Czy można wykazać, że obowiązek podatkowy VAT powstał później, niż wynika to ogólnie przyjętych zasad?

Piotr Juszczyk

Podatnik VAT zobowiązany jest do prawidłowego określenia obowiązku podatkowego. W dzisiejszym artykule przedstawię skutki późniejszego wykazania obowiązku VAT.

Ogólne zasady powstania obowiązku podatkowego

Zgodnie z ogólnymi zasadami wyrażonymi w ustawie o VAT, obowiązek podatkowy z tytułu dostaw towaru powstaje z chwilą dokonania dostawy. W przypadku świadczenie usług zasadniczo obowiązek ten powstaje z chwilą ich wykonania.
Szerzej o zasadach powstania obowiązku podatkowego pisaliśmy tutaj.
Jak można zauważyć w określeniu obowiązku podatkowego nie a dowolności, należy go ustalić w terminie określonym przepisami.
Późniejsze wykazanie obowiązku podatkowego VAT

Błędne określenie obowiązku podatkowego

W praktyce może się zdarzyć, że podatnik w niewłaściwym okresie rozliczeniowym wykaże obowiązek podatkowy. Błędne wykazanie obowiązku podatkowego skutkuje przede wszystkim zaniżeniem zobowiązania podatkowego bądź zawyżeniem nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w rozliczeniu za okres, w którym faktycznie należało wykazać obowiązek podatkowy w VAT.

Późniejsze wykazania obowiązku w VAT

Późniejsze wykazanie obowiązku podatkowego w VAT może być spowodowane np. wystawieniem faktury w kolejnym miesiącu po miesiącu dokonaniu dostawy towary lub wykonaniem usług. Zgodnie z ustawą VAT, co do zasady, fakturę należy wystawić nie później niż do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy lub wykonania usługi. Jednak należy pamiętać, że nie oznacza to przesunięcia momentu powstania obowiązku podatkowego. Gdy podatnik wystawi fakturę w kolejnym miesiącu, to obowiązek podatkowy winien zadeklarować w miesiącu dokonania dostawy lub wykonania usługi zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT. Oczywiście mowa tutaj o zasadach ogólnych powstania obowiązku podatkowego.

Przykład

5.10.2017 r. czynny podatnik VAT wystawił fakturę dokumentującą dostawę dokonaną dnia 22.09.2017 r. W dacie wystawienia faktury podatnik ustalił obowiązek podatkowy i tak też ujął tą transakcję w ewidencji sprzedaży jak i deklaracji VAT.
Podatnik ww. fakturę wykazał w deklaracji składanej za październik 2017. Niewątpliwie faktura w tej sytuacji została wystawiona zgodnie z przepisami, jednakże błędnie określono obowiązek podatkowy, ten powstał 22.09.2017 r. czyli w momencie dokonania dostawy towaru. W konsekwencji podatnik jest zobowiązany do złożenia korekty deklaracji VAT za wrzesień oraz październik i odpowiedniego wykazania obowiązku podatkowego.
W przypadku gdy podatnik wykaże podatek VAT należny naraża się na dodatkowe konsekwencje finansowe. Mowa oczywiście tutaj o odsetkach za zwłokę. Należy pamiętać o jak najszybszym złożeniu korekty, im dłuższa zwłoka tym odsetki będą większe.
Przy zasadach ogólnych warto zwrócić również uwagę na moment otrzymania części lub całości zapłaty z tytułu przyszłych dostaw towarów lub usług. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania zapłaty.

Przykład

5.09.2017 r. czynny podatnik VAT wystawił fakturę dokumentującą dostawę dokonaną dnia 5.09.2017 r., jednak podatnik otrzymał zapłatę na poczet przyszłej dostawy dnia 31.08.2017 r. Podatnik ustalił  moment postania obowiązku podatkowego w dacie dokonania dostawy tj. 5.09.2017 r. Niestety tak jak w pierwszym przykładzie tak i tutaj został źle ustalony moment powstania obowiązku podatkowego. Podatnik powinien moment postania obowiązku podatkowego ustalić na dzień 31.08.2017 r. W związku z tym należy skorygować deklaracje za miesiąc sierpień i wrzesień, jednak gdyby u podatnik w deklaracji, którą korygujemy wystąpiła nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, należy skorygować wszystkie deklaracje aż do tej, z której wynikał podatek VAT podlegający wpłacie do urzędu skarbowego.

Podsumowanie

Konsekwencją ujęcia przez podatnika VAT faktury sprzedażowej w niewłaściwej deklaracji, poprzez późniejsze ustalanie obowiązku podatkowego, jest zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, w rozliczeniu za okres w którym faktycznie należało wykazać zobowiązanie podatkowe. Ponadto, jeśli podatnik sam dokona korekty deklaracji, negatywnym skutkiem, może być obowiązek zapłaty odsetek z tytułu zaległości podatkowej. Należy pamiętać, że jeżeli kwota odsetek nie przewyższa kwoty 8,70 zł, odsetki te nie podlegają wpłacie. Jednak gdyby ten błąd został wykryty przez organ podatkowy podczas kontroli, wówczas podatnik naraża się na sankcje finansowe, które może nałożyć organ kontrolny.