Kontrola podatkowa – zawiadomienie

Kontrola podatkowa przede wszystkim przeprowadzana jest w celu zweryfikowania podatnika czy wywiązuje się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Jednak zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej kontrola podatkowa powinna być poprzedzona zawiadomieniem o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Jednak przepisy przewidują również przypadki zwolnienia z obowiązku zawiadamiania.

Celem kontroli podatkowej jak już wspomniano wcześniej jest sprawdzenie, czy podatnik wywiązuje się z obowiązków wynikających z przepisów podatkowych. Kontrola ma zadanie m.in. zabezpieczyć dokumenty, zbadać księgi podatkowe, ustalić stan faktyczny. Przebieg kontroli natomiast dokumentowany jest w protokole.
Kontroli podatkowej podlegają: podatnicy, płatnicy, inkasenci i następcy prawni.

Uprawnienie do przeprowadzania kontroli podatkowej leży co do zasady w gestii organów podatkowych pierwszej instancji tj. naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego, wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa. Należy nadmienić, że uprawnionym do przeprowadzenie kontroli podatkowej również jest Minister Finansów, w zakresie ustalania cen transakcyjnych pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Podczas kontroli podatkowej zastosowanie mają przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a w zakresie nieuregulowanym przepisy ustawy ordynacji podatkowej. 

Kontrola podatkowa – zawiadomienie

W związku z tym, że do kontroli podatkowej co do zasady zastosowanie mają przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, to zgodnie z art. 79 tej ustawy, przedsiębiorcy o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej są zawiadamiani. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Gdyby organ podatkowy nie wszczął kontroli w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, to wszczęcie kontroli podatkowej wymaga ponownego zawiadomienia. Należy zaznaczyć, że kontrola na wniosek podatnika może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej u kontrolowanego zawiera:

1. oznaczenie organu;
2. datę i miejsce wystawienia;
3. oznaczenie przedsiębiorcy;
4. wskazania zakresu przedmiotowego kontroli;
5. podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.

Przepisy przewidują również przypadki, gdzie nie stosuje się zawiadomienia o wszczęciu kontroli i są do przypadki m.in gdy:

1. kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej;
2. przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałaniu popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczeniu dowodów jego popełnienia;
3. przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego;
4. przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczenie pisma na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Z obowiązku zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej ustawodawca zwolnił również z uwagi na wystąpienie przypadków określonych w art. 282c Ordynacji Podatkowej, tj jeżeli:
1) kontrola:
a) dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
b) ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
c) dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
d) dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
e) ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
f) zostaje wszczęta w trybie, o którym mowa w art. 284a § 1,
g) ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,
h) dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,
i) ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej;
2) organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
a) został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 61) lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli; w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej – do każdego wspólnika,
b) jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
c) nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Uzasadnienie przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli umieszcza się w książce kontroli i protokole kontroli.