Na czym polega amortyzacja liniowa? Jaki jest limit odpisów amortyzacyjnych?

Aneta Socha-Jaworska

Jak amortyzować samochód osobowy? Kiedy stosujemy podwyższoną stawkę amortyzacji? Czy można zastosować jednorazową amortyzację lub amortyzację fabrycznie nowych środków trwałych? Czy samochód można rozliczyć bezpośrednio w kosztach?

Jak amortyzować samochód osobowy?

Zanim o metodach jakie mogą zostać zastosowane, to krótko wspomnę, że do samochodów osobowych nie może stosować jednorazowej amortyzacji, metody degresywnej oraz amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych. We wszystkich przypadkach przepisy wprost określają takie wykluczenie.
Zatem pozostaje nam metoda amortyzacji liniowa. Samochody osobowe są sklasyfikowane pod numerem 741 KŚT, zatem standardowa roczna stawka amortyzacji wynosi 20%, czyli pojazd osobowy co do zasady amortyzowany jest przez okres 5 lat.
Co więcej podatnik może zastosować indywidualną stawkę amortyzacji równą 40%, jeśli samochód był używany lub ulepszony i wówczas czas amortyzacji skraca się nam do 2,5 roku. Ustawodawca określił, że pojazd osobowy jest:

  • używany – jeżeli podatnik udowodni, że przed jego nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy przez innego właściciela,
  • ulepszony – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie pojazdu stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej.

Stosunkowo rzadko przy metodzie liniowej mówi się o przyspieszonej amortyzacji. Ma ona zastosowanie do samochodów osobowych, gdy są one wykorzystywane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagają szczególnej sprawności technicznej. Przy liniowej przyspieszonej metodzie amortyzacji dla pojazdów osobowych stosuje się maksymalnie współczynnik 1,4 czyli maksymalna stawka amortyzacji może wynieść 28%. Dodam jeszcze, że w razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany. Przy stawce amortyzacji 28%, koszt pojazdu rozliczany jest w czasie 3 lat 7 miesięcy.
Jak amortyzować samochód osobowy

Limit amortyzacji

Niezależnie od wybranej metody amortyzacji, przy samochodach osobowych mamy limit, do którego odpisy amortyzacyjne mogą zostać zaksięgowane w kosztach. Jak wskazuje art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość:

  • 30.000 euro – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym,
  • 20.000 euro – w przypadku pozostałych samochodów osobowych

– przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Wyjaśnię jeszcze, że pojazd elektryczny jest to pojazd samochodowy (czyli pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h) wykorzystujący do napędu wyłącznie energię elektryczną akumulowaną przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania.

Samochód osobowy w kosztach?

Amortyzując pojazdy (a także inne środki trwałe) należy pamiętać o tym, że muszą one spełniać określone warunki. Mianowicie pojazd osobowy:

  • musi stanowić własność lub współwłasność podatnika,
  • być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
  • według  przewidywań będzie użytkowany w działalności ponad 1 rok,
  • będzie wykorzystywany jest przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy.

Analizując przepis należy stwierdzić, że jeśli pojazd nie będzie:

  • własnością lub współwłasnością przedsiębiorcy lub
  • zdatny lub kompletny do używania lub
  • użytkowany do działalności gospodarczej,

to wówczas nie może on być środkiem trwałym i nie można go wprowadzić do ewidencji środków trwałych i amortyzować. Takie pojazdu nie można także w żaden sposób rozliczyć w kosztach.
Troszkę inaczej sytuacja wygląda, gdy pojazd będzie użytkowany poniżej 1 roku w działalności gospodarczej, a wszystkie pozostałe wyżej wymienione warunki są spełnione. Wówczas przedsiębiorca ma prawo zaksięgować pojazd bezpośrednio do kosztów.