Bitcoin (podobnie jak inne kryptowaluty) staje się coraz popularnieszy, coraz częściej dokonywane są płatności w bitcoinie, zdarza się też, że zostaje dokonana darowizna bitcoina. Obowiązki podatkowe związane z tą ostatnią sytuacją będą przedmiotem dzisiejszego wpisu.

darowizna bitcoina

Czy darowizna bitcoina podlega opodatkowaniu?

Darowizna bitcoina, w mojej opinii, podlega opodatkowaniu, natomiast w zależności od tego, czy dokonywana jest na rzecz podmiotu, który prowadzi działalność gospodarczą, czy też nie, różny będzie reżim opodatkowania.
Jeżeli darowizna bitcoina dokonywana jest na rzecz przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą (przedsiębiorcy) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
W przypadku natomiast, gdy darowizna dokonywana jest na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Darowizna bitcoina na rzecz przedsiębiorcy

Nieodpłatne świadczenie

W przypadku darowizny na rzecz przedsiębiorcy obowiązek opodatkowania wynikać będzie z treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zgodnie z którym przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Natomiast wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
W takim wypadku należy sporządzić dowód wewnętrzny na podstawie którego darowizna zostanie wykazana w prowadzonej przez przedsiębiorcę księdze przychodów i rozchodów.

Zwolnienie z opodatkowania

Na uwagę zasługuje fakt, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
W konsekwencji wolny od podatku dochodowego jest przychód z nieodpłatnego świadczenia uzyskanego od małżonka, rodziców, dzieci, dziadków, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów, dzieci i wnuków rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, dzieci i wnuków i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych dzieci, wnuków.
Przychodu takiego nie należy wykazywać do opodatkowania.

Opodatkowanie sprzedaży

Sprzedaż bitcoina, otrzymanego przez przedsiębiorcę w drodze umowy darowizny podlegać będzie opodatkowaniu i stanowić będzie przychód z działalności gospodarczej.

Darowizna bitcoina na rzecz osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega m.in. nabycie przez osoby fizyczne własności praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski tytułem darowizny.
Z interpretacji podatkowych wydawanych przez organy podatkowe wynika, że przychód ze sprzedaży bitcoinów oraz innych kryptowalut traktowany są jako przychód z praw majątkowych. Wobec tego, w mojej opinii, można przyjąć w drodze analogii, że darowizna kryptowalut będzie traktowana jako darowizna praw majątkowych, a co za tym idzie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Obowiązek podatkowy, czyli obowiązek złożenia zeznania podatkowego oraz zapłaty podatku spoczywa na obdarowanym i powstaje z chwilą wykonania umowy darowizny.

Obliczenie podatku

Wielkość podatku zależeć będzie od tego, czy nabywca zaliczany jest do I, II czy III grupy podatkowej:

  • do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
  • do grupy II zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
  • do grupy III zalicza się innych nabywców.

Kwota wolna od podatku dla I grupy podatkowej wynosi 9.637 zł.
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę 9.637 zł zgodnie z następującą skalą:
– do kwoty 10.278 zł – podatek wynosi 3% podstawy opodatkowania
– od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 308 zł 30 gr plus 5% nadwyżki ponad 10.278 zł
– powyżej kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 822 zł 20 gr plus 7% nadwyżki ponad 20.556 zł
Jeżeli obdarowany zalicza się do II grupy podatkowej podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę 7.276 zł zgodnie z następującą skalą:
– do kwoty 10.278 zł – podatek wynosi 7% podstawy opodatkowania
– od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10.278 zł
– powyżej kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 1.644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20.556 zł.
Jeżeli obdarowany nie zalicza się do wskazanych powyżej grup podatkowych, zostaje wówczas zaliczony do III grupy podatkowej i podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę 4.902 zł zgodnie z następującą skalą:
– do kwoty 10.278 zł – podatek wynosi 12% podstawy opodatkowania
– od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 1.233, 40 zł i 16 % od nadwyżki ponad 10.278 zł
– powyżej kwoty 20.556 zł – podatek wynosi 2.877,90 i 20 % od nadwyżki ponad 20.556 zł.
Podatnicy mają obowiązek złożyć naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny zeznanie podatkowe na formularzu SD-3.

Ustalenie podstawy opodatkowania

Podstawą opodatkowania w podatku od spadków i darowizn jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Upraszczając, podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn stanowić będzie wartość rynkowa prawa majątkowego (bitcoina) z dnia wykonania umowy darowizny.

Zwolnienie z opodatkowania

Podobnie, jak w przypadku nabycia innych praw, nabycie bitcoina zwolnione będzie z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli obdarowanym jest małżonek, zstępny (dziecko, wnuk, prawnuk), wstępny (rodzic, dziadek, babka), pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha darczyńcy.
Zwolnienie to będzie mieć zastosowanie, w przypadku gdy darowizna zostanie zgłoszona naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia wykonania umowy darowizny, na formularzu SD-Z2.
Jeżeli warunek zgłoszenia nie zostanie zachowany, darowizna będzie podlegać opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej.

Sprzedaż bitcoina otrzymanego w drodze darowizny

Sprzedaż bitcoina otrzymanego w drodze darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jeżeli jest dokonywana przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, wówczas jak wspomniałam w tym wpisie, sprzedaż taką należy rozliczyć w rozliczeniu rocznym jako przychód z praw autorskich i innych praw majątkowych.