Jak pracodawca może sprawdzić, czy pracownik ma własną działalność jako dodatek do etatu?
Połączenie własnej firmy z etatem – to może się opłacać. Oczywiście jest tak dopóki prowadzenie firmy nie zagraża etatowi, co sprawia, że niektóre osoby wolą nie informować pracodawcy o tym, że prowadzą firmę. Ale czy faktycznie można tę informację zachować dla siebie?
Firma na etacie – jak pracodawca może się o tym dowiedzieć?
Istnieje szereg sytuacji, w których pracodawca ma szansę dowiedzieć się o tym, że pracownik prowadzi firmę. Może się to wydarzyć niejako przy okazji obowiązków, które nowy przedsiębiorca musi dopełnić, co dotyczy zwłaszcza rozliczania podatku dochodowego. Czy da się tego uniknąć? Niestety, to może okazać się trudne.
Informacja o fakcie prowadzenia firmy może wyjść na jaw co najmniej w trzech poniższych sytuacjach.
1. NIP czy PESEL w PIT-11 – to może ujawnić fakt prowadzenia firmy
Z uwagi na zniesienie NIP-ów dla osób prywatnych, pracodawcy mogą obecnie żądać od swoich pracowników określenia, czy stosują NIP, czy PESEL jako identyfikator w kontaktach z fiskusem. Stosowanie NIP-u może, ale nie musi być jednoznaczne z byciem przedsiębiorcą.
Czy jednak trzeba podawać pracodawcy NIP? Ogólnie sprawa wygląda tak: numerem identyfikacji podatkowej osoby prowadzącej firmę jest NIP, ale brak przekazania o tym informacji pracodawcy nie rodzi żadnych konsekwencji prawnych ani dla pracownika, ani dla pracodawcy.
2. PIT-2 trzeba wycofać, ale nie trzeba podawać przyczyny
PIT-2 to formularz mówiący m.in. o tym, że podatnik nie osiąga innych dochodów (oprócz etatu), od których trzeba odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy (np. działalność gospodarcza, najem prywatny).
Pracownik, który złożył PIT-2 musi go wycofać wraz z założeniem firmy. Jednak wycofując PIT-2 nie trzeba powiadamiać o tym, jaki jest powód tej decyzji, a powody mogą być różne.
3. Rozliczanie kwoty wolnej od podatku – w ramach firmy, czy z etatu?
Czy prowadząc firmę i będąc jednocześnie na etacie można rozliczać kwotę wolną od podatku w związku z etatem, a NIE z działalnością? Nie – takie rozliczenie jest błędne.
Oznacza to, że pracodawcę trzeba powiadomić o tym, że kwotę wolną od opodatkowania rozlicza się we własnym zakresie. Chodzi o to, że każdy podatnik rozliczający się według skali podatkowej ma prawo tylko do jednej kwoty wolnej od podatku. Nie można jej rozliczyć dwa razy. A dlaczego nie można obliczać podatku dochodowego z działalności gospodarczej nie biorąc pod uwagę kwoty wolnej od podatku (kwoty zmniejszającej podatek)?
Według przepisów (Art. 32, Ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), kwota wolna od podatku jest rozliczana w związku z działalnością gospodarczą, o ile podatnik taką prowadzi – w formie kwoty zmniejszającej podatek.
Oznacza to, że działalność gospodarcza ma pierwszeństwo pod względem rozliczenia kwoty wolnej od podatku i ten fakt wynika z przepisów. Wraz z założeniem firmy trzeba powiadomić pracodawcę, że rozlicza się kwotę wolną we własnym zakresie. Co prawda nie trzeba wspominać, że dokonuje się tego w związku z prowadzeniem firmy, ale jest to zapewne najczęstszy powód.
A czy można zaryzykować nierozliczanie kwoty wolnej od opodatkowania w ramach działalności gospodarczej? Ogólnie, nie doprowadzi to do zaległości podatkowych, o ile kwota wolna zostanie rozliczona tylko raz. Można jednak spodziewać się, że urzędnicy zakwestionują poprawność rozliczeń podatku dochodowego w razie ewentualnej kontroli, ponieważ takie rozliczenie jest błędne.
Czasami będąc na etacie nie można założyć firmy
Oczywiście samo powiadomienie pracodawcy i właściwe rozliczanie podatków to nie wszystko, gdy pracuje się na etacie i jednocześnie prowadzi firmę. Przed założeniem firmy na etacie trzeba wziąć pod uwagę trzy ważne kwestie:
1. Czy przepisy wymagają zgody przełożonego na założenie firmy?
Urzędnicy państwowi (np. nauczyciele, policjanci) muszą uzyskać zgodę swojego przełożonego na założenie firmy. Zgoda nie zostanie wyrażona, gdy np. zajęcie nie licuje ze stanowiskiem lub pojawia się konflikt interesów (np. pracownik urzędu pracy zakłada firmę pośredniczącą w zatrudnieniu).
2. Czy dobro zakładu pracy nie będzie zagrożone?
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracownik musi „dbać o dobro zakładu pracy”. To dobro może być zagrożone, gdy prowadzenie firmy prowadzi do zaniedbania obowiązków związanych z etatem.
3. Czy firma nie stanowi konkurencji?
Jeśli nowo założona firma prowadzi działalność konkurencyjną wobec zakładu pracy, a w umowie figuruje zakaz konkurencji, to przedsiębiorca może spodziewać się konsekwencji wynikających z umowy (np. kary umownej).
Ale czy praca i etat to opłacalne połączenie?
Tak! Jeśli tylko praca na etacie zostawia czas i energię, by prowadzić firmę, warto zdecydować się na taki krok. Powody są zarówno praktyczne, jak i czysto podatkowe, a konkretnie związane z ZUS-em.
Przejście wyłącznie „na swoje” to poważny krok, który wymaga odwagi, ponieważ wówczas rezygnuje się z bezpieczeństwa etatu – można więc zdecydować się na wersję „pomiędzy”. Wówczas można w dość prosty sposób przekonać się, czy pomysł na biznes „wypali”. Jeśli tak, to etat zawsze można rzucić.
Druga kwestia wiąże się z ZUS-em. To najpoważniejsze obciążenie przedsiębiorców, którzy ZUS muszą płacić niezależnie od tego, czy ich firmy zarabiają. Ale jeśli połączyć firmę z etatem, na którym zarabia się co najmniej minimalne wynagrodzenie, to:
- W związku z firmą płaci się tylko składkę zdrowotną.
- Prawie całą składkę zdrowotną można odjąć od podatku dochodowego płaconego z różnych źródeł (w tym np. z etatu).
Innymi słowy, składkę zdrowotną płaconą w związku z firmą odejmujemy albo od podatku dochodowego wynikającego z prowadzenia firmy (jeśli występuje), albo od podatku dochodowego płaconego w związku z etatem. Więcej na ten temat – w artykule 3 powody, dla których opłaca się połączyć etat z własną firmą.
Etat można połączyć z działalnością bez rejestracji
Osoby, które chcą dorabiać bez rzucania etatu powinny też zwrócić uwagę na tzw. działalność bez rejestracji.
Jest to możliwe w przypadku działalności, których przychód wynosi nie więcej niż 50% minimalnego wynagrodzenia (1050 zł w 2018 r.). Opcja dostępna jest tylko dla osób, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej.
Podziel się nim ze znajomymi
