesiąc, bo niższe składki można opłacać do października 2018 włącznie.

Wniosek – założenie działalności gospodarczej 2. dnia miesiąca się opłaca.

Druga istotna informacja – wyżej wskazany przepis określa minimum, a nie wskazuje na to, że przedsiębiorca na małym ZUS musi płacić składki od kwoty równej 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podstawa do opłacania składek na małym ZUS, może być wyższa. Jeśli chodzi o maksymalną podstawę, to posiłkując się art. 20 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy wskazać, że kwota ta nie może być wyższa niż 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Co ważne, nie każdy może skorzystać z preferencji w opłacaniu składek ZUS. W art. 18a ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych określono, że nie mogą z tego przywileju skorzystać osoby, które :

  • prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
  • wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych definiuje pojęcie osoby prowadzącej działalność. W art. 8 ust. 6 wskazano, iż jest to:

  1. osoba prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
  2. twórca i artysta,
  3. osoba prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
    • w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
    • z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
  4. wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
  5. osoba prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

W odniesieniu do składki zdrowotnej przedsiębiorcy, określone zostało minimum, górnego ograniczenia natomiast nie ma. Art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wskazuje, że podstawa wymiaru składki zdrowotnej osoby prowadzącej działalność gospodarczą nie może być niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

mały czy duży ZUS

Duży ZUS

Wszystkie osoby, które nie mogą skorzystać z preferencyjnego ZUS-u, muszą opłacać składki od wyższej podstawy. Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, kwota ta nie może być mniejsza niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Górne ograniczenie jest takie samo, jak przy małym ZUS-ie. Podobnie sprawa wygląda ze składką zdrowotną.

FP

Podstawa do wyliczenia funduszu pracy jest taka sama, jak dla składek społecznych. Opłaca go przedsiębiorca, gdy zadeklarowana kwota konieczna do wyliczenia składek społecznych jest nie mniejsza niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę – art. 104 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nie ma zatem znaczenia, czy przedsiębiorca jest zgłoszony z kodem małego ZUS, czy dużego. Istotna jest podstawa do opłacania składek, jaką określi dana osoba.

Kody tytułu ubezpieczenia

Osoba zakładająca działalność musi dokonać zgłoszenia do ZUS. Jeśli będzie opłacała składki społeczne i zdrowotną, to wypełnia druk ZUS ZUA. Na tym dokumencie musi podać kod tytułu ubezpieczenia. Wszystkie kody zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23.10.2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów. Najpopularniejsze to 05 70 i 05 10.